Բենչմարքինգ (անգլ.՝ Benchmarking), մարքեթինգի, կառավարման կամ որակի կառավարման տեխնիկա, որը բաղկացած է այլ կազմակերպությունների, ձեռնարկությունների կամ վարչությունների կառավարման տեխնիկաների, կազմակերպման եղանակների կամ ֆունկցիաների ուսումնասիրությունից և վերլուծությունից՝ դրանցից ոգեշնչվելու և լավագույնը կիրառելու նպատակով՝ անկախ նրանից, որ ուսումնասիրվող կազմակերպությունը պատկանում է նույն ոլորտին թե ոչ։

Բենչմարքինգ
տեխնոլոգիական գործընթաց Խմբագրել Wikidata
Ենթակատեգորիաmonitoring and evaluation Խմբագրել Wikidata

Սա շարունակական գործընթաց է, որը ներառում է լավագույն փորձերի որոնում, համեմատական վերլուծություն, հարմարեցում և ներդրում` նպատակ ունենալով բարելավել կազմակերպության գործընթացների արդյունավետությունը։

Բենչմարքը որոշակի ոլորտում (որակ, արտադրողականություն, արագություն և ժամկետներ և այլն) կատարողականության մոդելային ցուցանիշ է, որը հիմնված է տվյալ ոլորտում ամենամեծ հաջողության հասած ընկերության արդյունքների դիտարկման վրա։ Այս ցուցանիշը կարող է ծառայել որպես նպատակների սահմանման ուղեցույց այն ընկերությունների համար, որոնք փորձում են մրցակցել այդ ընկերության հետ։

Ձեռնարկությունների ռազմավարական տեխնիկա

խմբագրել

Բենչմարքինգը մեթոդ է, որը զարգացվել է 1980-ական թվականների սկզբին Xerox ընկերության կողմից՝ ծանրակշիռ ներդրման մասին որոշում կայացնելու նպատակով, որը նախատեսված էր պաշարների կառավարման արդիականացման համար։ Xerox-ը ուսումնասիրել է ոչ միայն մրցակիցների «լավագույն փորձերը», այլև այլ ոլորտների պրակտիկաներ՝ վերոնշյալ խնդրի համատեքստում։ Հետազոտության արդյունքում համեմատություն է կատարվել պատվերների կառավարման ոլորտում առաջատար հանդիսացող սպորտային ապրանքների առցանց վաճառքի ընկերության հետ։ Այս մեթոդը հետագայում լայնորեն կիրառվել է բազմաթիվ ընկերությունների կողմից[1]։

Բենչմարքինգը, հետևաբար, ենթադրում է, որ ընկերությունը ներմուծում է նոր մեթոդներ, որոնք ոգեշնչված են համաշխարհային մակարդակում ամենաարդյունավետ ընկերությունների փորձից[2]։ Սա նշանակում է համեմատվել շուկայում իրենց դիրքերը ամրապնդած «առաջնորդների» հետ, ընդունել նրանց գաղափարները, պրակտիկաները, գործելակերպերն ու փորձառությունը՝ ներքին գործընթացներն ու աշխատանքները բարելավելու համար։

Վարչական մարմնի պարագայում բենչմարքինգը հաճախ ներառում է նման չափի կամ նման պրոֆիլի կազմակերպությունների նախագծերի ուսումնասիրությունը՝ տեսնելու, թե ինչ է արդեն արվել կամ գնահատվել համապատասխան ոլորտում կամ գործունեության շրջանակում։

Բենչմարքինգի տարբեր տիպեր գոյություն ունեն[3][4]

Բենչմարքինգ Այն, ինչը համեմատվում է
Ներքին Պատմական Ընկերության արդյունքների էվոլյուցիան ժամանակի ընթացքում
Աշխարհագրական Ընկերության դուստր ձեռնարկություններ, ծառայություններ և բաժիններ
Արտաքին Գործառնական Ոչ մրցակցող ընկերությունների ծառայություններ կամ բաժիններ
Մրցակցային Մրցակցող ընկերություններ
Ընդհանուր (համեմատական) Լավագույն ընկերությունները հետաքրքրություն ներկայացնող ոլորտում

Ֆունկցիոնալ կամ հորիզոնական բենչմարքինգը հաշվի չի առնում ոլորտների տարբերությունները։

Մեթոդաբանություն

խմբագրել

Ստորև ներկայացված է Ռոբերտ Քեմփի առաջարկած մեթոդոլոգիան[5]

ա) Պլանավորում

  1. Բացահայտել գեոմարքեթինգի թեմաները
  2. Ընտրել գեոմարքեթինգի գործընկերներ
  3. Որոշել տեղեկատվության հավաքագրման միջոցները

բ) Վերլուծում

  1. Որոշել բացերը
  2. Կանխատեսել ապագա կատարողականի մակարդակները

գ) Ինտեգրում

  1. Փոխանցել վերլուծության արդյունքները անձնակազմին
  2. Սահմանել գործառնական նպատակներ

դ) Գործողություն

  1. Մշակել գործողության պլաններ
  2. Նախաձեռնել կոնկրետ գործողություններ և վերահսկել առաջընթացը
  3. Բենչմարքերի վերասահմանում

ե) Հասունություն

  1. Առաջատար դիրք
  2. Լիովին ինտեգրված մեթոդներ

Տեխնիկական գեոմարքեթինգ

խմբագրել

Առկա իրավիճակի համեմատության մեթոդը՝ լավագույն արդյունքի հասնելու նպատակով, որը սկզբում կիրառվում էր ընկերության ռազմավարության մեջ, վերջին տարիներին ընդլայնվել է՝ ներառելով տեխնիկական արտադրանքների նախագծերի համեմատությունը: Այս դեպքում սովորաբար հղում է արվում տեխնիկական բենչմարքինգին: Այս մեթոդը հատկապես ուժեղ զարգացել է ավտոմոբիլային արդյունաբերության մեջ (ավտոմոբիլային բենչմարքինգ), որտեղ կենսական նշանակություն ունի նվազագույն ծախսերով արտադրանք նախագծելը, որը կբավարարի օգտագործողների ճիշտ կարիքները՝ կիրառելով շուկայում առկա բոլոր տեխնոլոգիաները:

Վերլուծությունները բաղկացած են շուկայում առկա տրանսպորտային միջոցների նախագծերի մանրամասն ուսումնասիրությունից, որպեսզի նոր ավտոմոբիլային համակարգերի նախագծողը կարողանա օգտվել չափանիշից, որը թույլ կտա հասնել գերազանցության: Այս վերլուծությունները, որոնք սկզբում իրականացվում էին միայն ավտոմեքենա արտադրողների և նրանց մատակարարների կողմից, այսօր մեծապես արտապատվիրվում են: Այսպիսի մոտեցումը թույլ է տալիս համատեղել ծախսերը և մշակել արդյունավետ հատուկ գործիքներ:

Ընդհանուր ընկալում

խմբագրել

Բենչմարք տերմինն օգտագործվում է ցանկացած համեմատական վերլուծություն նշելու համար: Իրականում, հաճախ մրցույթների ժամանակ բենչմարքի մասին խոսում են՝ նկատի ունենալով համեմատական փորձարկման համակարգ, որի նպատակն է գնահատել տարբեր արտադրանքների կամ առաջարկների արդյունավետությունը: Սա հատկապես տարածված է ինֆորմատիկայի ոլորտում, որտեղ թեստային հավաքածուն կարող է օգտագործվել տարբեր ապարատային կամ այլ արտադրանքների որակը կամ աշխատանքի արագությունը համեմատելու համար:

Առավելություններ և սահմանափակումներ

խմբագրել

Բենչմարքինգը թույլ է տալիս արագ և հեշտությամբ համեմատել ծախսերն ու արդյունավետությունը: Այնուամենայնիվ, բոլոր տվյալները պետք է հասանելի լինեն, և դա չի ազատում մարդկային գործոնը հաշվի առնելու անհրաժեշտությունից[6][7]:

Ամենակարևորը, այս տեխնիկան կարող է նմանվել մտավոր սեփականության գողության[8]։

Աշխատավարձի բենչմարքինգ

խմբագրել

Աշխատավարձի բենչմարքինգը կամ աշխատավարձի բենչմարքը նշանակում է աշխատակիցներին գնահատել ոչ թե իրենց աշխատանքի որակի կամ քանակի հիման վրա, այլ համեմատելով նույն կառույցի կամ այլ կապակցված կամ մրցակից կառույցների այլ աշխատակիցների կատարած աշխատանքի հետ: Այս կառավարման ռազմավարությունը Ֆրանսիայում մի քանի անգամ դատապարտվել է արդարադատության կողմից՝ աշխատակիցների վրա ունեցած բացասական հոգեբանական ազդեցության պատճառով՝ հաշվի առնելով գործատուի պարտավորությունը՝ ապահովելու իր աշխատակիցների ֆիզիկական և հոգեկան առողջությունը[9][10]։

Մատենագիտություն

խմբագրել
  • Robert Camp, Le benchmarking : pour atteindre l'excellence et dépasser vos concurrents, Les Éditions d'Organisation, 1992.

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. archive.wikiwix.com https://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=https://www.lemonde.fr/emploi/article/2020/12/14/l-argot-de-bureau-le-benchmark-a-fait-du-plagiat-un-outil-de-strategie-d-entreprise_6063260_1698637.html#federation=archive.wikiwix.com&tab=url. Վերցված է 2024-08-12-ին. {{cite web}}: Missing or empty |title= (օգնություն)
  2. archive.wikiwix.com https://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=https://www.lemonde.fr/emploi/article/2020/12/14/l-argot-de-bureau-le-benchmark-a-fait-du-plagiat-un-outil-de-strategie-d-entreprise_6063260_1698637.html#federation=archive.wikiwix.com&tab=url. Վերցված է 2024-08-12-ին. {{cite web}}: Missing or empty |title= (օգնություն)
  3. Nathalie Van Laethem et Stéphanie Moran, La boîte à outils du chef de produit, 2ème édition, Dunod, 2014
  4. Bertrand Giboin, La boîte à outils de la stratégie, 3ème édition, Dunod, 2019
  5. . ISBN 2708113860. {{cite book}}: Cite has empty unknown parameters: |éditeur= and |lire en ligne= (օգնություն); Missing or empty |title= (օգնություն); Unknown parameter |année= ignored (|date= suggested) (օգնություն); Unknown parameter |auteur1= ignored (օգնություն); Unknown parameter |lieu= ignored (|location= suggested) (օգնություն); Unknown parameter |pages totales= ignored (օգնություն); Unknown parameter |titre= ignored (|title= suggested) (օգնություն); Unknown parameter |traducteur= ignored (օգնություն)
  6. «Արխիվացված պատճենը» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2017-01-10-ին. Վերցված է 2024-08-12-ին.
  7. archive.wikiwix.com https://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=http://www.petite-entreprise.net/P-1643-136-G1-le-benchmarking-de-quoi-s-agit-t-il.html#federation=archive.wikiwix.com&tab=url. Վերցված է 2024-08-12-ին. {{cite web}}: Missing or empty |title= (օգնություն)
  8. archive.wikiwix.com https://archive.wikiwix.com/cache/index2.php?url=https://www.lemonde.fr/emploi/article/2020/12/14/l-argot-de-bureau-le-benchmark-a-fait-du-plagiat-un-outil-de-strategie-d-entreprise_6063260_1698637.html#federation=archive.wikiwix.com&tab=url. Վերցված է 2024-08-12-ին. {{cite web}}: Missing or empty |title= (օգնություն)
  9. «Actualite Maître Eric ROCHEBLAVE | Interdiction du « benchmark » (mise en concurrence des salariés)». archive.wikiwix.com. Վերցված է 2024-08-12-ին.
  10. https://www.juritravail.com/Actualite/connaitre-vos-obligations-en-matiere-de-sante/Id/18342. {{cite web}}: Missing or empty |title= (օգնություն); Unknown parameter |consulté le= ignored (|access-date= suggested) (օգնություն); Unknown parameter |langue= ignored (|language= suggested) (օգնություն); Unknown parameter |site= ignored (օգնություն); Unknown parameter |titre= ignored (|title= suggested) (օգնություն)
  NODES
os 2
web 5