Mandrágora

Este artigo trata sobre a especie. Para o xénero véxase: Mandragora (xénero).

A mandrágora (Mandragora officinarum ou officinalis) é unha especie de planta herbácea fanerógama do xénero Mandragora, na familia das solanáceas, de raíz grosa e napiforme, follas grandes e ovais, e flores abrancazadas ou moradas, que foi usada cumpridamente en Europa como planta medicinal.

Vista da planta.

Descrición

É unha planta perenne que acada un tamaño de 0,1 m por 0,3 m. Ten flores hermafroditas (con órganos masculinos e femininos) e son polinizadas por insectos. A planta é autofértil.

As raíces teñen forma de cenoura e pode acadar até 1,2 metros de longo, a miúdo divídense en dúas e suxiren vagamente a figura do corpo humano. As follas medran en rosetas e son ovado-oblongas a ovais, engurradas, de 5 a 40 centímetros de longo. As inflorescencias prodúcense en pedúnculos con flores de cor branca-averdadas ou moradas, de case 5 centímetros de largo, que producen froitos globulares, de cor laranxa a vermellos, semellantes a tomates pequenos. Todas as partes da planta son velenosas.

Distribución

A planta medra de xeito natural no sur e centro de Europa e nas terras ao redor do mar Mediterráneo. No Campo de Xibraltar é moi abundante.

Cultivo

A planta precisa solos ben drenados que sexan acedos ou neutros. Pode medrar en semi-sombra (a luz do bosque) ou sen sombra.

Resiste asombrosamente ben o frío, aínda que non tanto a calor, especialmente se recibe sol directo, a diferenza do seu parente, a M. autumnialis. Non precisa demasiados coidados, pero si manter un nivel razoábel de humidade na terra. Se se reseca por falta de auga é moi difícil recuperala.

Usos medicinais

Raíces da mandrágora.

Planta mitolóxica.

Froitos.

Aínda que demasiado tóxica para utilizala na asa, os remedios que esta planta ten son moitos.

Os indios americanos utilizaron a raíz coma un laxante forte, para tratar vermes, parasitos e para moitas outras doenzas e pestes.

A raíz utilízase actualmente contra o cancro. A droga Etopósido non deriva da raíz desta planta xa que Podophyllum peltatum non ten nada que ver coa mandrágora.

A Mandragora officinarum ten unha longa historia coma menciña, malia ter a superstición xogado un papel importante nos usos aos que se aplicou. De cando en cando prescríbese no moderno herbolario.

A raíz fresca ou seca contén alcaloides altamente velenosos, entre eles a atropina, hiosciamina, escopolamina, escopina e cuscohigrina. A raíz é alucinóxena e narcótica. En grandes cantidades induce a un estado de esquecemento e foi utilizada como un anestésico para a cirurxía na antigüidade. No pasado, o mollo da raíz finamente relado aplicábase externamente para aliviar dores reumáticas. Tamén foi utilizada internamente para tratar a melancolía, as convulsións e as teimas. Cando se toman internamente en grandes doses, con todo, dise que excita o delirio e a tolemia.

No pasado, coa mandrágora facíanse, a miúdo, amuletos que se cría que traían boa sorte, curaban a esterilidade etc. Nunha superstición, disque aqueles que tiren cara a arriba desta raíz serían condenados ao inferno e a raíz de mandrágora berraba, ao ser tirada do chan, matando todo aquel que a ouvía. Polo tanto, no pasado, as persoas ataban as raíces aos corpos de animais e logo utilizaban estes animais para turraren das raíces da terra.

Taxonomía

Mandragora officinarum foi descrita por Linné e publicado en Species Plantarum 1: 181, no ano 1753.

Sinonimia

• Mandragora officinalis
• Atropa acaulis Stokes
• Atropa humilis Salisb.
• Atropa mandragora L.

Véxase tamén

Outros artigos

• Mandragora (xénero)
• Historia da botánica
• Solanáceas