MBB/Kawasaki BK 117

O MBB/Kawasaki BK 117 é un helicóptero bimotor utilitario de tamaño medio. Foi desenvolvido e fabricado conxuntamente por Messerschmitt-Bölkow-Blohm (MBB) de Alemaña e Kawasaki do Xapón. MBB foi mercada posteriormente por Daimler-Benz e finalmente converteuse en parte de Eurocopter, que despois pasou a chamarse Airbus Helicopters.

MBB/Kawasaki BK 117
BK 117 da policía alemá
Tipo	helicóptero utilitario e de transporte
Fabricante	Messerschmitt-Bölkow-Blohm e Kawasaki
Primeiro voo	13 de xuño de 1979
Introducido	9 de decembro de 1982
Produción	1979-2004
Unidades construídas	443
Variantes	Eurocopter EC145

O 25 de febreiro de 1977 MBB e Kawasaki asinaron un acordo de cooperación para abandonar os seus esforzos independentes de deseñar helicópteros bimotores de propósito xeral en favor dunha iniciativa colaborativa para crear un novo aparello para ese rol. Aínda que os custos do programa foron compartidos por igual, o traballo foi dividido en certas áreas do deseño. MBB utilizou a súa experiencia co ríxido sistema do motor usado no seu anterior Bo 105 para desenvolver a meirande parte dos sistemas dinámicos e controis de voo, mentres que Kawasaki centrouse na célula, os elementos estruturais e outros compoñentes. O 13 de xuño de 1979 o helicóptero realizou o seu primeiro voo en Ottobrunn, Baviera; o 10 de agosto voou o primeiro prototipo de Kawasaki e Gifu, rexión de Chūbu.

Cada compañía estableceu a súa propia planta de montaxe, fabricando o BK 117 para as súas respectivas rexións. O BK 117 demostrou ser popular para servizos de pasaxeiros e transporte VIP. A súa cabina pode equiparse con distintas configuracións de asentos, con capacidade entre sete e dez pasaxeiros. Tamén é usado para unha ampla gama de operacións, como guindatre aéreo, transporte militar ou helicóptero policial, e excepcionalmente tamén pode facer traballos de ambulancia aérea e plataforma de busca e rescate. Durante os anos 90, debido á súa popularidade, desenvolveuse unha versión refinada inicialmente comercializada como BK 117 C-2 e posteriormente bautizada como EC145 (no presente H145).

Desenvolvemento

Orixe

Segundo o autor J. Mac. McCellan, o BK 117 ten a súa orixe nun helicóptero anterior deseñado e producido polo fabricante alemán Messerschmitt-Bölkow-Blohm (MBB), o MBB Bo 105. Este aparello, que tivo un grande éxito comercial, usaba un revolucionario rotor principal sen bisagras composto por fibra de vidro, que fora desenvolvido polo enxeñeiro alemán Ludwig Bölkow. Tendo establecido unha reputación de aparello fiable e seguro, durante o principio dos anos 70 MBB xunto con Boeing Vertol, un dos seus principais accionistas, comezou a estudar opcións para producir un derivado máis longo do modelo. Porén, Boeing retirouse pronto do proxecto facendo que MBB buscase outros socios. MBB atoparía un na compañía xaponesa Kawasaki Heavy Industries.

O 25 de febreiro de 1977 MBB e Kawasaki asinaron un acordo para cooperar no desenvolvemento dun novo helicóptero. Baixo os termos dese acordo, as dúas corporacións fusionarían os seus previos proxectos para producir un aparello bimotor de propósito xeral, eses proxectos eran o Bo 107 de MBB e o KH-7 de Kawasaki. Todos os custos de desenvolvemento foron compartidos a partes iguais entre os dous socios; en novembro de 1977 o programa recibiu un grande impulso cando o goberno de Alemaña Occidental anunciou que financiaría a metade dos custos de desenvolvemento. En abril de 1978 completáronse os estudos de definición do proxecto, permitindo á empresa conxunta proceder coa fase de deseño detallado.

Elementos separados do deseño foron asignados a cada compañía; MBB foi a responsable de desenvolver os rotores (estes estaban baseados no sistema de rotor ríxido usado anteriormente no MBB Bo 105), a pluma de cola, os controis de voo e o sistema hidráulico, mentres Kawasaki encargouse de desenvolver o tren de aterraxe, a célula, a transmisión principal, o sistema eléctrico e outros compoñentes menores. O fabricante de vehículos alemán BMW actuou como consultor do estilo do BK 117. Segundo o seu acordo, cada compañía estableceu a súa propia liña de montaxe final para o tipo, na cal producirían o helicóptero para satisfacer as demandas dos seus mercados locais.

Orixinalmente cada compañía intentou construír un par de prototipos (Kawasaki finalmente optou por construír un só) que estiveron completados en 1979; un para realizar probas de voo e os outros para probas de amarre e estáticas. O 13 de xuño de 1979 o prototipo realizou o seu voo de estrea en Ottobrunn, Baviera; meses despois seguiulle o prototipo de Kawasaki en Gifu, na Rexión de Chūbu, o 10 de agosto. O ritmo de desenvolvemento do programa estaba sendo máis lento do agardado, un problema agravado pola escaseza de persoal cualificado dispoñible en MBB. Aínda que orixinalmente se agardaba ter a certificación do aparello a finais de 1980, a certificación alemá non se obtivo ata o 9 de decembro de 1982, e ao pouco tempo obtivo a xaponesa, o día 17 de decembro. O 29 de marzo de 1983 o tipo conseguiría a certificación da FAA estadounidense.

Desenvolvemento posterior

Durante o ano 1983 a versión inicial de produción, designada BK-117A-1, foi entregada por vez primeira. Ao pouco tempo desenvolvéronse variantes melloradas; a principios de 1985 certificouse o BK-117A-3, que contaba cun maior peso máximo de engalaxe e un rotor de cola máis grande; dous anos despois o BK-117A-4, equipado con motores LTS 101-750B-1 para un mellor rendemento en ambientes quentes e altos e un maior peso máximo de engalaxe, xunto con melloras na transmisión do rotor principal e no mastro do rotor de cola e máis capacidade de combustible. Durante 1990 a división estadounidense de MBB lanzou unha versión corporativa do BK 117; foi equipada cun sistema dixital de control de voo automático SPZ-7000 fabricado por Honeywell e un sistema interior tipo capullo; entre os extras opcionais estaban un sistema electrónico de instrumentos de voo Bendix/King e unha porta da cabina tipo "clamshell". Durante o ano 1992 introducíuse o BK 117C-1, equipado cun panel EFIS revisado e un sistema de control ambiental mellorado, xunto cun maior rendemento en ambientes cálidos e altos.

Nunha etapa houbo unha atención considerable ao concepto dunha variante militarizada do tipo. Durante o Paris Air Show de 1985 revelouse ao público xeral o concepto dun helicóptero de ataque armado, referido como BK 117A-3M. Esta variante sería capaz de ser armada con lanzadores para oito mísiles Euromissile HOT 2 e unha torreta para unha metralladora Browning de 12,7 mm no morro, cunha mir montada no casco. Tamén estaba equipado con varios sensores avanzados de apuntado, como unha mira estabilizada SFIM APX-M 397 montada no teito. Co obxectivo de proporcionar un espazo libre suficiente para a torreta, o aparello necesitaría usar patíns máis altos.

Durante os anos 90, como resultado do éxito comercial do tipo, desenvolveuse un derivado refinado a partir da versión BK 117C-1, inicialmente comecializado como BK 117C-2 antes de pasar a ser bautizado EC145 e posteriormente H145; esta versión mellorada do helicóptero superou e finalmente substituíu o orixinal BK 117 en produción. En total fabricáronse 443 BK 117 polos dous socios; 329 (e dous prototipos) por MBB nas súas instalacións de Donauworth, mentres que 111 (e un prototipo) foron completados por Kawasaki no Xapón. Durante os anos 80 chegouse a un acordo con Indonesian Aerospace para que o modelo se fabricase baixo licenza en Indonesia coa designación NBK 117; porén, segundo o autor Sören Eriksson, o programa de fabricación indonesio rematou despois de fabricar só uns pouco helicópteros.

Dende o inicio da súa fabricación, terceiros produciron os seus propios programas de actualización para os BK 117 existentes. En 2010 Airwork lanzou o seu programa de conversión, substituíndo o motor orixinal LTS101-750B-1 polo máis novo LTS101-850B-2, incrementando tanto o rendemento, como a fiabilidade e as marxes de seguridade e dando como resultado ao BK117-850D2; en 2016, Airwork levaba actualizados preto de 50 aparellos.

Bibliografía

• Eriksson, Sören. "Clusters and Economic Growth in Asia." Edward Elgar Publishing, 2013. ISBN 0-85793-009-5.
• McCellan, J. Mac. Paramedic. "Flying Magazine", febreiro de 1986. Vol. 113, No. 2. pp. 62–67. ISSN 0015-4806.