Simbávue
Simbávue, héra tee hína Tavakuairetã Simbávue (Ingleñe'ẽme: Republic of Zimbabwe, upéva niko ou shona ñe'ẽgui Dzimba dza mabwe, «óga ita ijapopyre»), ha'e niko peteĩ tetã hekosãsóva ojejuhúva Áfrika pehẽngue ñemby kuarahyresẽyguápe, ysyry Sambése, chororo Victoria ha ysyry Limpópo mbytépe. Ko tetã hína yguasu rembe'y'ỹva ha ijerére ojejuhu kuarahyreike gotyo Votusuana, yvate gotyo tetã Sámbia, ñemby gotyo oĩ Yvyáfrika ha kuarahyresẽ ngotyo Mosambíke. Simbávue yvy apekue ko'ãgagua hína ku tetã ymaguare héra Ñemby Rodesia yvy apekue. Iñe'ẽ tee niko 16, ingleñe'ẽ ha shona umi ojeipuruvéva. Ko tetã itavusu hína táva Harare.[8]
| Tavakuairetã Simbávue Republic of Zimbabwe Dzimba dza mabwe | ||||
|---|---|---|---|---|
| Simbávue | ||||
| ||||
|
Tetã ñe'ẽ akã: Unity, Freedom, Work (Ingleñe'ẽme: «Joaju, sãso, mba'apo») | ||||
|
Tetã Momorãhéi: Ngaikomborerwe nyika yeZimbabwe (Shona-pe: «Simbávue yvy hovasapyre») | ||||
 | ||||
| Tavusu (ha táva tuichavéva) |
Harare  | |||
| Ñe'ẽnguéra | Ingleñe'ẽ, shona ha 14 ambuéva | |||
| Tetãygua réra | Simbavuegua | |||
| Tekuái reko | Mburuvicharape | |||
| Tendota Ombuekoviáva |
Emmerson Mnangagwa Constantino Chiwenga | |||
| Tetã Amandaje | Parlamento de Zimbabue | |||
| Fundación • Rno. Zimbabue • Reino de Butua • Imperio Rozvi • Rodesia • Ñemby Rodesia • Joaty Sãso • Declarada • Tavakuairetã • RZR • Hechakuaapyre |
1220-1450 1450-1683 1660-1889 1890-1923 1923-1953 1953-1963 Tavetã Joajúgui 11 jasypateĩ 1965 2 jasyapy ary 1970 1 jasypoteĩ ary 1979 18 jasyrundy ary 1980 | |||
| Yvy apekue | Ñemoĩha 59.º | |||
| • Opaite | 390757 [1] km² | |||
| • Y (%) | imichĩete | |||
| Tembe'y | 3066 km | |||
| Y rembe'y | 0 km | |||
| Yvyty yvatevéva | Monte Nyangani | |||
| Ava hetakue | Ñemoĩha 88.º | |||
| • Estimación | 14438802 hab. (2018) | |||
| • Hetakue | 13061239 hab. (2012) | |||
| • Typy'ũ (est.) | 33 hab./km²* | |||
| PIB (PPA) | Ñemoĩha 129.º | |||
| • Opaite (2018) | US$ 35 565 sua [2] | |||
| • Per cápita | US$ 2.330 dólares [3] | |||
| PIB (nominal) | Ñemoĩha 115.º | |||
| • Opaite (2018) | US$ 19 395 sua [4] | |||
| • Per cápita | US$ 1.270 dólar [5] | |||
| IDH (2019) |
 0,563[6] (150.º) – Medio | |||
| Viru |
Dólar RTGS[7] (ZWL) | |||
| Ára | UTC + 2 | |||
| • Arahakúpe | UTC + 2 | |||
| ISO Jehero | 716 / ZWE / ZW | |||
| Tetã renda tee Ñandutíme |
.zw | |||
| Tetã pumbyry papapy |
+263 | |||
| Tetã puhoe papapy |
Z2A-Z2Z | |||
| Tetã aviõ papapy | Z | |||
| Mba'yrumýi papapy tee | ZW | |||
| COI Jehero | ZIM | |||
| Opaite Tetã Yvýgui | ||||
| [editar datos en Wikidata] | ||||
Karai Robert Mugabe ojupi Simbávue sãmbyhyhára peteĩháicha ary 1980-pe. Ijaty ojokuaikuaáva ZANU-PF ohenonde'a rire tetã mburuvicharã jeporavo guasúpe, ha'e ojupi tetã mburuvicháicha ha ary 1987 guive oporokuái hatã aty ojokuaikuaáva peteĩnte rupive. Mugabe rekuái hatã aja, noñangarekói hetãygua tekoiterapére ha tetãyguakuéra ohasa vai.[9] Ára 15 jasypateĩ ary 2017-pe, ohasa rire peteĩ ary tetãyguakuéra oho táva rapére ombohovái ha oñemoĩ hag̃ua Mugabe rehe, tetã ñorairõhára aty omosẽ Mugabe ha omoĩ chupe ka'irãme golpe de Estado rupive.[10]
Ary 2010 aja ojehecha kuri ko tetã naiporãitéi ojeikove hag̃ua, yvypóra ñakãrapu'ã rechaukaha (IDH) rupi ohupytýnte 0,140 kyta, upéicha upe aja ko tetã niko upe ivaivéva ojeikove hag̃ua.[11] Ko'ãga niko, ojehecha tetã rekuái oñemyatyrõ ha oñemoporã oñangareko porãve hag̃ua avano'õre, upéicha yvypóra ñakãrapu'ã rechaukaha okakuaa ha ary 2016 aja ohupyty 0,516. Sapy'apy'a ojehechameméva oiko ko tetãre kyve'ỹmba téra tetã pehẽngue oñeñuvãmba ýpe ha oñembyaipáva.[12]
Mandu'apy
jehaijey- ↑ CIA. «Zimbabue-Geografía-Libro Mundial de Hechos». Ojehechákuri árape: 3 de enero de 2017.
- ↑ Fondo Monetario Internacional (Abril de 2018). «Base de datos de perspectivas de la economía mundial (PIB PPA)».
- ↑ Fondo Monetario Internacional (Abril de 2018). «Base de datos de perspectivas de la economía mundial (PIB per capita PPA)».
- ↑ Fondo Monetario Internacional (Abril de 2018). «Base de datos de perspectivas de la economía mundial (PIB Nominal)».
- ↑ Fondo Monetario Internacional (Abril de 2018). «Base de datos de perspectivas de la economía mundial(PIB per capita Nominal)».
- ↑ Informe sobre Desarrollo Humano 2016 Consultado el 27 de mayo de 2017
- ↑ New Currency, New Hope for Zimbabwe
- ↑ http://g1.globo.com/mundo/noticia/posse-de-donald-trump-como-presidente-dos-eua-fotos.ghtml
- ↑ https://www.state.gov/j/drl/rls/hrrpt/humanrightsreport/index.htm?year=2015&dlid=252745
- ↑ http://edition.cnn.com/2017/11/14/africa/zimbabwe-military-chief-treasonable-conduct/index.html
- ↑ Programa de las Naciones Unidas para el Desarrollo (PNUD) (2010). «Índice de Desarrollo Humano (IDH)-Clasificación de 2010». Informe de Desarrollo Humano 2010. Ojehechákuri árape: 15 de junio de 2011.
- ↑ «Contraste extremo de Zimbabue: inundaciones en el este, sequía en la capital» (en es) (8 de abril de 2019).
Joajuha
jehaijey
Wikimedia Commons oguereko ta'ãnga Simbávue reheguaCommons.- Simbávue retã rekuái (Ingleñe'ẽme)
- Simbávue amandaje guasu (Ingleñe'ẽme)
|
Angola | Arhélia | Cháde | Ehíto | Erityréa | Eswatini | Etiopía | Gámbia | Gána | Gavõ | Ginéa | Ginéa Ekuatogua | Ginéa Mbisáu | Jimbúti | Kamerũ | Kávo Véyde | Kéña | Komóra | Lesóto | Livéria | Lívia | Maláui | Mali | Mandagaka | Marfil Rembe'y | Marruéko | Maurísio | Mauritáña | Mosambíke | Mbenĩ | Namívia | Nihéria | Níher | Rruánda | Sámbia | Santo Tome ha Príncipe | Séichele | Senegal | Siérra Leõ | Simbávue | Somália | Sudano | Tavakuairetã Kóngo | Tãsáña | Tetã Jekopytyjoja Kongo | Tetã Mbyteafrikagua | Tógo | Tunísia | Ugánda | Votusuana | Vukína Fáso | Vurundi | Yvyáfrika | Yvy Sundã |