Dźiwi šlěz

Dźiwi šlěz
	Ilustracija dźiwjeho šlěza (Malva sylvestris)
systematika
Domena	Eukaryoty
Swět	Rostlinstwo
	Eurosidy II
rjad:	(Malvales)
swójba:	Šlězowe rostliny (Malvaceae)
podswójba:	Malvoideae
ród:	Šlěz (Malva)
družina:	Dźiwi šlěz
	wědomostne mjeno
	Malva sylvestris
	L.
	Poddružiny
	subsp. sylvestris; subsp. mauritiana; subsp. subacaulis;
	Wikipedija:Projekt za botaniku

Dźiwi šlěz (tež dźiwja malwa) (regionalnje: Dźiwi šlez, Malva sylvestris) je rostlina ze swójby šlězowych rostlinow.

Wopis

Dźiwi šlěz je (rědko jednolětna), dwulětna abo wjacelětna, zelišćowa, kosmata rostlina, kotraž docpěwa wysokosć wot 0,3 hač 1,2 m.

Stołpiki su łopjenate, nižoležace abo postupowace.

Łopjena

Łopjena su stołpikate, najwyšo na 1/3 (3-)5- hač do 7-dźělene. Łopjenowe lapy su owalne a zubate. Łopjena su na spódku wutrobojte.

Kćenja

Wón kćěje wot meje hač do septembra (wot junija hač oktobra). Kćenja su róžojte, purpurne abo róžojtowioletne, stołpikate a steja w promješkach (po dwěmaj hač po šesćoch) we łopjenowych rozporach. 5 keluškowych łopješkow su hač do srjedźišća zarostowane. 2 hač do 3 swobodneju keluškoweju łopješce su na spódku kelucha a docpěwaja dołhosć wot 4 hač 8 mm. Krónowe łopješka docpěwaja dołhosć mjezy 2 a 3 cm, su hłuboko wukromate, 3-4 raz tak dołhe kaž keluch, na spódku zarostowane a maja ćmowe nerwy. Stameny su mnoholičbne a k rołce zarostowane.

Płody

Płód docpěwa šěrokosć wot 1 cm.

Dźiwi šlěz je wot insektow, předewšěm čmjełow wopróšene.

Stejnišćo

Wón rosće w njerodźowych wobrostach na pućowych kromach, pustych městnach, nadróžnych brjohach a rolach.

Rozšěrjenje

Dźiwi šlěz je nimale swětodaloko rozšěrjeny.

Hybridy

Eksistuja někotre hybridy z přiwuznymi družinami.

Malva ×arbosii (Malva parviflora × Dźiwi šlěz)
Malva ×egarensis (Stojaty šlěz × Dźiwi šlěz)
Malva ×inodora (Wonjaty šlěz × Dźiwi šlěz)
Malva ×littoralis (vit kattost × Dźiwi šlěz)
Malva ×sylvestro-linnaei (falsk rödmalva × Dźiwi šlěz)
Malva ×zoernigii (Drobny šlěz × Dźiwi šlěz)

Synonymy

Eksistuje wulka ličba synonymow:

Althaea godroni Alef.,
Althaea vulgaris Alef.,
Malva ambigua Guss.,
Malva elata Pemel,
Malva elata Salisb.,
Malva equina Wallr.,
Malva erecta C.Presl.,
Malva glabra Desr.,
Malva gymnocarpa Pomel,
Malva hirsuta Presl.,
Malva longelobata Sennen,
Malva longepedunculata Sennen,
Malva mauritiana L.,
Malva obtusa Moench.,
Malva orientalis Mill.,
Malva plebeia Stev.,
Malva polymorpha Guss.,
Malva racemosa Presl.,
Malva recta Opiz,
Malva ruderalis Salisb.,
Malva simpliuscula Steud.,
Malva sinensis Cav.,
Malva sylvestris var. oxyloba Post,
Malva tetuanensis Pau,
Malva tomentella Presl.,
Malva vivianiana Rouy,
Malva vulgaris Ten.,
Malva vulgaris S.F.Gray

Nóžki

↑ Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 506.
↑ W internetowym słowniku: Malve

Žórła

GU Maxi-Kompaß Blumen, ISBN 3-7742-3852-9, strona 119 (němsce)
GU Naturführer Blumen, ISBN 3-7742-1507-3, stronje 122-123 (němsce)
Schauer - Caspari: Pflanzenführer für unterwegs, ISBN 978-3-8354-0354-3, 2. nakład, 2008, strona 208 (němsce)
Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 42 (němsce)
Kral, Jurij: Serbsko-němski słownik hornjołužiskeje rěče. Maćica serbska, Budyšin (1927)
Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)
Völkel, Pawoł: Hornjoserbsko-němski słownik, Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin (1981)

Eksterne wotkazy

Commons

Hlej wotpowědne dataje we Wikimedia Commons:
Dźiwi šlěz

Dźiwi šlěz. W: FloraWeb.de. (němsce)

G. Madaus: Lehrbuch der biologischen Heilmittel (němsce)

[1] Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 506.

[2] W internetowym słowniku: Malve

[1]

[2]