Suméria

Suméria ha'e peteĩ tetã ymaitéva Kuarahyresẽ Mbyteguápe, Mesopotámia ymaguare vorekue yvyvogua, ojejuhu va'ekue ñu guasúpe oĩva ysyry Éufrates ha Tigris mbytépe. Oje'e Suméria ha'eha pe peteĩha omopu'ã va'ekue tekoarandu teéva, upe he'ise tapichakuéra ojapo joa hekorã ha ijekupytyrã, tavarandu, jerovia ha teko me'ẽ rupive, ojapo haguéicha umíva Ehíto Ymaguare ha Índo avano'õ megua. Jepémo ndojeikuaa porãite ramo moõgui ou umi Sumeriagua, haimete opavave he'i ndaipytaguaiha hikuái, ijyvy teégui ou.

Mesopotámia Ymaguare tavakuéra.

Suméria oñepyrũ amo ary 3500 Kirito mboyve ha oñemyasãi ysyry Éufrates ha Tigris rembe'ýre, yvy porãitéva oñemitỹ hag̃ua. Suméria arandupy herakuãite ojehaígui oipurúvo kuneira'ãnga - ohai hikuái ojopývo kapi'i ñay'ũre. Ojehechakuaa avei ojapo'ypyhague hikuái pe apajere, omoñepyrũhague omboja'o ára 24 aravópe, ha peteĩ aravo 60 aravo'ípe.

Umi kuatia ymaguarevéva oñe'ẽva Suméria rehegua ojekuaáva ko'ágã ojejuhu va'ekue umi táva Uruk ha Jemdet Nasr-pe ha ojehai va'ekue amo ary 3300 Kirito mboyve. Kuatiakuéra ojehai va'ekue ojeipurúvo kuneira'ãnga ojejapo amo ary 3000 Kirito mboyve.

Umi Sumeriagua oiko va'ekue táva-tetãme, tavakuéra oñesãmbyhýva pa'i térã mburuvichavete rupive, omoĩmba peve ichupekuéra tetã Akádia ipoguýpe. Peteĩ táva herakuãitéva Sumériape ha'e Ur.