કમળો

કમળો અથવા જૉંડિસ, જેને પીલીયા કે ઇક્ટેરસ (ગુણવાચક વિશેષણ: કામલિક અથવા ઇક્ટેરિક) પણ કહેવાય છે, ત્વચા, શ્વેતપટલ (આંખોનો સફ઼ેદ ભાગ) ની ઊપરની શ્લેષ્મલ મેમ્બરેન અને અન્ય શ્લેષ્મલ મેમ્બરેનના એક પીળાશ પડ વિરંજન છે જે બિલીરૂબિનની અધિકતા (રક્તમાં બિલીરૂબિન નો વધેલા સ્તર) ને કારણે થાય છે. બિલીરૂબિનની આ અધિકતા બાદમાં કોશિકાની બાહારના તરલ પદાર્થોમાં બિલીરૂબિનના સ્તરમાં વૃદ્ધિ કરે છે. વિશિષ્ટ રૂપે, પ્લાઝમામાં બિલીરૂબિનની સઘનતા ૧.૫ મિલીગ્રામ પ્રતિ ડેસીલિટર થી અધિક હોવી જોઈએ. આ રંગોં ના આસાની જોઈ શકાય એ માટે બિલીરૂબિનની સાંદ્રતા લગભગ ૦.૫ મિલીગ્રામ પ્રતિ ડેસીલિટરના સામાન્ય પ્રમાણના ત્રણ ગણા હોવા જોઈએ. જોંડિસ (કમળો) શબ્દ નો જન્મ ફ્રેંચ શબ્દ jaune (જોન) થી થયો છે જેનો અર્થ પીળો ય છે.

કમળો
ખાસિયત	Internal medicine, infectious diseases, hematology, gastroenterology

કમળામાં બિલીરૂબિન નું સ્તર વધતાં રંગ બદલવાવાળા પ્રથમ ઉપ-અવયવો(ઊતકોં)માં એક છે આંખોંની શ્લેષ્મલ ત્વચા (મેમ્બ્રેન). આ એક અવસ્થા છે જેને ક્યારે-ક્યારેક શ્વેતપટલ સંબંધી કામળા ના નામે ઓળખાય છે. જોકે, શ્વેતપટલ સ્વયં કામળાથી પ્રભાવિત (પિત્ત ના રંજકથી દાગ યુક્ત) નથી થતાં પણ તેમની ઊપર રહેતી નેત્રશ્લેષ્મલા મેમ્બરેન (ત્વચા) આનાથી પ્રભાવિત થાય છે. આ પ્રકારે "આંખ ના સફેદ ભાગ" નું પીળુ થવું અધિક ઉપયુક્ત રૂપે નેત્રશ્લેષ્મલા સંબંધી કામળો છે. છાયાચિત્રિત વ્યાખ્યા ડાબી તરફ જુઓ.

સામાન્ય શરીર ક્રિયા વિજ્ઞાન

કમળો કે પ્રકાર

કમળા ના પરિણામોને સમજવા માટે, કમળો ઉત્પન્ન કરવા વાળી રોગાત્મક પ્રક્રિયાઓ ને અવશ્ય સમજવું જોઈએ. કમળો પોતાનામાં કોઈ બીમારી નથી, પણ આ ઘણા સંભવ મૂળભૂત રોગાત્મક પ્રક્રિયાઓ નું એક લક્ષણ છે જે બિલીરૂબિન ના ચયાપચય ના સામાન્ય શારીરિક કાર્યો ના ક્રમમાં ક્યારેક ઉત્પન્ન થાય છે.

જ્યારે લાલ રક્ત કોશિકાઓ લગભગ ૧૨૦ દિવસોનો પોતાનો જીવન કાળ પૂરો કરી લેતી હોય છે, અથવા જ્યારે તેઓ ક્ષતિગ્રસ્ત થઈ જાય છે, તો તેમની મેમ્બરેન નબળી થઈ જાય છે અને તેમના કપાવા-ફાટવાની સંભાવના બની જાય છે. જ્યારે પ્રત્યેક લાલ રક્ત કોશિકા જાલીયઅંત:કલા પ્રણાલી થી પસાર થાય છે, તો આની મેમ્બરેન કોશિકા અત્યાધિક નબળી હોવાને કારણે આને ધારણ નથી કરી શકતી અને કોશિકા મેમ્બરેન કપાઈ-ફાટી જાય છે. હીમોગ્લોબિન સહિત કોશિકાની અંતર્વસ્તુ ને પછી રક્તમાં સ્રાવિત કરી દેવાય છે. હીમોગ્લોબિનનો મે ક્રોફેઝ દ્વારા જીવાણું ભક્ષણ કરાય છે, અને આ આના હેમી (અલ્પરક્તકણરંજક) અને ગ્લોબિન (રક્તગોલિકા) જેવા ભાગોમાં વિભાજિત થાય છે. ગ્લોબિનવાળા ભાગ, જે એક પ્રોટીન થાય છે, અમીનો એસિડમાં અવક્રમિત થાય છે અને કમળામાં આની કોઈ ભૂમિકા નથી હોતી. ત્યારે હીમે અણુ સાથે બે પ્રતિક્રિયાઓ થાય છે. પ્રથમ ઑક્સીકરણ પ્રતિક્રિયા લઘુનેત્રગુહા સંબંધી (માઇક્રોસોમલ) એંજાઇમ હીમે ઑક્સીજિનેઝ દ્વારા ઉત્પ્રેરિત હોય છે અને આના પરિણામસ્વરૂપ બિલીવર્ડીન (હરિત પિત્તવર્ણક), લોહ અને કાર્બન મોનોઑક્સાઇડ ઉત્પન્ન થાય છે. આગલું પગલું છે કોશિકા દ્રવ્ય નું એંજાઇમ બિલીવર્ડીન રિડક્ટેજ દ્વારા બિલીવર્ડીન નું એક પીળા રંગ ના ટેટ્રાપાઇરૉલ વર્ણક બિલીરૂબિનમાં અપચયન. આ બિલીરૂબિન "અસંયુગ્મિત," "મુક્ત" કે "અપ્રત્યક્ષ" બિલીરૂબિન થાય છે. પ્રતિદિવસ પ્રતિ કિલોગ્રામ લગભગ ૪ મિલીગ્રામ બિલીરૂબિન ઉત્પન્ન થાય છે. આમાં થી અધિકાંશ બિલીરૂબિન મૃત લાલ રક્ત કોશિકાઓ થી હેમી (અલ્પરક્તકણરંજક) ના તૂટવાથી હમણા બતાવાઈ ગઈ પ્રક્રિયા થી આવે છે. જોકે લગભગ ૨૦ ટકા અન્ય હેમી (અલ્પરક્તકણરંજક) સ્રોત થી આવે છે, જેમાં અપ્રભાવી લાલ રક્ત કોશિકાઓની ઉત્પત્તિ, અને અન્ય હીમે યુક્ત પ્રોટીન, જેવા કે માંશપેશી સંબંધિત માઇલોગ્લોબીન અને સાઇટોક્રોમનું તૂટવાનું શામિલ છે.

યકૃત સંબંધી ઘટનાઓ

પછી અસંયુગ્મિત બિલીરૂબિન રક્ત પ્રવાહ દ્વારા યકૃતમાં પહોંચે છે. કેમકે આ બિલીરૂબિન ઘુલનશીલ નથી થતા, તથાપિ, આ રક્ત ના માધ્યમ થી સીરમ અન્ન્સાર (albumin) સુધી પહોંચાડાય છે. એક વાર યકૃતમાં પહોંચી આ જલ માં અધિક ઘોળનશીલ બનવા માટે ગ્લુકુરોનિક એસિડ સાથે સંયુગ્મિત થાય છે (બિલીરૂબિન ડાઇગ્લુકૂરોનાઇડ, અથવા ફક્ત "સંયુગ્મિત બિલીરૂબિન" ના નિર્માણ કરવા માટે). આ અભિક્રિયા એંઝાઈમ યૂડીપી-ગ્લુકુરોનાઇડ ટ્રાંસફેરેઝ (UDP-glucuronide transferase) દ્વારા ઉત્પ્રેરિત થાય છે.

આ સંયુગ્મિત બિલીરૂબિન યકૃત થી સ્રાવિત થઈ પિત્ત ના ભાગના રૂપમાં પિત્તનળી અને મૂત્રાશયિક નળીઓમાં પહોંચે છે. આંતરડા સંબંધી જીવાણું બિલીરૂબિન નું યૂરોબિલીનોઝેનમાં પરિવર્તિત કરેતા છે. અહીં થી યૂરોબિલીનોઝેન બે માર્ગ અપનાવે છે. આ યા તો આની બાદ સ્ટેરકોબિલિનોઝેનમાં પરિવર્તિત થઈ શકે છે, જે ફરી સ્ટેરકોબિલિન માં ઑક્સીકૃત થઈ જાય છે અને મળમાં છોડી દેવાય છે અથવા આંતરડાની કોશિકાઓ દ્વારા આ પુન: અવશોષિત કરી છે, મૂત્રાશય (કીડની) માં રક્તમાં પહો ંચાડાય છે, અને ઑક્સીકૃત ઉત્પાદ યૂરોબિલિન ના રૂપમાં મૂત્રમાં મુક્ત કરી દેવાય છે. સ્ટેરકોબિલિન અને યૂરોબિલિન ઉત્પાદકો ક્રમશઃ મળ અને મૂત્ર ના રંગ માટે જવાબદાર હોય છે.

કારણો

જ્યારે કોઈ રોગાત્મક પ્રક્રિયા ચયાપચય ના સામાન્ય કાર્યમાં હસ્તક્ષેપ કરે છે અને બિલીરૂબિન ના ઉત્સર્જનની સૂચના અયોગ્ય રીતે દેવાય છે, તો આના પરિણામસ્વરૂપ કમળો થાય છે. રોગાત્મક ક્રિયા દ્વારા પ્રભાવિત થવાવાળા શારીરિક તંત્ર ના અંગોં ના આધાર પર કમળા ને ત્રણ શ્રેણીઓમાં વહેંચી શકાય છે. ત્રણ શ્રેણિઓ છે:

શ્રેણી	પરિભાષા
યકૃતમાં પહેલાથી થવા વાળી	રોગ સંબંધી ક્રિયા (પેથૉલૉજી) જે યકૃતમાં પહેલાંથી થઈ રહી છે.
યકૃતમાં થવા વાળી	રોગ સંબંધી ક્રિયા જે યકૃત (કલેજું)ની અંદર દેખાય છે.
યકૃતની બહાર થતી	રોગ સંબંધી ક્રિયા જે યકૃતમાં બિલીરૂબિન ના સંયોગ બાદ જોઈ શકાય છે.

યકૃતમાં પહેલાથી થવાવાળા

યકૃતમાં પહેલાં થતો કમળો કોઈ પણ એવા કારણોથી થાય છે જે રક્ત-અપઘટન (લાલ રક્ત કોશિકાઓ ના અપઘટન) ના દરમાં વૃદ્ધિ કરે છે. ઉષ્ણકટિબંધીય દેશોમાં મલેરિયા આ રીતે કમળો ઉત્પન્ન કરી શકે છે. અમુક આનુવંશિક બીમારીઓ જેમકે હંસિયા ના આકારની રક્ત કોશિકામાં થવા વાળી રક્તહીનતા, ગોલકકોશિકતા અને ગ્લૂકોજ ૬-ફૉસ્ફેટ ડિહાઇડ્રોજનેજની ઉણપ કોશિકા અપઘટનમાં વૃદ્ધિ ઉત્પન્ન કરી શકે છે અને આ માટે રુધિરલાયી (રક્તલાયી) કમળો થઈ શકે છે. સામાન્ય રીતે, મૂત્રાશય (કિડની)ની બીમારીઓ, જેમકેકિ રુધિરલાયી (રક્તલાયી) યૂરીમિયાજનિત સંલક્ષણ થી વર્ણતા પણ થઈ શકે છે. બિલીરૂબિન ના ચયાપચયમાં વિકાર થવાથી પણ કમળો થઈ શકે છે. કમળામાં સામાન્ય રીતે ઉચ્ચ તાપમાન સાથે બુખાર આવે છે. ઉંદરના કાતરવાથી થતો તાવ (સંક્રામી કામળો)થી પણ કમળો થઈ શકે છે.

પ્રયોગશાળા ના નિષ્કર્ષોંમાં શામિલ છે:

• મૂત્ર: બિલીરૂબિન ઉપસ્થિત નહીં, યૂરોબિલીરૂબિન > ૨ એકમ (શિશુઓ ને છોડી જેમનામાં આંત વનસ્પતિ વિકસિત નથી.
• સીરમ: વધેલુ અસંયુગ્મિત બિલીરૂબિન.
• પ્રમસ્તિષ્કી નવજાત કામળો (Kernicterus) વધેલા બિલીરૂબિન થી સંબંધિત નથી.

યકૃતમાં થતો

યકૃતમાં થતો કમળો ગંભીર છે. તે હેપેટાઇટિસ, યકૃતની વિષાક્તતા અને અલ્કોહલ સંબંધી યકૃત રોગનું કારણ બની શકે છે, જેના દ્વારા કોશિકા પરિગલન યકૃત ના ચયાપચય કરવાની ક્ષમતા અને રક્તનું નિર્માણ કરવા માટે બિલીરૂબિન ઉત્સર્જિત કરવાની ક્ષમતા ઓછી કરે છે. અમુક ઓછા સામાન્ય કારણોમાં શામિલ છે પ્રાથમિક પિત્ત સિરોસિસ, (primary biliary cirrhosis), ગિલ્બર્ટ સંલક્ષણ (બિલીરૂબિન ના ચયાપચય સંબંધિત એક આનુવાંશિક બીમારી જેનાથી હલ્કો કમળો થઈ શકે છે, જે લગભગ ૫% આબાદીમાં મળી આવે છે), ક્રિગ્લર-નજ્જર સંલક્ષણ, વિક્ષેપી કાર્સિનોમા (કૈંસર) અને નાઇમેન-પિક રોગ, ટાઇપ સી. નવજાત શિશુમાં જોવા મળતો કમળો, જેને નવજાત કમળો કહે છે, સામાન્ય રીતે પ્રાય: પ્રત્યેક નવજાત શિશુમાં થાય છે કેમકે સંયોગ અને બિલીરૂબિન ના ઉત્સર્જન માટે યકૃત સંબંધી રચનાતંત્ર લગભગ બે સપ્તાહ સુધીની આયુ પહેલાં પૂર્ણ રૂપે પરિપક્વ નથી થતું.

પ્રયોગશાળાના નિષ્કર્ષોંમાં શામિલ છે:

• મૂત્ર: સંયુગ્મિતબિલીરૂબિન ઉપસ્થિત,યૂરોબિલિરૂબિન > ૨ એકમ પણ પરિવર્તનીય (સિવાય બાળકોમાં). પ્રમસ્તિષ્કી નવજાત કામળો (Kernicterus) વધેલા બિલીરૂબિન થી સંબંધિત નથી.

યકૃત ની બાહર થતો

યકૃત ની બાહર થતો કમળો, જેને પ્રતિરોધાત્મક કમળો પણ કહે છે, પિત્ત પ્રણાલીમાં પિત્તની નિકાસીમાં થતા અવરોધોં ને કારણે થાય છે. સૌથી સામાન્ય કારણે છે સામાન્ય પિત્ત નળીમાં પિત્ત પથરી થવું અને અગ્ન્યાશય ના શીર્ષ પર અગ્નાશયી કેંસર થવું. આ સિવાય, પરજીવિઓ નો એક સમૂહ, જેને "યકૃત પરજીવી" કહે છે તે સામાન્ય પિત્ત નળી માં રહી શકે છે, જે પ્રતિરોધાત્મક કમળો ઉત્પન્ન કરી શકે છે. અન્ય કારણોમાં સામાન્ય પિત્ત નળી ના સ્રોતમાં અવરોધ, પિત્ત અવિવરતા, નલિકા સંબંધી કાર્સિનોમા, અગ્ન્યાશયશોથ અને અગ્નાશયી કૂટકોશિકા (pancreatic pseudocysts) શામિલ છે. પ્રતિરોધાત્મક કમળાનું એક અસાધારણ કારણ મિરિજ઼્જ઼િ સંલક્ષણ (Mirizzi's syndrome) છે.

પીળું મળ અને કાળા મૂત્રની ઉપસ્થિતિ એક પ્રતિરોધાત્મક અથવા યકૃત ની બાહર થતા કારણને સૂચિત કરે છે કેમકે સામાન્ય મળ ને પિત્ત વર્ણક થી રંગ પ્રાપ્ત થાય છે.

રોગિઓમાં ક્યારેક-ક્યારેક અત્યાધિક સીરમ કોલેસ્ટ્રૉલ ઉપસ્થિત રહી શકે છે, અને તેઓ હમેંશા ગંભીર ખુજલી કે "ખાજ"ની ફરિયાદ કરે છે.

કોઈપણ એક તપાસ કમળા ના વિભિન્ન વર્ગીકરણો વચ્ચે અંતર સ્પષ્ટ નથી કરી શકતી. યકૃત ના કાર્ય પરીક્ષણોં નું મિશ્રણ એક નિદાન પર પહુંચવા માટે આવશ્યક છે.

	યકૃતની પહેલાં થતો કમળો	યકૃતમાં થતો કમળો	યકૃતની બાહર થતો કમળો
કુલ બિલીરૂબિન	સામાન્ય/વધેલો	વધેલો
સંયુગ્મિત બિલીરૂબિન	વધેલો	સામાન્ય	વધેલો
અસંયુગ્મિત બિલીરૂબિન	સામાન્ય/ વધેલો	સામાન્ય
યૂરોબિલીનોજ઼ેન	સામાન્ય/ વધેલો	ઘટેલો / નકારાત્મક
મૂત્રનો રંગ	સામાન્ય	કાળો
મલનો રંગ	સામાન્ય	પીળો
ક્ષારીય ફૉસ્ફેટેજ સ્તર	સામાન્ય	વધેલો
એલેનાઇન (સ્ફટિકીય એમીનો એસિડ) ટ્રાંસફેરેઝ અને એસ્પાર્ટ્રેટ ટ્રાંસફેરેઝ સ્તર	વધેલો
મૂત્રમાં સંયુગ્મિત બિલીરૂબિન	ઉપસ્થિત ન હોય	ઉપસ્થિત	} નવજાત (શિશુ) સંબંધી કમળો મુખ્ય લેખ: Neonatal jaundice નવજાત (શિશુ) સંબંધી કમળો સામાન્ય રીતે હાનિરહિત હોય છે: આ અવસ્થા મોટેભાગે નવજાત શિશુઓ માં જન્મ બાદ લગભગ બીજા જ દિવસે દેખાય છે. આ અવસ્થા સામાન્ય પ્રસવોંમાં ૮મા દિવસ સુધી રહે છે, યા સમય થી પહેલાં જન્મ થતા ૧૪મ દિવસ સુધી રહે છે. સીરમ બિલીરૂબિન વિના કોઈ આવશ્યક હસ્તક્ષેપ નિમ્ન સ્તર સુધી ચલ્યો જાય છે: કમળો સંભવતઃ જન્મ બાદ એક ચયાપચય અને શારીરિક અનુકૂલન નું પરિણામ છે. ચરમ સ્થિતિઓમાં, મસ્તિષ્ક ને નુકસાન પહુંચાડવાવાળી સ્થિતિ મસ્તિષ્કીનવજાતકામળો (Kernicterus) ઉત્પન્ન થઈ શકે છે, જેથી મહત્વપૂર્ણ આજીવન અપંગતા થઈ શકે છે. એ વાતની ચિંતા રહી જાય છે કે અપર્યાપ્ત શોધ અને નવજાત બિલીરૂબિનની અધિકતા ને અપર્યાપ્ત ઉપચાર ને કારણે હાલના વર્ષોંમાં આ સ્થિતિ વધતી જાય છે. આરંભિક ઉપચારમાં મોટેભાગે શિશુ ને ગહન પ્રકાશચિકિત્સા ના સંસર્ગમાં લવાય છે. કમળાગ્રસ્ત આંખ ક્યારેક એમ વિશ્વાસ કરાતો હતો કે કમળાથી પીડ઼િત વ્યક્તિઓ ને બધું પીળું જ દેખાય છે. વિસ્તારમાં જતા, કમળાગ્રસ્ત આંખ નો અર્થ એક પક્ષપાતપૂર્ણ દૃષ્ટિકોણ સમઝાવા લાગ્યો, જે સામાન્ય રૂપે અધિક નકારાત્મક અથવા અધિક દોષગ્રાહી હતી. અલેક્જેંડર પોપ એ "ઐન ઍસે ઑન ક્રિટિસિજ્મ" ("An Essay on Criticism") (૧૭૧૧) માં લખ્યું:" સંક્રમિત જાસૂસ ને દરેક સંક્રમિત લાગે છે, જેવું કે પક્ષપાતપૂર્ણ દૃષ્ટિકોણ ને દર જગ્યાએ પક્ષપાત જ દેખાય છે". આ પ્રકારે ૧૯ મી શતાબ્દીની મધ્યમાં અંગ્રેજી કવિ લૉર્ડ અલ્ફ્રેડ ટેનીસન એ પોતાની કવિતા લૉક્સ્લી હૉલ ("Locksley Hall") માં લખ્યું: "So I triumphe'd ere my passion sweeping thro' me left me dry, left me with the palsied heart, and left me with a jaundiced eye." અસામાન્ય યકૃત ફલક વાળા રોગી માટે નૈદાનિક રેખાચિત્ર કમળાગ્રસ્ત અધિકાંશ રોગિઓમાં યકૃત ફલક (પૈનલ) અસામાન્યતાઓની વિભિન્ન પૂર્વાનુમાન યોગ્ય પદ્ધતિયાં હશે, યદ્યપિ આમાં અવશ્ય જ મહત્વપૂર્ણ પરિવર્તન થાય છે. વિશિષ્ટ યકૃત ફલકમાં પ્રમુખ રૂપે યકૃત થી પ્રાપ્ત એંઝાઇમોંના રક્ત સ્તર શામિલ થશે, જેમકે એમીનોટ્રાંસફેરેસ (ALT, AST), અને ક્ષારીય ફૉસ્ફેટેસ (ALP); બિલીરૂબિન (જિસકે કારણે કમળો થાય છે); અને પ્રોટીન નું સ્તર, વિશેષ રૂપે, કુલ પ્રોટીન અને અન્ન્સાર (albumin). યકૃત ના કાર્ય માટે અન્ય પ્રમુખ પ્રયોગશાળા પરીક્ષણોં માં GGT અને પ્રોથૉમ્બિન ટાઇમ (PT) શામિલ છે. હાડકા અને હૃદય સંબંધી અમુક વિકાર ALP અને એમીનોટ્રાંસફેરેઝમાં વૃદ્ધિ લાવી શકે છે. આ માટે યકૃત સંબંધી સમસ્યાથી તેમના અંતર કાઢવાની દિશા માં પ્રથમ પગલું GGT ના સ્તરોની તુલના કરવી છે, જે કેવળ યકૃત સંબંધી વિશિષ્ટ સ્થિતિઓ માં વધશે. બીજું પગલું કમળો કે પિત્ત સંબંધી (પિત્તરુદ્ધ કામલા) અથવા યકૃત સંબંધી (યકૃત માં થતા ) કારણોં અને પરિવર્તિત પ્રયોગશાળા પરીક્ષણોં થી અંતર સ્પષ્ટ કવું પડે છે. પહેલું વિશેષ રૂપે એક શલ્ય ચિકિત્સા સંબંધી પ્રતિક્રિયા સૂચિત કરે છે, જ્યારે બીજું વિશેષ રૂપે ચિકિત્સીય પરીક્ષાની પ્રતિક્રિયા ની મદદ લે છે. ALP અને GGT સ્તર વિશેષ રૂપે એક જ રૂપે વધી જશો જ્યારે AST અને ALT એક અલગ રીતે વધશે. જો ALP (૧૦-૪૫) અને GGT (૧૮-૮૫) સ્તર AST (૧૨-૩૮) અને ALT(૧૦-૪૫) ની ઊંચાઈ ના પ્રમાણમાં વધે તો આ પિત્તરુદ્ધ કામળાની સમસ્યા સૂચિત કરે છે. બીજી તરફ, અગર AST અને ALTમાં વૃદ્ધિ ALP અને GGTમાંની વૃદ્ધિ કરતા મહત્વપૂર્ણ રૂપે અધિક થાય છે, તો આ એક યકૃત સંબંધી સમસ્યા સૂચિત કરે છે. અંત માં, કમળો કે યકૃત સંબંધી કારણો વચ્ચે અંતર જ્ઞાતકરવા માં AST અને ALT ના સ્તરોની તુલના ઉપયોગી સાબિત થઈ શકે છે. AST સ્તર સામાન્ય રીતે પર ALT સ્તર થી અધિક હશે. સિવાય કે હેપેટાઇટિસ (વિષાણુજનિત અથવા યકૃતવિષકારી). અધિકાંશ યકૃત સંબંધી વિકારોમાં આજ સ્થિતિ બની રહે છે. અલ્કોહલ થી યકૃત ને નુકસાન પહુંચતા અપેક્ષાકૃત રૂપે સામાન્ય ALT સ્તર જોતા મળી શકે છે, જેમાં AST ASTની તુલના માં ૧૦ ગણી અધિક થાય છે. બીજી તરફ, જો ALT ASTની તુલના માં અધિક થાય, તો આ હેપેટાઇટિસ નો સૂચક છે. ALT અને AST ના સ્તર યકૃત ને નુકસાન પહુંચવાની સીમા સુધી સારી રીતે સહસંબદ્ધ નથી હોતા, યદ્યપિ આ સ્તરોમાં બહુ ઉચ્ચ સ્તર થી શીઘ્ર ઘટાડો ગંભીર પરિગલન સૂચિત કરી શકે છે. અન્ન્સાર (Albumin) ના નિમ્ન સ્તર એક દીર્ઘકાલિક સ્થિતિ સૂચિત કરે છે જ્યારે આ હેપેટાઇટિસ અને પિત્તરુદ્ધ કામળા માં સામાન્ય રૂપે થાય છે. યકૃત સંબંધી ફલકોં માટે પ્રયોગશાળાઓ ના પરિણામોંની મોટેભાગે તેમના અંતરોં ના પરિમાણ સાથે તુલનાની કરાય છે ન કે શુદ્ધ સંખ્યા અને સાથે સાથે તેમના પ્રમાણ થી. AST:ALT પ્ર્માણ એ વાત નો એક સારો સૂચક હોઈ શકે છે કે વિકાર અલ્કોહલ ના સેવન થે યકૃત ને થતા નુકશાન (૧૦), યકૃતને અન્ય પ્રકાર ના નુકશાન (૧ સે અધિક) અથવા હેપેટાઇટિસ (૧ સે કમ) છે. ૧૦ ગણા સામાન્ય થી અધિક બિલીરૂબિન ના સ્તર નવોત્પાદિત અથવા યકૃત ની અંદર પિત્તસ્થિરતા સૂચિત કરી શકે છે. આનાથી ઓછા સ્તર યકૃતકોશિકીય કારણોં ને સૂચિત કરે છે. ૧૫ ગણા થી અધિક AST સ્તર તીવ્ર યકૃતકોશિકીય નુકસાન સૂચિત કરે છે. આનાથી ઓછું પ્રતિરોધાત્મક કારણો સૂચિત કરે છે. સામાન્ય ૫ ગણા થી અધિક ALP સ્તર પ્રતિરોધ ને સૂચિત કરે છે, જ્યારે સામાન્ય ૧૦ ગણા થી અધિક સ્તર ઔષધિ (વિષાક્ત) પ્રેરિત પિત્તરુદ્ધ કામળો હેપેટાઇટિસ અથવા સાઇટોમેગાલોવાયરસ (Cytomegalovirus) ને સૂચિત કરે છે. આ બનેં સ્થિતિઓ માં પણ ALT અને AST સામાન્ય ૨૦ ગણા થી અધિક હોઈ શકે છે. સામાન્ય ૧૦ ગણા થી અધિક GGT સ્તર વિશેષ રૂપે પિત્તસ્થિરતા ને સૂચિત કરે છે. ૫-૧૦ ગણા સ્તર વિષાણુજનિત હેપેટાઇટિસ સૂચિત કરે છે. સામાન્ય ૫ ગણા થી ઓછા સ્તર ઔષધિ વિષાક્તતા સૂચિત કરે છે. ગંભીર (અતિપાતી) હેપેટાઇટિસ માં વિશેષ રીતે ALT અને AST સ્તર સામાન્ય ૨૦-૩૦ ગણા (૧,૦૦૦ સે અધિક) થી અધિક વધે છે, અને ઘણા સપ્તાહોં સુધી મહત્વપૂર્ણ રૂપે ઘણો વધેલો રહી શકે છે. એસીટોમાઇનોફેન (Acetaminophen) વિષાક્તતા ના પરિણામસ્વરૂપ ALT અને AST સ્તર સામાન્ય ૫૦ ગણા થી અધિક હોઈ શકે છે. સંદર્ભ બાહરી લિંક શિશુ ચિલ્ડ્રેન'સ લીવર ડિસીસ ફાઉંડેશન સંગ્રહિત ૨૦૧૧-૦૭-૨૪ ના રોજ વેબેક મશિન નેશનલ નીએમેન પીક ડિસીસ ફાઉંડેશન: જન્મ ના સમયે કમળો, વધેલ પ્લીહા અને/અથવા વધેલ હુઆ કલેજું Jaundice_in_newborn.jpg