Marilyn Monroe
Marilyn Monroe[1][2], de nome real Norma Jeane Mortensen, nada nos Ánxeles o 1 de xuño de 1926 e finada na mesma cidade o 5 de agosto de 1962,[3] foi unha actriz, modelo e cantante estadounidense. Converteuse nun importante sex symbol, protagonizando un bo número de exitosos filmes durante a década de 1950 e principios da de 1960,[4] chegando a ser unha das actrices de Hollywood máis famosas de todos os tempos.[5]
Iniciou a súa carreira como modelo fotográfica e a partir de 1946 comezou a interpretar pequenos papeis en películas de baixo custo. Os primeiros papeis destacados interpretounos nas películas A xungla do asfalto (1950) e Todo sobre Eva (1950). Empezou a ser coñecida mundialmente despois de protagonizar o musical Os cabaleiros prefírenas loiras (1953) e aparecer no número inaugural da revista Playboy.[6]
Interpretou o papel principal nas comedias How to Marry a Millionaire (Como casar cun millonario, 1953), The Seven Year Itch (1955) e Bus Stop (1956), e grazas ao éxito de público destas películas, comezou a ser considerada como unha das actrices máis rendibles da industria cinematográfica. O seu maior éxito comercial foi Some Like it Hot (1959), filme polo que gañou o Globo de Ouro á mellor actriz de comedia.[7]
Foi considerada unha das mulleres máis atractivas da historia da sétima arte, pero a súa explosiva beleza condicionouna artística e emocionalmente, obrigándoa a proxectar unha imaxe sedutora e superficial que encubría a súa personalidade real, sensible e inestable desde a infancia. Estivo casada co escritor James E. Dougherty de 1942 a 1946, co xogador de béisbol Joe DiMaggio, en 1954, e logo co dramaturgo Arthur Miller, entre 1956 e 1962.
Monroe faleceu o 5 de agosto de 1962 por mor dunha sobredose de barbitúricos, en circunstancias nunca esclarecidas. A primeira hipótese que manexou a xustiza estadounidense foi a do suicidio, pero nunca puido ser corroborada.[7]
O American Film Institute considéraa a sexta mellor estrela de cine feminina de todos os tempos.
Traxectoria
editarPrimeiros anos
editar
A súa nai foi Gladys Pearl Baker (de apelido de nacemento Monroe, nada o 27 de maio de 1902 e finada o 11 de marzo de 1984)[8], quen casou co noruegués Edward Mortenson e, pouco despois de separarse, descubriu que estaba embarazada.[9] O 1 de xuño de 1926 naceu nos Ánxeles a súa filla Norma Jeane Mortenson, segundo consta no rexistro civil para que non fose ilexítima, e chamada Norma Jean Baker na práctica.[10][11] Gladys, que traballou como cortadora de negativos na produtora de cine RKO Pictures,[9][11] non podía manter a súa filla por problemas económicos e emocionais e deixouna ao coidado dun matrimonio adoptivo: Albert e Ida Bolender, residentes en Hawthorne (California).[12] Cando Gladys puido conseguir unha casa propia levou consigo a Norma Jeane, pero isto só durou uns meses, debido aos devanditos problemas emocionais e deixou a súa filla a cargo da súa mellor amiga, Grace McKee.
Carreira
editarIngreso no medio artístico e estrea no cine (1944-1947)
editar
Mentres traballa na fábrica, un fotógrafo retratouna no seu posto de traballo. Sen sabelo, descubrira á que despois sería Marilyn Monroe. Ela, pola súa parte, logrou traballar como modelo e foi portada de ducias de revistas.[9] Mais o seu traballo como modelo era algo que non gustaba ó seu marido e este obrigouna a elixir entre o seu matrimonio ou a súa carreira. En 1946, Norma divórciase e preséntase a varios castings. Foi contratada por un dos executivos da 20th Century Fox para traballar como extra de cine durante seis meses.[13] Foi el quen lle propuxo o nome artístico de Marilyn Monroe: Marilyn pola actriz Marilyn Miller e Monroe por ser o apelido de solteira da súa nai. Nos seus primeiros papeis interpretou a unha telefonista no musical The Shocking Miss Pilgrim e a unha camareira en Dangerous Years. A escasa aceptación que estes filmes recibiron da crítica e do público fixeron que o seu contrato non fose renovado en 1947.[14]
Contrato con Fox e revelación como actriz (1949-1952)
editarEn 1948, Monroe asinou un contrato semestral con Columbia Pictures para interpretar a bailarina Peggy no musical Ladies of the Chorus.[15] O filme non tivo moito éxito, polo que o seu contrato foi rescindido. Porén, a partir de entón só apareceu en filmes producidos pola 20th Century Fox, despois de asinar un novo contrato a seis anos en 1949.[16][17] Participou cun breve papel na comedia Love Happy dos Irmáns Marx, e en 1950 interpretou a Angela, a amante dun avogado, no filme policíaco A xungla do asfalto.[18] Nese mesmo ano, tamén participou en Todo sobre Eva, protagonizada por Bette Davis, onde interpretou a Claudia Caswell, unha actriz de teatro. Por ámbalas dúas interpretacións recibiu críticas positivas.[19]
En febreiro de 1951, inscribiuse nas clases nocturnas de arte e literatura da Universidade de California. Nese ano interpretou papeis secundarios en varios filmes de baixo orzamento como Home Town Story, As Young as You Feel e Love Nest.[20] As perspectivas da súa carreira comezaron a mellorar cando actuou ás ordes de Fritz Lang en Clash by Night (1952), cun elenco que incluía a Barbara Stanwyck, Paul Douglas e Robert Ryan. Novamente recibiu boas críticas, e pouco despois actuou en We're Not Married, comedia onde traballou xunto a Ginger Rogers e Zsa Zsa Gabor, e en Don't Bother to Knock, un filme de suspense onde interpretaba a unha neneira perturbada á que vixía Richard Widmark. Foi o seu primeiro papel protagonista, pero non obtivo o éxito agardado. En Monkey Business, dirixida por Howard Hawks, actuou con Cary Grant e Ginger Rogers,[21][22] amosando, por primeira vez, a que sería a súa imaxe definitiva: melena curta ondulada nun loiro platino. Poucos anos antes, sometérase a unha rinoplastia.
Consagración (1953-1954)
editar
En 1953, despois de participar en filmes de baixo orzamento, a actriz tivo un papel protagonista: Rose en Niagara. E foi porque o daquela presidente da 20th Century Fox, Darryl F. Zanuck, llo pediu.[23] Así foi como Marilyn Monroe substituíu a Anne Bancroft e conseguiu críticas dispares: uns dixeron que non estaba á altura do papel e outros quedaron eclipsados pola súa beleza.[24][25] Os famosos cadros de Andy Warhol sobre Marilyn teñen como modelo unha imaxe promocional deste filme.
Ese mesmo ano, a actriz protagonizou xunto a Jane Russell o filme Os cabaleiros prefírenas loiras (1953).[26] Alí interpretou a Lorelei Lee, unha cantante e bailarina. O seu traballo neste filme recibiu boas críticas e a súa interpretación do número musical "Diamonds Are a Girl's Best Friends" converteuse nun clásico dos musicais.,[27] sendo recreada décadas despois por Madonna. Nese mesmo ano, Marilyn traballou con Lauren Bacall e Betty Grable en How to Marry a Millionaire. Nesta comedia interpretou a Pola, unha modelo que aluga xunto ás súas amigas un luxoso departamento co obxectivo de atraer adiñeirados desprevidos para poder casar con eles. O filme obtivo críticas positivas e boa recadación, e novamente, a actuación de Monroe foi aclamada.[28]
En 1954, a actriz apareceu no filme de Otto Preminger, River of No Return, xunto cos actores Robert Mitchum, Rory Calhoun, Tommy Rettig e Murvyn Vye. Era un western no que ela interpretaba o papel dunha cantante de saloon que coñece a un afouto vaqueiro, co que vive distintas aventuras. O filme obtivo críticas negativas e non foi ben na recadación.[29] Nese mesmo ano actuou en There's No Business Like Show Business, unha comedia musical onde compartiu escena con Ethel Merman, Donald O´Connor e Mitzy Gaynor.[30] O filme recibiu críticas negativas e non tivo moi boa recadación. Posteriormente, rexeitou traballar con Frank Sinatra por non estar de acordo co argumento da mesma e co salario que recibiría. Isto fixo que o estudio para o que traballaba a suspendese durante un breve lapso temporal no que permaneceu afastada da actuación, aínda que realizou presentacións como cantante no Xapón para entreter as tropas estadounidenses.[31]
Vida persoal
editar
Monroe casou tres veces, rematando tódolos matrimonios en divorcio. O primeiro marido foi James Dougherty, o segundo Joe DiMaggio e o terceiro Arthur Miller. Tamén se di que estivo brevemente casada co escritor Robert "Bob" Slatzer, así como que tivo romances con John e Robert Kennedy. Marlon Brando, na súa autobiografía Songs My Mother Taught Me, dixo que tivo unha relación con ela, e que quedaron como amigos ata a súa morte. Durante os seus matrimonios sufriu dous abortos prematuros e un embarazo ectópico.[32][33] Rumoreábase que Monroe e DiMaggio estaban a reconciliarse cando Monroe morreu.
As relacións de Monroe acapararon moita atención por parte da prensa. O grao de relación entre o presidente Kennedy e Monroe non se fixo nunca público, malia que Casa Branca lle fixo chamadas a ela durante 1962.[34][35] O autor Anthony Summers, na biografía de J. Edgar Hoover, concluíu que Monroe estaba namorada do presidente Kennedy e quería casar con el. Cando o romance rematou, Monroe volveuse depresiva. Entón centrouse en Robert Kennedy, quen visitara a Monroe nos Ánxeles o día da súa morte.[36]
Monroe tivo unha longa experiencia coa psicanálise. Estaba en análise con Margaret Herz Hohenberg, Anna Freud, Marianne Rie Kris, Ralph Greenson (quen a atopou morta) e Milton Wexler.[37]
Caracterizacións
editarCinema
editarMonroe foi caracterizada por:
- Misty Rowe en Goodbye Norma Jeane (1976)
- Catherine Hicks en Marilyn: The Untold Story (1980)
- Theresa Russell en Insignificance (1985)
- Susan Griffiths en Marilyn & Me (1991), Pulp Fiction
- Melody Anderson en Marilyn & Bobby: Her Final Affair (1993)
- Ashley Judd como Marilyn de nova, e por Mira Sorvino como adulta en Norma Jean & Marilyn (1996)
- Barbara Niven en The Rat Pack (1998)
- Kerri Randles en Introducing Dorothy Dandridge (1999)
- Poppy Montgomery en Blonde (2001)
- Holly Beavon en James Dean (2001)
- Sophie Monk en The Mystery of Natalie Wood (2004)
- Michelle Williams in My Week with Marilyn (2011)
Televisión
editarMonroe foi caracterizada por:
- Constance Forslund en This Year's Blonde (1980)
- Suzie Kennedy no episodio Who Killed Marilyn Monroe? (2003) da serie de televisión Revealed e no telefilme italiano Io & Marilyn (2009)
- Charlotte Sullivan en The Kennedys (2011)
- Megan Hilty, Uma Thurman e Katharine McPhee na serie de televisión Smash (2012–13).
Teatro
editarMonroe foi caracterizada por:
- Lorenzo Ferrero na ópera Marilyn (1980)
- Laura Aikin na ópera de Robin de Raaff Waiting for Miss Monroe (2012)[38]
- Sunny Thompson na produción Marilyn: Forever Blonde[39]
- Eivør Pálsdóttir na ópera de Gavin Bryars Marilyn Forever[40]
Música
editarMonroe foi caracterizada por:
- Madonna no vídeo musical de Material Girl (1985)
- Mariah Carey no vídeo musical de "I Still Believe" (1998)
- Lana del Rey en "National Anthem" (2012)
Tributos
editarTroy Talton e Donald Kinder escribiron unha canción, titulada "Marilyn", despois da súa morte en 1962. Foi gravada por Talton e foi lanzada como un sinxelo por Crest Records.[41][42]
Elton John e Bernie Taupin escribiron outra canción adicada a ela, "Candle in the Wind".[43]
Glenn Danzig, da banda de rock Misfits (que deben o seu nome ó derradeiro filme de Monroe)[44] lanzaron unha canción chamada "Who Killed Marilyn?" en 1981.
Filmografía
editar
Filmes sen rematar
editar| Título | Ano | Personaxe | Actores | Director | Produtor |
|---|---|---|---|---|---|
| Something's Got to Give | 1962 | Ellen Wagstaff Arden | Dean Martin e Cyd Charisse | George Cukor | 20th Century Fox |
Aparicións televisivas
editarComo convidada
| Programa de televisión | Ano | Notas |
|---|---|---|
| The Jack Benny Program | 1953 | 1º episodio |
| Person to Person | 1955 | Documental de televisión |
| Premier Khrushchev in the USA | 1959 | Documental de televisión |
| President Kennedy's Birthday Salute | 1962 | Telefilme |
| Lykke og krone | 1962 | Documental de televisión |
Cancións
editar| Ano | Título do filme | Título da canción | Notas |
|---|---|---|---|
| 1948 | Ladies of the Chorus | "Every Baby Needs a Da-Da-Daddy" | |
| "Anyone Can See I Love You" | |||
| "Ladies of the Chorus" | |||
| 1950 | A Ticket to Tomahawk | "Oh, What a Forward Young Man You Are" | |
| 1953 | Niagara | "Kiss" | |
| 1953 | Os cabaleiros prefírenas loiras | "Two Little Girls from Little Rock" | |
| "When Love Goes Wrong" | |||
| "Bye Bye Baby" | |||
| "Diamonds Are a Girl's Best Friend" | |||
| "Four French Dances—Sur le balcon, La Tentateur, Sol taire, Parle d'affair" | |||
| "Down Boy"' | |||
| "When The Wild Wild Women Go Swimmin' Down in the Bimini Bay" | |||
| 1953 | "She Acts Like A Woman Should" | ||
| "You'd Be Surprised" | |||
| "A Fine Romance" | |||
| "Do It Again" | |||
| 1954 | River of No Return | "I'm Gonna File My Claim" | |
| "One Silver Dollar" | |||
| "Down in the Meadow" | |||
| "River of No Return" | |||
| 1954 | There's No Business Like Show Business | "Heat Wave" | |
| "Lazy" | |||
| "After You Get What You Want" | |||
| "A Man Chases a Girl" | |||
| 1956 | Bus Stop | "That Old Black Magic" | |
| 1957 | O príncipe e a corista | "I Found a Dream" | |
| 1959 | Con saias e a rachar | "Runnin' Wild" | |
| "I Wanna Be Loved By You" | |||
| "I'm Through With Love" | |||
| "Some Like It Hot" | |||
| 1960 | Let's Make Love | "My Heart Belongs to Daddy" | |
| "Specialization" | |||
| "Let's Make Love" | |||
| "Incurably Romantic" | |||
| 1962 | – | "Happy Birthday, Mr. President" |
Notas
editar- ↑ O 23 de febreiro de 1956, en Nova York, conseguiu que este fose o seu nome oficial.
- ↑ "Páxina oficial de Marilyn Monroe". Arquivado dende o orixinal o 02 de xaneiro de 2011. Consultado o 21 de febreiro de 2013.
- ↑ "Marilyn Monroe Biography". Biography.com. Arquivado dende o orixinal o 07 de agosto de 2011. Consultado o 21 de xaneiro de 2013.
- ↑ Obituary Variety, 8 de agosto de 1962, páxina 63.
- ↑ Biografías e Vidas. "Biografía completa de Marilyn Monroe" (en español). Consultado o 10/02/2013..
- ↑ Publispain. "Biografía de Marilyn Monroe" (en español). Arquivado dende o orixinal o 12/04/2020. Consultado o 30/06/2013.
- ↑ 7,0 7,1 Mis respuestas. "Quién fue Marilyn Monroe ?" (en castelán). Arquivado dende o orixinal o 07/08/2020. Consultado o 17/08/2013.
- ↑ Riese and Hitchens, p. 33.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 Summers, p. 5
- ↑ Churchwell, pp. 150-151
- ↑ 11,0 11,1 Churchwell, p. 151
- ↑ Snickersnee Press. "'A Ghost Materialized - Ben Hecht Finally Credited on Marilyn Monroe's Memoir" (en inglés). Arquivado dende o orixinal o 16 de marzo de 2011. Consultado o 30 de maio 2009.
- ↑ Riese e Hitchen, p. 288
- ↑ Summers, p. 27
- ↑ Summers, p. 38
- ↑ Summers, p. 43
- ↑ Summers, p. 45
- ↑ Staggs, p. 92
- ↑ Riese e Hitchens, p. 228
- ↑ Summers, p. 58
- ↑ Riese e Hitchens, p. 132
- ↑ Riese e Hitchens, p. 336
- ↑ Churchwell, p. 233
- ↑ Churchwell, p. 234
- ↑ Summers, p. 71
- ↑ Russell, p. 138
- ↑ Churchwell, p. 63
- ↑ Riese y Hitchens, p. 222
- ↑ Server, p. 249
- ↑ Churchwell, p. 65
- ↑ Riese and Hitchen, p. 338
- ↑ "Marilyn Monroe: Still Life". PBS. 19 de xullo de 2006. Consultado o 8 de maio 2011.
- ↑ "Tony Curtis: 'Marilyn Monroe miscarried my baby'". The Guardian. 7 de agosto de 2009. Consultado o 8 de maio 2011.
- ↑ Leaming, Barbara (2006). Jack Kennedy: The Education of a Statesman. pp. 379–380. ISBN 978-0-393051-61-2.
- ↑ Dallek, Robert (2003). An Unfinished Life: John F. Kennedy, 1917–1963. p. 581. ISBN 978-0-316-17238-7.
- ↑ Summers, Anthony (1993). Official and Confidential: The Secret Life of J. Edgar Hoover. ISBN 0-575-04236-2.
- ↑ Mecacci, Luciano (2009). Freudian Slips: The Casualties of Psychoanalysis from the Wolf Man to Marilyn Monroe (pp. 1–36, 181–183). Vagabondd Voices, Sulaisiadar 'san Rudha (Scotland). ISBN 978-0-9560560-1-6.
- ↑ Lebrecht, Norman (9 de abril de 2012). "Some like it hot: Introducing Marilyn Monroe, the opera". Slipped Disc. ArtsJournal. Arquivado dende o orixinal o 02 de maio de 2012. Consultado o 6 de maio de 2012.
- ↑ "'MARILYN: FOREVER BLONDE' Will Play Leicester Square Theatre October 20 – November 18 Following A UK Tour". Broadwayworld.com. Consultado o 5 de xaneiro de 2013.
- ↑ "Another opera on Marilyn Monroe: the fourth?". Artsjournal.com. 11 de setembro de 2013. Arquivado dende o orixinal o 28 de decembro de 2013. Consultado o 27 de decembro de 2013.
- ↑ "THE BIG V JAMBOREE PRESENTS THE CREST RECORDS STORY". www.bigvjamboree.com. Arquivado dende o orixinal o 24 de maio de 2022. Consultado o 2022-03-23.
- ↑ "Record Details". 45cat.com. Consultado o 6 de xuño de 2014.
- ↑ "Candle in the Wind by Elton John | Song Stories". Rolling Stone. Arquivado dende o orixinal o 24 de marzo de 2014. Consultado o 27 de decembro de 2013.
- ↑ Dome, Malcolm (2011). "The Story Behind...Danzig". Metal Hammer (May 2011) (Future plc). pp. 70–72.
Véxase tamén
editarBibliografía
editar- Gilmore, John (2007). Inside Marilyn Monroe, A Memoir. Ferine Books, Los Angeles. ISBN 0-9788968-0-7.
- Goode, James (1986). The Making of "The Misfits". Limelight Editions, New York. ISBN 0-87910-065-6.
- Guiles, Fred Lawrence (1993). Norma Jean: The Life of Marilyn Monroe. Paragon House Publishers. ISBN 1-55778-583-X.
- Harris, Warren G. (2002). Clark Gable, A Biography. Aurum Press, London. ISBN 1-85410-904-9.
- Jacke, Andreas: Marilyn Monroe und die Psychoanalyse. Psychosozial Verlag, Gießen 2005, ISBN 978-3-89806-398-2, ISBN 3-89806-398-4
- Jewell, Richard B.; Harbin, Vernon (1982). The RKO Story. Octopus Books, London. ISBN 0-7064-1285-0.
- Meaker, M. J. Sudden Endings: 13 Profiles in Depth of Famous Suicides Doubleday & Company, Inc., Garden City, NY: 1964 p. 26–45: "Marilyn and Norma Jean: Marilyn Monroe"
- Mecacci, Luciano (2009). Freudian Slips: The Casualties of Psychoanalysis from the Wolf Man to Marilyn Monroe. Vagabondd Voices, Sulaisiadar 'san Rudha (Scotland). ISBN 978-0-9560560-1-6.
- Monroe, Marilyn; Hecht, Ben (2000). My Story. Cooper Square Press. ISBN 0-8154-1102-2. Arquivado dende o orixinal o 16 de marzo de 2011. Consultado o 5 de agosto de 2008.
- Olivier, Laurence (1982). Confessions of an Actor. Simon and Schuster. ISBN 0-14-006888-0.
- Riese, Randall; Hitchens, Neal (1988). The Unabridged Marilyn. Corgi Books, London. ISBN 0-552-99308-5.
- Russell, Jane (1986). An Autobiography. Arrow Books, London. ISBN 0-09-949590-2.
- Server, Lee (2001). Robert Mitchum, Baby I Don't Care. St. Martin's Press, New York. ISBN 0-571-20994-7.
- Spoto, Donald (2001). Marilyn Monroe: The Biography. Cooper Square Press. ISBN 0-8154-1183-9.
- Staggs, Sam (2000). All About "All About Eve". St. Martin's Griffin, New York. ISBN 0-312-27315-0.
- Summers, Anthony (1985). Goddess, The Secret Lives of Marilyn Monroe. Guild Publishing, London. ISBN 0-575-03641-9.
Ligazóns externas
editar| Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Marilyn Monroe |