Tecemento

O tecemento, tecelaxe^[1] ou tecedura^[2] é un proceso de produción téxtil no que dous conxuntos separados de fíos se entrelazan en ángulo recto para formar un tecido. Outros métodos son tricotar, o encaixe ou o fieltro. Os fíos na lonxitude do tecido chámanse fíos de urdime^[3] e os fíos perpendiculares á urdime son fíos de trama ou de recheo. O método polo que se tecen estes fíos inflúe nas características do tecido.^[4]

O tecido adoita tecerse nun tear, un dispositivo mantén os fíos de urdime no seu lugar mentres os fíos de trama se tecen a través deles. Un anaco de tecido que cumpra esta definición (fíos de urdime cun fío de trama inserido entre eles) tamén se pode fabricar mediante outros métodos, incluíndo o tecido de tabletas, o fito, encintado ou outras técnicas.^[5]

A forma en que os fíos de urdime e trama se cruzan uns cos outros é o tecido ou enfiado. O tecido pode ser liso (dunha cor ou un patrón simple) ou pode tecerse con deseños decorativos ou artísticos.

Procesos e termos

En xeral, a tecedura implica o uso dun tear para entrelazar dous xogos de fíos perpendicularmente : a urda ou urdido^[6] que corre lonxitudinalmente e a trama^[7] que o atravesa. Os fíos de urdime están tensos e paralelos entre si, normalmente nun tear. Hai moitos tipos de teares.^[8]

Historia

Antigüidade

En Mesopotamia, entre o III milenio e comezos do II milenio a. C., unha actividade artesanal, en particular os obradoiros de tecido, xa está ben acreditada. Durante a época da Terceira Dinastía de Ur (entre 2112 e 2004 a. C. aprox.), atopáronse vestixios de grandes fiarías cuxa forza de traballo era feminina. A actividade das tecedoras organizábase entón en obradoiros cunha xerarquía estrita (xefes de equipo, mozodos, controladores que dependían do poder real). Durante este tempo, a cidade de Lagash podía contar até 6400 tecedores.^[9]

Na antiga Grecia, o tecido era unha actividade predominantemente feminina. Na civilización micénica, entre os XV e XIII a. C., as mulleres fiaban e tecían.^[10] No século V a. C. no centro de Grecia, os teares atopábananse en casas particulares e a cerámica de figuras vermellas do ático mostra mulleres tecendo nestes teares.^[11] Segundo M.-C.Amouretti e F. Ruzé, no IV a. C., o historiador grego Hérodote sinala, durante as súas viaxes por Exipto, que neste país son os homes os que tecen, mentres que en Grecia son as mulleres.^[12] En Atenas durante o período Clásico, a teceduría sitúase baixo o patrocinio da deusa Atenea. Durante o período helenístico, en Exipto gobernado polos laxidos, os obradoiros de tecedura, como a maioría dos locais artesanais, estaban suxeitos ao control parcial do estado real, que lles gravaba un imposto.^[13]

Idade Media

Na Idade Media, en Europa, a técnica da tecedura practicábase habitualmente dentro dunha variedade crecente de técnicas de traballo téxtil. A produción artesanal estaba moi desenvolvida e integrada no comercio con países afastados. O tecido experimentou melloras técnicas entre os séculos X e XIV, coa aparición do tear de tecido horizontal con chanzos e o tear de debuxo para sedas con forma. ^[14] Nun tear escalonado, o movemento impulsado por un conxunto de pedais acelera moito a produción.^[15]

Época moderna e contemporánea

Tear Jacquard gardado no Museum of Science and Industry de Manchester (Inglaterra).

No século XVIII, en Europa, os tecedores traballan en teares cada vez máis complexos. En Francia, varios pasos importantes na mellora do tear están marcados polos inventos de Basile Bouchon en 1725, Jean-Baptiste Falcon en 1728 e Jacques Vaucanson en 1740. A Encyclopédie, dirixida por Diderot e D'Alembert, reflicte o estado do oficio do tecido a principios da segunda metade XVIII.

Foi, porén, a principios do século XIX que o campo da teceduría experimentou un cambio técnico decisivo coa invención do tear Jacquard por Joseph Marie Jacquard en Lión en 1801. O Jacquard permite a produción totalmente automatizada de téxtiles, incluíndo patróns complexos, a través dun sistema de tarxetas perforadas. A automatización da produción deixou sen traballo a moitos traballadores, de aí en Francia a revolta dos canuts de 1831.

Tecido a man

O tear manual é un Patrimonio Cultural Inmaterial de diversas rexións e países, con materiais diversos como cáñamo, seda, liño, lan, algodón etc.

Significado cultural e representacións nas artes

Relixións e mitoloxías

O retorno de Ulises, pintura de Pinturicchio (1508-1509), National Gallery (Londres).

Na mitoloxía grega, a arte de tecer aparece en varios mitos. A ateniense Aracne é unha tecedora tan excelente que afirma ser mellor que Atenea, que a desafía. Atenea destrúe a obra de arte de Aracne no concurso e metamorfosea nunha araña. Noutro mito, Procne, secuestrada e secuestrada polo rei Tereo que lle corta a lingua para evitar que lle revele o que lle fixo, consegue avisar á súa irmá Filomela enviándolle unha mensaxe que ela tece nunha peza de roupa.^[16] Na Odisea, Penélope, esposa de Ulises (Odiseo), é cortexada en ausencia do seu marido por moitos pretendentes, pero ela consegue gañar tempo facendo como tecer un sudario para Laertes, o pai de Ulises. Todos os días móstrase tecendo no seu tear, pero pola noite, á luz dos fachos, desfai o que fixo durante o día.^[17] Os pretendentes finalmente descobren a artimaña, pero Odiseo regresa pouco despois.^[18]

A operación de teceduría aparece con frecuencia como símbolo do dominio dos destinos humanos. Os destinos da mitoloxía grega son tres mulleres que fian, tecen e cortan os fíos que representan a vida dos mortais. Entre os romanos, están as Fates . Zeus, mestre dos deuses, tamén reflexiona sobre os destinos humanos e organízaos dun xeito que tamén se compara coa arte de tecer.^[19]

Na mitoloxía nórdica, as tres nornas tamén son tecedoras. O seu tear menciónase en particular na saga de Njáll le Brûlé.

Na mitoloxía xermánica e relatos do inglés antigo como o épico Beowulf, as Völva son bruxas ás que, entre outras cousas, se denominan "tecedoras de paz", porque a súa maxia permitiríalles deter exércitos e máis prosaicamente porque están casadas, son mulleres que tecen os lazos entre as familias.^[20]

Contos

Na antiga lenda chinesa O vaqueiro e o tecedor, un mozo casa cunha muller que resulta ser unha das sete tecedoras de nubes.

O conto danés Os cisnes salvaxes (Andersen) céntrase no fiado e tecido de ortigas por unha nova princesa desterrada, para facer abrigos que permitan aos seus irmáns volver á forma humana.^[21]

Moitos contos describen diversas operacións relacionadas co traballo do tecido, entre elas a operación de fiar a lan, que precede ao tecido.

Literatura

A novela de ciencia ficción Billions of Carpets of Hair, do escritor alemán Andreas Eschbach, publicada en 1995, imaxina un imperio galáctico no que, por tradición, os homes tecen alfombras do cabelo das súas esposas ou concubinas e envían ao emperador en sinal de fidelidade para que decore o seu Palacio das estrelas.

Notas

↑ "Dicionario de dicionarios; tecelaxe". ilg.usc.gal. Consultado o 2023-01-15.
↑ "Dicionario". Real Academia Galega; tecedura. Consultado o 2023-01-15.
↑ "Dicionario de dicionarios; urdime". ilg.usc.gal. Consultado o 2023-01-15.
↑ Collier 1974, p. 92
↑ Dooley 1914
↑ "Dicionario; urda". Real Academia Galega. Consultado o 2023-01-15.
↑ "Dicionario; trama". Real Academia Galega. Consultado o 2023-01-15.
↑ Collier 1974, p. 102
↑ Jean-Claude Margueron, Luc Pfirsch, Le Proche-Orient et l'Égypte antiques, París, Hachette, coll. "Supérieur", Modelo:5e 2012, Modelo:P.171.
↑ M.-C. Amouretti, F. Ruzé, Le Monde grec antique, Paris, Hachette, coll. "Supérieur", ed. 2003, Modelo:P.42.
↑ M.-C. Amouretti, F. Ruzé (2003), Modelo:P.179
↑ Heródoto, Enquête, II, 35.
↑ M.-C. Amouretti, F. Ruzé (2003), Modelo:P.288.
↑ Dominique Cardon e Sophie Desrosiers, "Textile", con Claude Gauvard, Alain de Libera e Michel Zink (dir., 2002), Modelo:P.1375.
↑ Paul Benoît, "Techniques (Mutation des)", con Claude Gauvard, Alain de Libera e Michel Zink (dir., 2002), Modelo:P.1369.
↑ Ovidio, Métamorphoses, VI, 575–587.
↑ Odisea, II, 89-110.
↑ Frontisi-Ducroux (2009).
↑ Scheid et Svenbro (2003).
↑ (en inglés) Ellen Amatangelo e Dr. Rick McDonald, "Peace Weavers", Utah, Utah Valley University
↑ Le Regroupement du Conte Au Québec, bibliothèque virtuelle

Véxase tamén

Bibliografía

A Handbook of Textiles. ISBN 0-08-018056-6.
W. H. Dooley, Textiles. Boston. 1914. Pr. Gutenberg ed.

Outros artigos

Ligazóns externas

Museo da tecedura -http://www.museedutisserand.fr/

[1] "Dicionario de dicionarios; tecelaxe". ilg.usc.gal. Consultado o 2023-01-15.

[2] "Dicionario". Real Academia Galega; tecedura. Consultado o 2023-01-15.

[3] "Dicionario de dicionarios; urdime". ilg.usc.gal. Consultado o 2023-01-15.

[Collier92-4] Collier 1974, p. 92

[Dooley-5] Dooley 1914

[6] "Dicionario; urda". Real Academia Galega. Consultado o 2023-01-15.

[7] "Dicionario; trama". Real Academia Galega. Consultado o 2023-01-15.

[Collier102-8] Collier 1974, p. 102

[9] Jean-Claude Margueron, Luc Pfirsch, Le Proche-Orient et l'Égypte antiques, París, Hachette, coll. "Supérieur", Modelo:5e 2012, Modelo:P.171.

[10] M.-C. Amouretti, F. Ruzé, Le Monde grec antique, Paris, Hachette, coll. "Supérieur", ed. 2003, Modelo:P.42.

[AmRuzéP179-11] M.-C. Amouretti, F. Ruzé (2003), Modelo:P.179

[12] Heródoto, Enquête, II, 35.

[13] M.-C. Amouretti, F. Ruzé (2003), Modelo:P.288.

[14] Dominique Cardon e Sophie Desrosiers, "Textile", con Claude Gauvard, Alain de Libera e Michel Zink (dir., 2002), Modelo:P.1375.

[15] Paul Benoît, "Techniques (Mutation des)", con Claude Gauvard, Alain de Libera e Michel Zink (dir., 2002), Modelo:P.1369.

[16] Ovidio, Métamorphoses, VI, 575–587.

[17] Odisea, II, 89-110.

[18] Frontisi-Ducroux (2009).

[19] Scheid et Svenbro (2003).

[20] (en inglés) Ellen Amatangelo e Dr. Rick McDonald, "Peace Weavers", Utah, Utah Valley University

[21] Le Regroupement du Conte Au Québec, bibliothèque virtuelle

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]