San Xoán, Porto Rico

San Xoán (nome oficial: Municipio de la Ciudad Capital San Juan Bautista) é a capital de Porto Rico, coñecida como "A Cidade Amurallada".

San Xoán, Porto Rico

San Juan (es)
Epónimo	Xoán o Bautista
Localización
18°27′55″N 66°07′00″O
Territorios non incorporados	Porto Rico
Capital de	Porto Rico
Capital	San Juan (en)
Poboación
Poboación	342.259 (2020) (2.847,56 hab./km²)
Número de fogares	145.066 (2020)
Lingua oficial	lingua inglesa lingua castelá
Xeografía
Situado na entidade territorial estatística	San Juan-Bayamón-Caguas metropolitan area (en) (Poboación:2.081.265)
Parte de	Northern Coast (en)
Superficie	120,193947 km²
Altitude	34 m-3 m
Comparte fronteira con	Carolina (pt) Caguas (pt) Aguas Buenas (pt) Guaynabo (pt) Trujillo Alto (pt)
Creación	1521
Santo padrón	Xoán o Bautista
Organización política
• Alcalde	Miguel Romero (en) (2021–)
Identificador descritivo
Código postal	00901–00975, 00901, 00902, 00906, 00907, 00908, 00909, 00910, 00911, 00912, 00913, 00914, 00915, 00916, 00917, 00918, 00919, 00920, 00921, 00922, 00923, 00924, 00925, 00926, 00927, 00928, 00929, 00930, 00931, 00933, 00935, 00936, 00937, 00939, 00940, 00955 e 00975
Fuso horario	UTC−04:00
Código de departamento INSEE	72127
Identificador GNIS	1804544
Outro
Irmandado con	Madrid Cartaxena de Indias Cádiz Cidade de México Maracaibo condado de Honolulu (1985–) Honolulu (1985–)
Páxina web	sanjuan.pr →

Situada na costa nororiental da illa, xunto ao océano Atlántico. Segundo o censo de 2010, tiña unha poboación de 395.326 habitantes, a área metropolitana alcanza os dous millóns, practicamente a metade da poboación de toda a illa.

Historia

A historia urbana de San Xoán deu comezo en 1508 coa fundación por Ponce de León da vila de Caparra (a primeira fóra da illa A Española) no sur da baía coñecida entón como baía de Porto Rico polo porto da vila. Así Caparra pasou a chamarse Cidade de Porto Rico e con ese nome trasladouse anos despois (disposición de 1519 efectiva en 1521 por motivos de salubridade e difícil accesibilidade) á unha pequena illa na entrada da baía . Rematou por seres coñecida co nome que o mesmo Colón en 1493 lle dera a grande illa, San Xoán Bautista, mentres esta recibiu o seu. Así a vila de San Xoán de Porto Rico.

San Xoán tiña o trazado habitual das fundacións coloniais españolas: unha retícula ortogonal de mazás arredor dunha praza central onde se sitúan os edificios representativos (concello, catedral) . O característico da vila foi o complexo de fortificacións (castelo do Morro e de San Cristóbal), ademais dunha muralla con cinco portas, que foron erixidas para a defensa de tan estratéxico enclave . Tamén foi construída de seguida unha ponte de unión coa illa principal (Ponte de S.Antonio).

As defensas víronse probadas en numerosos ocasións nos séculos seguintes cando sufriu frecuentes ataques. Con todo, prosperou economicamente coma porto comercial nos seus intercambios coa metrópole. Precisamente a liberalización de dito comercio asemade á apertura da illa aos inmigrantes e as revolucións coloniais levaron ao crecemento da cidade no final do século XVIII e comezo do século XIX.

En 1898 coma resultado da Guerra Hispano-Americana pasou a control dos Estados Unidos En 1917, concedéuselle aos portorriqueños a cidadanía americana e a illa pasou a ter gobernadores estadounidenses nomeados polo Presidente.

En 1947, celebráronse as primeiras eleccións nacionais e os portorriqueños elixiron o seu primeiro gobernador e, en 1952, Puerto Rico obtivo o seu status de Estado Libre Asociado. O Vello San Juan foi construído como unha localización militar das forzas militares españolas. A área cobre sete bloques cadrados de rúas estreitas pavimentadas en lastras e aliñadas con antigas casas coloniais cos seus balcóns e patios. As fortalezas e as murallas do Vello San Juan están entre as mellor preservadas no hemisferio. A área está repleta de casas, igrexas e prazas antigas que representan a arquitectura máis apreciada do Caribe. A Garita, unha caixa de sentinela no Forte San Felipe del Morro (Castelo El Morro), veu a simbolizar Puerto Rico e El Viejo San Juan.

O nome da cidade de San Juan sufriu ao longo do tempo un cambio curioso. Cando tivo lugar a chegada dos españois ao país, o 19 de novembro de 1493, o almirante Cristovo Colón bautizouna San Juan Bautista. Anos despois, o conquistador Juan Ponce de León, durante a exploración da costa norte, descubriu unha ampla baía á cal cualificou de "Puerto Rico". Pasado o tempo intercambiáronse os nomes; a illa pasou a chamarse Puerto Rico, e a baía, o porto e a cidade, San Juan. Dende que pasou a mans dos Estados Unidos ten experimentado unha constante expansión metropolitana asentada na illa principal, propiamente Porto Rico .

Escudo de armas e bandeira de San Xoán

O 8 de marzo de 1948 o concello de San Xoán adoptou oficialmente como bandeira da cidade un campo laranxa, no centro do cal está o escudo de armas da cidade.

Xeografía

San Juan encóntrase ao longo da costa nordés de Puerto Rico. Encóntrase ao sur do océano Atlántico, ao norte de Caguas e Trujillo Alto, ao leste de Guaynabo e ao oeste de Carolina. A cidade ocupa unha área de 76.93 millas cadradas (199,2 km²), das cales, 29,11 millas cadradas (75,4 km²) (37,83%) son auga. As principais zonas de auga de San Xoán son a Baía de San Juan e dúas lagoas naturais, o Condado e San José.

Paisaxe urbana

Panorámica do porto de San Xoán en 1927.

Arquitectura

A arquitectura de San Xoán é moi diversa, debido ao seu tamaño e as influencias culturais recibidas durante a súa existencia. A parte máis antiga da cidade, coñecida como o vello San Xoán, presenta influencia da arquitectura española. Esta parte da cidade está composta por unha rede de estradas rodeadas por antigas casas de dous pisos. Algunhas estruturas coloniais foron restauradas serven tanto como oficinas gobernamentais e museos. Algúns exemplos son o Cuartel Ballaja, que agora serve como museo e sede de varias organizacións culturais; La Fortaleza, que serviu como residencia do gobernador de Porto Rico desde o século 16, e do Asilo Sanidade antiga, que agora alberga o Instituto de Cultura de Porto Rico , entre outros. O vello San Xoán tamén posúe varias prazas públicas, como a Praza de Armas, situada fronte ao Concello de San Juan, e catedrais, como a Catedral de San Juan Bautista. O vello San Xoán tamén é famoso por estar parcialmente rodeado por enormes murallas e fortificacións construídas polo goberno español.

Distritos

Distritos de San Xoán

O que agora é coñecido como vello San Xoán ocupa o oeste dunha illiña de roca na boca da baía de San Xoán. Durante o século XX, os maiores centros de poboación apareceron tras as paredes da vella muralla e na illa principal de Puerto Rico. Coa anexión de Río Piedras, en 1951, o municipio de San Xoán creceu catro veces o seu tamaño anterior. Como resultado, a cidade está agora composta por unha variedade de distritos e barrios. San Xoán está agora dividida en 18 distritos, 16 dos cales se insiren no municipio Río Piedras. Oito distritos están subdivididos en sectores, incluíndo dous distritos da área que cubriu o municipio de orixe de San Xoán. Os 18 distritos son:

1. Caimito
2. Cupey
3. El Cinco
4. Gobernador Piñero
5. Hato Rey Central
6. Hato Rey Norte
7. Hato Rey Sur
8. Monacillo
9. Monacillo Urbano
10. Oriente
11. Pueblo
12. Quebrada Arenas
13. Sabana Llana Norte
14. Sabana Llana Sur
15. San Juan Antiguo (Old San Juan)
16. Santurce
17. Tortugo
18. Universidad

Economía

San Xoán experimentou un crecemento económico significativo tras a segunda guerra mundial. Durante este período, a cidade pasou por unha revolución industrial. A economía da cidade baséase principalmente en empresas dedicadas á fabricación de varios produtos, incluíndo: produtos químicos (auga sanitaria e produtos de limpeza da casa); medicamentos; bebidas de ron e outros; fertilizantes; eléctricos, ferramentas, dispositivos electrónicos, plásticos, téxtiles e alimentos a base de produtos. O turismo tamén é unha industria clave, con base na proximidade de San Xoán ó aeroporto principal de Porto Rico, o Luís Muñoz Marín. A cidade está situada na provincia de Praia Condado, onde hai moitos hoteis de luxo. Lugares históricos, como o El Morro, San Juan e Antigo Cuartel de El Ballaja son promovidos en campañas de turismo. O distrito de Hato Rey contén un sector corporativo coñecido como "La Milla de Oro", que serve como sede de varios bancos locais e internacionais. O distrito Hato Rey de San Xoán é moitas veces chamado o "Wall Street do Caribe", debido á influencia da área en Porto Rico e na economía do Caribe.

Turismo

Praza da vella San Xoán

Avances tecnolóxicos tras a segunda guerra mundial no desenvolvemento do avión, xunto co clima da illa e contorno natural, transformaron San Xoán no trampolín para o turismo en torno a illa, e fixo ó resto do Caribe coñecida en todo o mundo durante os últimos 50 anos. En San Xoán existen moitas atraccións turísticas, incluíndo: Old San Juan, Ocean Park, Illa Verde e Condado.

Os lugares e monumentos enfatizados nas campañas de turismo inclúen: vello San Xoán, valorando o carácter histórico dos seus edificios coloniais e rúas estreitas cubertas por adoquins, un elenco de pedra azul de escoira de forno, que foron traídos como lastre dos buques españois. O 23 de xaneiro de 1984 todos os edificios foron catalogados como parte patrimonio cultural da humanidade. Os numerosos restaurantes e galerías de arte na zona son frecuentemente visitados por turistas. As universidades locais son promovidas como lugares históricos, máis notabelmente o campus da Universidade de Porto Rico localizado en Río Piedras, que é a universidade máis antiga na illa, fundada en 1903.

Cultura

San Xoán é o berce de varios artistas e músicos, coñecidos localmente como Sanjuaneros, que influenciaron notablemente a cultura portorriqueña. Durante o século 20, o aspecto musical da cidade foi influenciada por artistas como afro-caribeña bailarín e coreógrafo, Sylvia del Villard e José Enrique Pedreira que se tornou un renomeado compositor de Porto Rico. Músicos internacionais, como a cantante de ópera de renome Justino Díaz e Grammy gañadores Ramón Ayala, (Daddy Yankee) e Ricky Martin naceron na cidade. Outros residentes notables inclúen escritores Giannina Braschi e Tomas Branco e premiados actores Raúl Juliá e Benicio del Toro, comediante e José Miguel Agrelot. Rafael Cordero (1790-1868), foi influente no desenvolvemento da educación de Puerto Rico e é coñecido como "o pai da educación pública en Porto Rico." A cidade é tamén o fogar de varios museos de arte contemporánea e clásica. O museo de arte de Puerto Rico posúe a maior colección de arte contemporánea de Porto Rico, posúe máis de 1.100 pezas de arte permanentes e mostrando moitas exposicións temporais que conteñan arte de varios locais por América Latina.

Educación

Torre principal da University of Puerto Rico

San Xoán é o fogar de moitas das institucións de Porto Rico de ensino superior. O campus da Universidade Rio Piedras de San Xoán está situado en San Juan, xunto coa Universidade de ciencias médicas de Porto Rico. Outras facultades situadas en San Xoán son a Universidade do Sagrado Corazón, a Universidade Politécnica de Porto Rico, a Universidade Ana G. Méndez, o Campus Metropolitano da Universidade Interamericana, a Carlos Albizu University, o Seminario Evanxélico de Porto Rico e o Centro de Estudos Avanzados en Porto Rico e no Caribe. Existen numerosas facultades menores e situadas na cidade, incluíndo o Instituto de Banca y Comercio e o Junior College International, situado en Santurce. Existen tamén varias escolas técnicas con base en San Xoán, incluído o Colexio Tecnolóxico de San Xoán, o Liceo de Artes y Ciencias e a Facultade de Negocios e Tecnoloxía Ramirez.

Deportes

Os equipos coa base en San Xoán foron notablemente exitosos na competición atlética. O Santurce Crabbers gañou o campionato Liga Superior Nacional de Baloncesto en 1998, 1999, 2000, 2001 e 2003, durante ese período a ser recoñecido como unha dinastía. O San Juan Senadores e o Santurce Crabbers foron os dous principais equipos de béisbol da cidade, gañando o campionato da Porto Rico Professional Baseball League, un total de 17 veces. Os Crabbers Santurce están localizados en terceiro lugar entre os equipos con máis campionatos na Caribe Series, gañando campionatos nas edicións do torneo de 1951, 1953, 1955, 1993 e 2000. A cidade tamén foi o anfitrión de varios eventos na comunidade deportiva, algúns exemplos:

• Acolleu os Xogos Centrais Caribeños e Americanos de 1966.
• Host of the 1979 Pan American Games.
• Acolleu o Caribbean World Series nove veces.
• O Montreal Expos xogou 22 partidos en casa no Hiram Bithorn Stadium en 2003 e 2004. The team also briefly considered moving permanently to San Juan before relocating to Washington, D.C.
• Acolleu dúas roldas do 2006 World Baseball Classic.
• Acolleu o 1974 FIBA World Championship (baloncesto).
• Foi anfitrión do FIBA Americas Championship cinco veces (1980, 1993, 1999, 2003, 2009).
• A primeira edición do World Wrestling Entertainment celebrouse aquí en xaneiro de 2005.
• As Olimpiadas especiais de América Latina celebranronse aquí en febreiro de 2010.
• Acolleu en 2010 as "San Juan Series", tres partidos dos Mets en Marlins celebrados en xuño (28–30), en 2010 no Hiram Bithorn Stadium.

En xullo de 2007, o San Juan Golf Academy e a súa escala de condución do golf comezou a operar enriba da antigo cidade sanitaria en Porto Novo e, eventualmente, incluír a cidade do primeiro e único campo de golf de 9 buratos.