Aralski jězor
Aralski jězor (kazachsce Арал теңізі Aral teñizi; uzbeksce Orol dengizi; rusce Аральское море/Aralskoje morje) je bjezwottokowy słony jězor w Srjedźnej Aziji, kotryž wobsteji wusušenja dla mjeztym z třoch dźělow. Z 1960tych lět dowjedźe wužiwanje wody Amudarje a Syrdarje za powodźowanje hoberskich plahowanišćow bałmy k zesušenju a zapěskowanju něhdyšeho štwórty najwjetšeho jězora swěta. Tute wuwiće słuša k najwjetšim kunštnym wobswětowym katastrofam w stawiznach čłowjestwa.
Aralski jězor | ||
---|---|---|
Satelitowe wobrazy jězora mjez 2000 a 2011 (wobrys wot 1960) | ||
Geografija | ||
stat(y) | Kazachstan, Uzbekistan | |
přitoki | Amudarja, Syrdarja | |
wotběh | žadyn | |
přibrjóžne sydlišća | Aralsk, Mo‘ynoq (něhdy) | |
Daty | ||
wysokosć | 31 m n.m.hł. | |
přestrjeń | 17.160 km² | |
wolumen | 113 km³ | |
sólnosć | 109 g/l | |
Powostanki Aralskeho jězora so namakaja w Turanskej nižinje, kotraž přisłuša Aralsko-Kaspiskej nurinje a leža w Kazachstanje a Uzbekistanje. Kontinentalneje klimy dla wobsteji wokolina jězora z pusćinow a połpusćinow. Wulki dźěl něhdy 68.000 km² wulkeje swětliny wody bu dźensa mjenowana jako nowa pusćina Aralkum.