Sínodo de Whitby

O sínodo de Whitby foi unha importante reunión de monxes cristiáns irlandeses e romanos, xunto a autoridades políticas que se celebrou na cidade de Whitby, por entón capital do reino de Northumbria, na actual Inglaterra, o ano 664. Nel definiuse a dirección relixiosa a tomar no conflito exposto entre o cristianismo dos monxes irlandeses e o dos romanos. En realidade, o que se enfontaban eran dous modelos de organización eclesiática: a irlandesa, baseada na dirección espiritual dos abades dos mosteiros, fronte a aquela de obediencia romana baseada na dirección dos bispos, máis centralizada e xerarquizada.

Localización de Whitby en North Yorkshire.

Antecedentes

Durante a segunda metade do século VI, monxes irlandeses chegaran a Inglaterra, fundando unha serie de mosteiros, entre eles o de Iona. Paralelamente, a Igrexa de Roma enviara a varios monxes, entre eles Agostiño de Canterbury, con idéntica misión de evanxelización. As dúas empresas misioneiras terminaron chocando, debido ás fortes discrepancias de ritual, estilo e organización que existían entre ámbalas dúas igrexas. Logo de moitos anos en que Northumbria oscilaba alternativamente entre darlle o favor aos monxes irlandeses ou aos romanos, o rei Oswiu de Northumbria decidiuse a resolver a cuestión.

Ruínas da abadía de Whitby

A historia da reunión é referida por Beda o Venerable na súa Historia eclesiástica dos ingleses. Os bandos estaban representados por Colman de York (polos monxes irlandeses) e Agilberto, un franco bispo de Wessex (polo bando dos romanos). Dado que este último non dominaba a lingua saxoa, pediu o apoio de Wilfrid para defender a súa causa.

Segundo Beda (partidario de Roma), Oswiu preguntaría aos monxes romanos -do anglosaxón Wilfrid, monxe de Ripon, que chegaría a ser bispo de York- que títulos alegaban para afirmar a súa superioridade xerárquica sobre os monxes irlandeses, ante o cal eles citarían o texto bíblico de Mateu 16:18-19 ["... Ti es Pedro, e sobre esta pedra edificarei a miña igrexa ... Eu dareiche as chaves do reino dos ceos: todo o que ates na terra será atado no ceo, e o que desates na terra será desatado nos ceos."] engadindo que Pedro chegara logo a ser Bispo de Roma, e que máis tarde tamén nomeara aos futuros bispos desa cidade como os seus sucesores e únicos herdeiros, e finalmente, que o bispo de Roma enviáraos a eles. Tamén argumentaron que contaban co apoio de Roma, de Italia, Galia, Hispania e África, mentres que os da igrexa céltica só tiñan o apoio das dúas illas e nin sequera na súa totalidade.

Fronte a estas argumentacións, Oswiu preguntaría aos monxes irlandeses, encabezados por Colmán de Lindisfarne, se eles podían reclamar tamén para si mesmos semellantes poderes, ao que eles, por suposto, replicaron negativamente. Daquela, o rei reflexionou no sentido en que cómpríalle máis axeonllarse fronte a poderosa Igrexa de Roma que fronte aos humildes mosteiros irlandeses, porque de facer o contrario, ao morrer e chegar ao ceo podería atopar as portas pechadas por quen tiña as chaves do mesmo.

Consecuencias

O sínodo de Whitby marcou a derrota do modelo de organización eclesiástico dos irlandeses, baseado nunha rede de mosteiros sen superior xerárquico visible, e a afirmación do modelo eclesiástico romano baseado non en mosteiros senón en bispados territorialmente organizados e cunha ríxida xerarquía. Con todo, a actividade misioneira irlandesa continuou polos séculos seguintes, e o vigor cultural mostrado polos mesmos desembocaría directamente no Renacemento carolinxio. E non foi até o século XII en que o papa Alexandre III, conseguiu que a igrexa anglosaxoa quedase como unha igrexa territorial unida a Roma.

Véxase tamén

Outros artigos

• Abadía de Whitby

Ligazóns externas

• Baring-Gould, Sabine (1914). The Lives of the Saints. With introduction and additional Lives of English martyrs, Cornish, Scottish, and Welsh saints, and a full index to the entire work. Edinburgh: Grant.