Մահաբհարաթա

Մահաբհարաթա (սանսկրիտ՝ Mahābhārata महाभारत), հին հնդկական պոեմ-էպոս է։ Այն հին հնդկական գրականության երկու մեծ պոեմներից մեկն է։ Մյուս մեծ պոեմը «Ռամայանան» է։

Մահաբհարաթա սանսկրիտ՝ महाभारतम्
Հեղինակ	Վյասա
Տեսակ	գրավոր աշխատություն և կրոնական գիրք
Ժանր	էպոս
Կազմված է	Ադիփարվա, Շաբխափարվա, Վանափարվա, Վիրատափարվա, Ուդիոգափարվա, Վխիշմափարվա, Դրոնափարվա, Կարանափարվա, Շալյափարվա, Սաուպտիկափարվա, Ստրիփարվա, Շանտիփարվա, Անուշասանափարվա, Աշվամեդիկա Փարվա, Աշրամավասիկափարվա, Մաուսալափարվա, Մահափրաստանիկարփարվա, Սվարգարոհանափարվա, Խարիվամշա և Բհագավադգիտա
Մասն է	Իչիհասի
Բնօրինակ լեզու	սանսկրիտ
Կերպար(ներ)	Արջունա և Duryodhana?
Mahabharata Վիքիպահեստում

Հինգ Փանդավ եղբայրները և նրանց բոլորի կինը՝ Դրաուպադին։

«Մահաբհարաթան» պատմում է Բհարաթա թագավորի ժառանգների մասին։ Տասնհինգ գրքերից (փարվա) կազմված պատմագրությունների, առակների, լեգենդների, երկխոսությունների, աստվածաբանական, քաղաքական, իրավական բնույթի դատողությունների, առասպելների, ծագումնաբանությունների, օրհներգերի, ողբերգերի ամբողջություն է։ Համարվում է, որ նրա մեջ կա աշխարհի ամեն ինչը։

Պոեմի բովանդակությունը

Պոեմում պատմվում է ռաջաների երկու ընտանիքների միջև պայքարի մասին։ Հինգ Փանդավ եղբայրներ վաղ տարիքից մնացել էին առանց հոր։ Հորեղբայրն ու հորեղբոր որդիները՝ Կաուրավները, նրանց արտաքսեցին հարազատ վայրերից։ Փանդավները մեծանալով դարձան հզոր դյուցազուններ։

Հարևան թագավորության թագավորը խոստացավ իր աղջկան կնության տալ նրան, ով կկարողանա նետով խփել ոսկե ձկնիկի աչքին։ Ձկնիկը կախված էր ծառից և նրա առջև պտտվում էր ճաղավոր անիվը։ Ամբողջ Հնդկաստանից հավաքվեցին երևելի մարդիկ մրցելու համար։ Սակայն նրանցից ոչ մեկը նույնիսկ չկարողացավ ձգել հսկայական աղեղը։ Միայն Փանդավ եղբայրներից մեկը խփեց նշանակետին։ Նա էլ ամուսնացավ թագավորի աղջկա հետ։

Փանդավները իրենց համար կառուցեցին շքեղ պալատ։ Սակայն Փանդավներից ավագը վեգ խաղալիս տարվեց մի նախիր, ոսկի, ձիեր, հազար ստրուկ ու ստրկուհիներ, փղեր և վերջապես, իրեն, եղբայրներին և թագավորի աղջկան։ Նրանք բոլորը դարձան ստրուկներ։ Չնայած հետագայում եղբայրները ազատվեցին, սակայն չկարողացան խաղաղ ճանապարհով վերադարձնել իրենց սեփականությունը։ Փանդավների ու Կաուրավների միջև սկսեց մահ ու կենաց կռիվ։ Աստվածները Փանդավներից մեկին նվիրեցին իրենց զենքը։ Ցեղերի մի մասը Փանդավների կողմն էր, իսկ մյուսը՝ նրանց հակառակորդների։ Նրանց միջև սկսված ճակատամարտը տևեց 18 օր։ Ճակատամարտի ընթացքում հաջողությունն ուղեկցում էր մերթ մեկին, մերթ մյուսին։ Վերջապես Փանդավները հաղթեցին և դարձան թագավորներ։

Տես նաև

• Ռամայանա

Գրականություն

• Brokington J. The Sanskrit Epics. Leiden-Boston, 1998
• Dahlmann J. Das Mahabharata als Epos und Rechtsbuch. Berlin, 1895.
• Dahlmann J. Genesis des Mahabharata. Berlin, 1899.
• Goldman R. P. Gods, Priests and Warriors. The Bhrgus of the Mahabharata. N.Y., 1977.
• Gonzalez-Reimann L. The Mahabharata and the Yugas. N.Y., 2002
• Gupta S. P., Ramachandran K.S. Mahābhārata: Myth and Reality. Different views. Delhi, 1976.
• Held G. J. The Mahābhārata. An Ethnological Study. London-Amsterdam, 1935.
• Hiltebeitel A. The Ritual of Battle: Krishna in the Mahābhārata. Ithaca-London, 1976. 2nd ed. N.Y. 1990.
• Hopkins E. W. Epic Mythology. Strassburg, 1915.
• Hopkins E. W. The Great Epic of India. Its Character and Origin. N.Y. 1901.
• Jacobi H. Mahabharata. Inhaltsangabe, Index und Concordanz der Calc. und Bomb. Ausgaben. Bonn, 1903.
• Laine J. W. Visiong of God. Narratives of Theophany in the Mahābhārata. Vienna, 1989.
• Patil N. B. Folklore in the Mahābhārata. Delhi, 1983.
• Sharma R. K. Elements of Poetry in the Mahābhārata. Berkeley-L.A. 1964.
• Sorensen S. An Index to the Names in the Mahabharata. Delhi, 1978.
• Sukthankar Memorial Edition. Vol. I. Critical Studies in the Mahabharata. Poona, 1944.
• Sukthankar V. S. On the Meaning of the Mahābhārata and its Critics. Bombay, 1957.
• Sullivan Bruce M. Seer of the Fifth Veda. Krishna Dvaipāyana Vyāsa in the Mahābhārata. Delhi, 1999.
• Sutton N. Religious Doctrines in the Mahābhārata. Delhi, 2000.
• Tivari J. N. Disposal of the Dead in the Mahābhārata. Varanasi, 1979.
• Vaidya C. V. The Mahābhārata: A Criticism. Bombay, 1929.
• Yardi M. R. Epilogue of Mahabharata. Pune, 2001.
• Гринцер П. А. «Махабхарата» и «Рамаяна». (Серия «Массовая историко-литературная библиотека»). М., Худож. лит. 1970. 96 стр. 8000 экз.
• Гринцер П. А. Древнеиндийский эпос. Генезис и типология. (Серия «Исследования по фольклору и мифологии Востока»). М., Наука (ГРВЛ). 1974. 424 стр. 4800 экз.
• Дандекар, Р. Н. «Махабхарата: её происхождение и развитие Արխիվացված 2021-07-31 Wayback Machine» в сборнике статей «От вед к индуизму. Эволюционирующая мифология». М., «Восточная литература» РАН ISBN 5-02-016607-3; 2002 г.
• Ибрагимов А. Р. Образ Карны в Махабхарате. Разыскания о трагическом герое индийского эпоса. М., CK. 2009. 248 стр.
• Ибрагимов А. Р. Старый царь Махабхараты. Свобода выбора и судьбa в индийском эпосe. Монреаль, AGC. 2016. 464 стр. ISBN 9781533730299.
• Невелева С. Л. Мифология древнеиндийского эпоса (Пантеон). (Серия "Исследования по фольклору и мифологии Востока). М., Наука (ГРВЛ). 1975. 120 стр. 5000 экз.
• Невелева С. Л. Вопросы поэтики древнеиндийского эпоса: Эпитет и сравнение. Серия "Исследования по фольклору и мифологии Востока). М., Наука (ГРВЛ). 1979. 136 стр. 2150 экз.
• Невелева С. Л. Махабхарата. Изучение древнеиндийского эпоса. М., Наука (ГРВЛ). 1991. 232 стр. 2500 экз.

Արտաքին հղումներ

Վիքիդարանի պատկերանիշը

Սանսկրիտ Վիքիդարանում կա այս հոդվածին վերաբերող բնօրինակ տեքստ:

Տես महाभारतम्

Վիքիքաղվածքն ունի քաղվածքների հավաքածու, որոնք վերաբերում են

Մահաբհարաթա հոդվածին

• Mahābhārata online
• All volumes in 12 PDF-files (Holybooks.com, 181 MB in total)
• Reading Suggestions, J. L. Fitzgerald, Das Professor of Sanskrit, Department of Classics, Brown University

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մահաբհարաթա» հոդվածին։