Xintoísmo

O xintoísmo (do xaponés 神[Shin] 道[tō], 'camiño dos deuses') é o conxunto de crenzas do arquipélago xaponés. Clasificada como relixión oriental por estudosos da relixión, os seus practicantes a miúdo considérana como a relixión indíxena do Xapón e como unha relixión da natureza. Os estudosos ás veces chaman aos seus practicantes Xintoístas, aínda que os adeptos raramente usan o termo. Non hai ningunha autoridade central que controle o xintoísmo, con moita diversidade de crenzas e prácticas evidentes entre os crentes.

Xintoísmo
O torii (鳥居) adoita atoparse na entrada dos templos xintoístas. Simboliza o paso do mundano ao sacro.
Tipo	Politeísmo, animismo
Data de fundación	valor descoñecido
[ editar datos en Wikidata ]

A porta de entrada torii ao Santuario Itsukushima na prefectura de Hiroshima (Xapón) é un dos exemplos máis famosos de torii do país. As portas Torii marcan a entrada aos santuarios xintoístas e son símbolos recoñecibles da relixión.

Como relixión politeísta e animista, O xintoísmo xira arredor de entidades sobrenaturais chamadas kami (神). Crese que os kami habitan todas as cousas, incluídas as forzas da natureza e os lugares destacados da paisaxe. Os kami son adorados nos santuarios domésticos, nos santuarios familiares e nos santuarios públicos jinja. Estes últimos están atendidos por sacerdotes, coñecidos como kannushi, que supervisan a comida e as bebidas ofrecidas a kami específicos neste lugar. Isto faise para cultivar a harmonía entre os humanos e os kami e para solicitar a bendición deste último. Outros rituais comúns inclúen bailes de canguros, ritos de paso e festas estacionais. Os santuarios públicos facilitan as formas de adiviñación e proporcionan elementos relixiosos como amuletos aos seguidores da relixión. O xintoísmo pon un foco conceptual importante en garantir a pureza, en gran parte a través de prácticas de limpeza como o lavado e os baños rituais, especialmente antes do culto. Faise pouca énfase nos códigos morais específicos ou nas crenzas particulares do máis alá, aínda que se considera que os mortos poden converterse en kami. A relixión non ten un único creador ou doutrina específica, pero existe nunha ampla gama de formas locais e rexionais.

Aínda que os historiadores debaten ata que punto é apropiado referirse ao xintoísmo como unha relixión separada, a veneración do kami remóntase ao período Yayoi do Xapón (300 a.C. a 300 d.C.). O budismo entrou no Xapón ao final do período Kofun (300-538 d. C.) e estendeuse rapidamente. A sincretización relixiosa fixo que o culto dos kami e o funcionamento do budismo fosen inseparables, un proceso chamado shinbutsu-shūgō. O kami pasou a ser visto como parte da cosmogonía budista e representouse cada vez máis antropomorficamente. A tradición escrita máis antiga sobre o culto kami foi rexistrada no Kojiki e Nihon Shoki do século VIII, onde se recollen relatos mitolóxicos e pregarias (norito). Nos séculos seguintes, o shinbutsu-shūgō foi adoptado pola casa imperial xaponesa. Durante a era Meiji (1868 a 1912), o liderado nacionalista no Xapón expulsou a influencia budista do culto kami e formou o xintoísmo estatal , que algúns historiadores consideran a orixe do xintoísmo como unha relixión distinta. Os santuarios sufriron unha crecente influencia do goberno e animouse aos cidadáns a adorar ao emperador como kami. Coa formación do Imperio xaponés a principios do século XX, o xintoísmo foi exportado a outras áreas do leste asiático. Despois da derrota do Xapón na segunda guerra mundial, o xintoísmo separouse formalmente do estado.

O xintoísmo atópase principalmente no Xapón, onde hai uns 100.000 santuarios públicos, aínda que tamén se atopan practicantes no estranxeiro. Permanece en vigor no Xapón actual e moderno. Numericamente, é a relixión máis grande do Xapón, superada só polo budismo. A maioría da poboación do país participa tanto en actividades xintoístas como budistas, especialmente en festivais, o que reflicte unha visión común na cultura xaponesa de que as crenzas e prácticas das diferentes relixións non teñen por qué ser exclusivas. Aspectos do xintoísmo incorporáronse a varios novos movementos relixiosos xaponeses.

Involucra a adoración dos kami ou espíritos da natureza. Algúns kami son moi locais e son coñecidos coma espíritos ou xenios dun lugar en particular, pero outros representan obxectos naturais maiores e procesos, por exemplo, Amaterasu, a deusa do Sol.

Definición

Unha porta torii do santuario de Yobito (Yobito-jinja) na cidade de Abashiri, Hokkaido.

Non existe unha definición universalmente acordada do xintoísmo. Non obstante, os autores Joseph Cali e John Dougill afirmaron que se houbese "unha definición única e ampla do xintoísmo" que se puidese presentar, sería que "O xintoísmo é unha crenza en kami", as entidades sobrenaturais do centro da relixión. A xaponesa Helen Hardacre afirmou que "O xintoísmo abarca doutrinas, institucións, rituais e vida comunitaria baseados no culto kami", mentres que o estudoso da relixión Inoue Nobutaka observou que o termo "xintoísta" era "a miúdo usado" en " referencia ao culto kami e as teoloxías, rituais e prácticas relacionadas". Varios estudosos referiron aos practicantes do xintoísmo como xintoístas, aínda que este termo non ten tradución directa a lingua xaponesa.

Os estudosos debateron en que momento da historia é lexítimo comezar a falar do xintoísmo como un fenómeno específico. O estudoso da relixión Ninian Smart suxeriu que se podía "falar da relixión kami do Xapón, que vivía simbióticamente co budismo organizado, e só máis tarde foi institucionalizada como xintoísta". Aínda que xa existían varias institucións e prácticas asociadas co xintoísmo no Xapón do século VIII, varios estudosos argumentaron que o xintoísmo como relixión distinta foi esencialmente "inventado" durante o século XIX, na era Meiji do Xapón. O estudoso da relixión Brian Bocking subliñou que, especialmente cando se trata de períodos anteriores á era Meiji, o termo xintoísta debería "abordarse con precaución". Inoue Nobutaka afirmou que "non se pode considerar o xintoísmo como un único sistema relixioso que existiu desde o período antigo ata o moderno", mentres que o historiador Kuroda Toshio sinalou que "antes dos tempos modernos o xintoísmo non existía como unha relixión independente. ".

O termo xinto refírese ás actividades desenvoltas polos xaponeses para venerar a todas as deidades do ceo e da terra; a súa orixe remóntase ós comezos do Xapón.

É considerada a relixión orixinaria do Xapón, un culto popular que pode describirse coma unha maneira sofisticada de animismo naturista con veneración ós antepasados, profundamente identificada coa cultura xaponesa.

Categorización

Moitos estudosos describen o xintoísmo como unha relixión, termo que se traduciu por primeira vez ao xaponés como shūkyō na época da restauración Meiji. Algúns practicantes, en cambio, consideran o xintoísmo como un "camiño", caracterizándoo así máis como costume ou tradición, en parte como un intento de eludir a separación moderna entre relixión e Estado e restaurar os vínculos históricos do xintoísmo co Estado xaponés. Ademais, moitas das categorías de relixión e relixiosidade definidas na cultura occidental "non se aplican facilmente" ao xintoísmo. A diferenza das relixións coñecidas nos países occidentais, como o cristianismo e o islam, o xintoísmo non ten un único fundador nin un único texto canónico. As relixións occidentais tenden a facer fincapé na exclusividade, pero no Xapón considérase aceptable desde hai moito tempo a práctica simultánea de diferentes tradicións relixiosas, polo que a relixión xaponesa é moi pluralista. O xintoísmo cítase a miúdo xunto co budismo como unha das dúas relixións principais do Xapón, e ambas difiren a miúdo no seu enfoque, xa que o budismo fai fincapé na idea de transcender o cosmos, que considera repleto de sufrimento, mentres que o xintoísmo céntrase en adaptarse aos requisitos pragmáticos da vida. O xintoísmo integrou elementos de relixións importadas da Asia continental, como o budismo, o confucianismo, o taoísmo e as prácticas adivinatorias chinesas, e comparte trazos como o seu politeísmo con outras relixións da Asia oriental.

Algúns estudosos suxiren que falemos de tipos de Xintoísmo como Xintoísmo popular, Xintoísmo folclórico, Xintoísmo doméstico, Xintoísmo sectario, Xintoísmo da casa imperial, Xintoísmo de santuario, Xintoísmo estatal, novas relixións Shintō, etc. en lugar de considerar o Xintoísmo como unha entidade única. Este enfoque pode ser útil, pero expón a cuestión do que se entende por "Xintoísmo" en cada caso, sobre todo porque cada categoría incorpora ou incorporou elementos budistas, confucianos, taoístas, relixiosos populares e doutro tipo. —Erudito da relixión Brian Bocking

Os estudosos da relixión debateron como clasificar o xintoísmo. Inoue considerábaa parte de "a familia das relixións de Asia Oriental".} O filósofo Stuart D. B. Picken suxeriu que o xintoísmo clasificásese como relixión mundial, mentres que o historiador H. Byron Earhart cualificouno de "relixión maior". O xintoísmo tamén se describe a miúdo como unha relixión indíxena, aínda que isto xera debates sobre as diferentes definicións de "indíxena" no contexto xaponés. A noción do xintoísmo como "relixión autóctona" do Xapón xurdiu do crecemento do nacionalismo moderno entre os períodos Edo e Meiji; este punto de vista promovía a idea de que as orixes do xintoísmo eran prehistóricos e que representaba algo así como a "vontade subxacente da cultura xaponesa". O destacado teólogo xintoísta Sokyo Ono, por exemplo, afirmou que o culto kami era "unha expresión" da "fe racial nativa xaponesa que xurdiu nos días místicos da remota antigüidade" e que era "tan indíxena como o pobo que deu orixe á nación xaponesa". Moitos estudosos consideran que esta clasificación é inexacta. Earhart sinalou que o xintoísmo, ao absorber gran parte da influencia chinesa e budista, era "demasiado complexo para etiquetarlo simplemente [como unha] relixión autóctona". A principios do século XXI fíxose cada vez máis común que os practicantes chamasen ao xintoísmo relixión da natureza, o que os críticos consideraron unha estratexia para desvincular a tradición de cuestións controvertidas relacionadas co militarismo e o imperialismo.

O xintoísmo presenta importantes variacións locais; o antropólogo John K. Nelson sinalou que "non é unha entidade unificada e monolítica que teña un único centro e un sistema propio". Identificáronse diferentes tipos de xintoísmo. O "xintoísmo de santuario" refírese ás prácticas centradas ao redor dos santuarios, e o "xintoísmo doméstico" ás formas en que se venera aos kami no fogar. Algúns estudosos utilizaron o termo "xintoísmo popular" para designar prácticas xintoístas localizadas, ou prácticas fose dunha contorna institucionalizada. En varias épocas do pasado, tamén existiu un "xintoísmo de Estado", no que as crenzas e prácticas xintoístas estaban estreitamente interrelacionadas co Estado xaponés. O termo "xintoísmo" é similar ao termo "hinduísmo ", utilizado para describir diversas tradicións do sur de Asia.

Etimoloxía

Unha porta torii no santuario Takachiho-gawara preto de Kirishima, prefectura de Kagoshima, que se asocia co relato mitolóxico do descenso á terra de Ninigi-no-Mikoto.

O termo xintoísmo deriva da combinación de dous caracteres chineses: shen (神), que significa "espírito", e dao (道), que significa "camiño", "vía" ou "senda". "Shendao" (chino: 神道; pinyin: shéndào; lit. 'O camiño dos Deuses') era un termo que xa se utilizaba no I Ching para referirse á orde divina da natureza. Na época da propagación do budismo na dinastía Han (206 a.C.- 220 d.C.), utilizouse para distinguir as relixións chinesas autóctonas da relixión importada. Ge Hong utilizouno no seu Baopuzi como sinónimo de taoísmo.

O termo chinés Shendao adoptouse orixinalmente en xaponés como Jindō; posiblemente utilizouse por primeira vez como termo budista para referirse a deidades non budistas. Unha das primeiras aparicións coñecidas do termo xintoísmo no Xapón é no texto do século VIII, Nihon Shoki.. Aquí, pode ser un termo xenérico para a crenza popular, ou, alternativamente, facer referencia ao taoísmo, xa que moitas prácticas taoístas foran importadas recentemente da Asia continental. Nestes primeiros usos xaponeses, a palabra xintoísmo non se aplicaba a unha tradición relixiosa distinta nin a algo exclusivamente xaponés; o Konjaku monogatarishui do século XI, por exemplo, refírese a unha muller na China que practica o xintoísmo, e tamén a persoas na India que renden culto a kami, o que indica que estes termos utilizábanse para describir relixións fora do propio Xapón.

No Xapón medieval, o culto aos kami considerábase parte do budismo xaponés, e os propios kami interpretábanse a miúdo como budas. Neste punto, o termo Shinto referíase cada vez máis a "a autoridade, o poder ou a actividade dun kami, ser un kami ou, en resumo, o estado ou os atributos dun kami". Aparece nesta forma en textos como Nakatomi no harai kunge e contos Shintōshū. No Vocabvlario da Lingoa de Iapam de 1603, Shinto defínese como referido a "kami ou asuntos relacionados con kami.". O termo xintoísmo fíxose común no século XV. A finais do período Edo, os eruditos kokugaku comezaron a utilizar o termo xintoísmo para describir o que crían que era unha tradición xaponesa antiga, perdurable e autóctona anterior ao budismo; argumentaban que xintoísmo debía utilizarse para distinguir o culto kami de tradicións como o budismo, o taoísmo e o confucianismo. Este uso do termo xintoísmo fíxose cada vez máis popular a partir do século XVIII. O termo xintoísmo só se utilizou comunmente desde principios do século XX, cando substituíu ao termo taikyō ('gran relixión') como nome da relixión estatal xaponesa.

Terminoloxía

Nun principio, esta relixión étnica, indíxena, non tiña nome ata a introdución do budismo no Xapón (durante o século VI desde a China a través de Corea. Unha das denominacións que recibiu o budismo foi butsudo, que significa "a vía do Buda". A fin de poder diferenciar o budismo da relixión nativa, esta pronto chegou a ser coñecida polo nome de shinto. Este nome, shin-to, procede dunha antiga palabra chinesa que significa O camiño dos Deuses. Os xaponeses escolleron utilizar un nome chinés para a súa relixión porque nese tempo (fai máis dun milenio), o chinés era a única lingua que tiña escritura no Xapón, xa que non se desenvolveu aínda a escritura do seu propio idioma. A frase que significa shinto en xaponés é kami no michi.

Como se menciona antes, o xintoísmo non tiña nome previo á introdución do budismo no Xapón. Algúns eruditos consideran que mesmo non podía falarse dunha relixión xintoísta propiamente dita antes da creación do xintoísmo estatal que uniformizó moitas das prácticas relixiosas, conceptos e tradicións. Para algúns estudosos de forma similar a como o termo hinduísmo engloba múltiples prácticas relixiosas e tradicións a modo de termo paraugas, o shinto engloba as distintas tradicións, folclores e mesmo relixións xaponesas prebudistas que foron unificadas polo Estado con fins políticos.

Características

O xintoísmo é unha relixión étnica, que se pode describir como unha forma sofisticada de animismo, profundamente identificada coa cultura xaponesa. Tamén é unha relixión natural, na que os libros limítanse a describir as súas crenzas e fundamentos. Dálle máis importancia ao aquí e agora que a un máis alá. Afirma a existencia de seres espirituais (kami) que se poden atopar na natureza ou en niveis superiores de existencia. Non ten textos sagrados, nin deidade única ou predominante, nin regras establecidas para a oración, aínda que ten narracións míticas que explican a orixe do mundo e do xaponés, así como os templos e os matsuri, ou festas relixiosas ás que miles de persoas acoden en datas importantes nos templos.

Foi relixión do estado ata 1945 e utilizouse como ideoloxía lexitimadora durante o período militarista da historia recente xaponesa. Cando o budismo chegou ao país no século VI, exerceu unha profunda influencia no xintoísmo, aínda que este último tamén marcou a tradición budista neste país ata o punto de darlle unha forma característica. De feito, ambas relixións definen a relixiosidade xaponesa, e os xaponeses tenden a practicar os ritos de ambas tradicións dependendo da natureza da ocasión (tenden a preferir o xintoísmo para os rituais de nacemento e matrimonio, e o budismo para os ritos funerarios). Pola súa natureza tan ligada á personalidade xaponesa, a expansión do xintoísmo fóra das illas do Xapón limitouse en xeral ás comunidades xaponesas de emigración.

Crenzas

Kami

Unha representación artística de Utagawa Kuniyoshi do kami Inari aparecéndose a un home

O xintoísmo é politeísta, que implica a veneración de moitas deidades coñecidas como kami, ou ás veces como jingi. En xaponés non se distingue entre singular e plural, polo que o termo kami refírese tanto a kami individuais como ao grupo colectivo de kami. Aínda que carece de tradución directa ao inglés, o termo kami interpretouse ás veces como "deus" ou "espírito". O historiador da relixión Joseph Kitagawa considerou estas traducións ao inglés "bastante insatisfactorias e enganosas", e varios estudosos instan a non traducir kami ao inglés. En xaponés, adóitase dicir que existen oito millóns. kami, termo que connota un número infinito, e os practicantes do xintoísmo cren que están presentes en todas partes. Non se consideran omnipotentes, omniscientes, nin necesariamente inmortais.

O termo kami é "conceptualmente fluído", sendo "vago e impreciso". En xaponés aplícase a miúdo ao poder dos fenómenos que inspiran unha sensación de asombro e admiración en quen os contempla. Kitagawa referíase a isto como "a natureza kami", afirmando que a consideraba "en certo xeito análoga" ás ideas occidentais do numinoso e o sagrado. Kami considérase que habitan tanto nos vivos como nos mortos, na materia orgánica e inorgánica e nos desastres naturais como terremotos, secas e pragas; a súa presenza percíbese en forzas naturais como o vento, a choiva, o lume e o sol. En consecuencia, Nelson comentou que o xintoísmo considera "divinos" "os fenómenos reais do propio mundo". Esta perspectiva caracterizouse como animista.

Monte Fuji é o shintai máis famoso de Xapón.

No Xapón, foron os kami venerados desde a prehistoria. Durante o período Yayoi considerabaselles informes e invisibles, e máis tarde representouselles antropomorficamente por influencia budista. Agora, as estatuas do kami coñécense como shinzo. Kami adoita asociarse a un lugar concreto, a miúdo un elemento paisaxístico destacado como unha fervenza, unha montaña, unha gran rocha ou unha árbore característica. Os obxectos físicos ou lugares nos que se cre que os kami teñen presenza denomínanse shintai; os obxectos habitados polos kami que se colocan no santuario coñécense como go-shintai. Entre os obxectos elixidos habitualmente para este fin atópanse espellos, espadas, pedras, contas e taboiñas con inscricións. Estes go-shintai están ocultos á vista dos visitantes, e poden estar escondidos dentro de caixas para que nin sequera os sacerdotes saiban que aspecto teñen.

Kami considéranse capaces tanto de actos benévolos como destrutivos; Se se ignoran as advertencias sobre a boa conduta, o kami pode impor un castigo, a miúdo a enfermidade ou a morte repentina, chamado shinbatsu. Algúns kami, denominados magatsuhi-no-kami ou araburu kami, considéranse malévolos e destrutivos. Fanse ofrendas e oracións aos kami para obter as súas bendicións e disuadilos de realizar accións destrutivas. O xintoísmo busca cultivar e garantir unha relación armoniosa entre os seres humanos e os kami e, por tanto, co mundo natural. Os kami máis localizados poden ser obxecto de sentimentos de intimidade e familiaridade por parte dos membros da comunidade local que non se dirixen cara a máis kami estendidos como Amaterasu. O kami dunha comunidade concreta denomínase a súa ujigami, mentres que o dunha casa concreta é oyashikigami.

Unha árbore sacra (shintai) de 3000 anos de antigüidade do santuario de Takeo

Os kami non se consideran metafísicamente diferentes da humanidade, sendo posible que os humanos se convertan en kami Ás veces venérase aos humanos mortos como kami, considerándoos figuras protectoras ou ancestrais Un dos exemplos máis destacados é o do emperador Ōjin, que á súa morte foi consagrado como o kami. Hachiman, considerado protector de Xapón e kami da guerra. Na cultura xaponesa, os antepasados poden considerarse unha forma de kami. No Xapón occidental, o termo jigami utilízase para describir ao kami consagrado do fundador dun pobo.. Nalgúns casos, os seres humanos vivos tamén eran vistos como kami; a estes chamábaselles akitsumi kami ou arahito-gami. No sistema xintoísta estatal da era Meiji, o emperador do Xapón foi declarado kami, mentres que varias seitas xintoístas tamén consideraron aos seus líderes como seres vivos. kami.

Véxase tamén

Bibliografía

• Azegami, Naoki (2012). "Local Shrines and the Creation of 'State Shinto'". Religion 42 (1). Traducido por Mark Teeuwen. pp. 63–85. doi:10.1080/0048721X.2012.641806. 
• Beaumont, Émilie; Baussier, Sylvie (2001). "Japón". Mitologías. Girona: Fleurus; Panini. pp. 91–97. ISBN 2-215-06533-8. 
• Bocking, Brian (1997). A Popular Dictionary of Shinto (revised ed.). Richmond: Curzon. ISBN 978-0-7007-1051-5. 
• Boyd, James W.; Williams, Ron G. (2005). "Japanese Shinto: An Interpretation of a Priestly Perspective". Philosophy East and West 55 (1). pp. 33–63. doi:10.1353/pew.2004.0039. 
• Boyd, James W.; Nishimura, Tetsuya (2016). "Shinto Perspectives in Miyazaki's Anime Film Spirited Away". Journal of Religion and Film 8 (33). pp. 1–14. Arquivado dende o orixinal o 1 de xaneiro de 2020. Consultado o 7 de xaneiro do 2024. 
• Breen, John (2010). "'Conventional Wisdom' and the Politics of Shinto in Postwar Japan". Politics and Religion Journal 4 (1). pp. 68–82. doi:10.54561/prj0401068b. 
• Breen, John; Teeuwen, Mark (2010). A New History of Shinto. Chichester: Wiley-Blackwell. ISBN 978-1-4051-5515-1. 
• Cali, Joseph; Dougill, John (2013). Shinto Shrines: A Guide to the Sacred Sites of Japan's Ancient Religion. Honolulu: University of Hawai'i Press. ISBN 978-0-8248-3713-6. 
• Doerner, David L. (1977). "Comparative Analysis of Life after Death in Folk Shinto and Christianity". Japanese Journal of Religious Studies 4 (2). pp. 151–182. doi:10.18874/jjrs.4.2-3.1977.151-182. 
• Earhart, H. Byron (2004). Japanese Religion: Unity and Diversity (fourth ed.). Belmont, CA: Wadsworth. ISBN 978-0-534-17694-5. 
• Hardacre, Helen (2017). Shinto: A History. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-062171-1. 
• Kenney, Elizabeth (2000). "Shinto Funerals in the Edo Period". Japanese Journal of Religious Studies 27 (3/4). pp. 239–271. JSTOR 30233666. 
• Kitagawa, Joseph M. (1987). On Understanding Japanese Religion. Princeton, New Jersey: Princeton University Press. ISBN 978-0-691-10229-0. 
• Kobayashi, Kazushige (1981). "On the Meaning of Masked Dances in Kagura". Asian Folklore Studies 40 (1). Traducido por Peter Knecht. pp. 1–22. JSTOR 1178138. doi:10.2307/1178138. 
• Kuroda, Toshio (1981). "Shinto in the History of Japanese Religion". Journal of Japanese Studies 7 (1). Traducido por James C. Dobbins and Suzanne Gay. pp. 1–21. JSTOR 132163. doi:10.2307/132163. 
• Inoue, Nobutaka (2003). "Introduction: What is Shinto?". En Nobutaka Inoue. Shinto: A Short History. Traducido por Mark Teeuwan and John Breen. Londres e Nova York: Routledge. pp. 1–10. ISBN 978-0-415-31913-3. 
• Littleton, C. Scott (2002). Shinto: Origins, Rituals, Festivals, Spirits, Sacred Places. Oxford, NY: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-521886-2. OCLC 49664424. 
• Nakajima, Michio (2010). "Shinto Deities that Crossed the Sea: Japan's "Overseas Shrines," 1868 to 1945". Japanese Journal of Religious Studies. doi:10.18874/jjrs.37.1.2010.21-46. 
• Nelson, John K. (1996). A Year in the Life of a Shinto Shrine. Seattle e Londres: University of Washington Press. ISBN 978-0-295-97500-9. 
• Nelson, John K. (2000). Enduring Identities: The Guise of Shinto in Contemporary Japan. Honolulu: University of Hawai'i Press. ISBN 978-0-8248-2259-0. 
• Offner, Clark B. (1979). "Shinto". En Norman Anderson. The World's Religions (fourth ed.). Leicester: Inter-Varsity Press. pp. 191–218. 
• Picken, Stuart D. B. (1994). Essentials of Shinto: An Analytical Guide to Principal Teachings. Westport e Londres: Greenwood. ISBN 978-0-313-26431-3. 
• Picken, Stuart D. B. (2011). Historical Dictionary of Shinto (second ed.). Lanham: Scarecrow Press. ISBN 978-0-8108-7172-4. 
• Rots, Aike P. (2015). "Sacred Forests, Sacred Nation: The Shinto Environmentalist Paradigm and the Rediscovery of Chinju no Mori". Japanese Journal of Religious Studies 42 (2). pp. 205–233. doi:10.18874/jjrs.42.2.2015.205-233. 
• Smart, Ninian (1998). The World's Religions (second ed.). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-63748-0. 
• Suga, Kōji (2010). "A Concept of "Overseas Shinto Shrines": A Pantheistic Attempt by Ogasawara Shōzō and Its Limitations". Japanese Journal of Religious Studies 37 (1). pp. 47–74. 
• Teeuwen, Mark (2002). "From Jindō to Shintō. A Concept Takes Shape". Japanese Journal of Religious Studies 29 (3–4). pp. 233–263. 
• Ueda, Kenji (1979). "Contemporary Social Change and Shinto Tradition". Japanese Journal of Religious Studies 6 (1–2). pp. 303–327. doi:10.18874/jjrs.6.1-2.1979.303-327. 
• Williams, George; Bhar, Ann Marie B.; Marty, Martin E. (2004). Shinto (Religions of the World). Chelsea House. ISBN 978-0-7910-8097-9. 

Ligazóns externas

• Shinto na Encyclopædia Britannica
• Jinja Honcho – Inglés – organización oficial xaponesa de 80.000 santuarios sintoístas
• Kokugakuin University Encyclopedia of Shinto Arquivado 3 de abril de 2009 en Wayback Machine. e o seu xaponés Shinto Jinja Database Arquivado 30 de setembro de 2007 en Wayback Machine.