Լև Շեյնին
Լև Ռոմանովիչ Շեյնին (մարտի 12 (25), 1906, Velizh Uyezd, Վիտեբսկի նահանգ, Ռուսական կայսրություն - մայիսի 11, 1967, Մոսկվա, ԽՍՀՄ), խորհրդային փաստաբան, գրող և դրամատուրգ, կինոսցենարիստ։
Լև Շեյնին | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | մարտի 12 (25), 1906 |
| Ծննդավայր | Velizh Uyezd, Վիտեբսկի նահանգ, Ռուսական կայսրություն |
| Վախճանվել է | մայիսի 11, 1967 (61 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Մոսկվա, ԽՍՀՄ |
| Գերեզման | Նովոդեվիչյան գերեզմանոց |
| Մասնագիտություն | ոչ գեղարվեստական գրող, սցենարիստ, դրամատուրգ, արձակագիր, իրավաբան, գրող և փաստաբան |
| Լեզու | ռուսերեն |
| Քաղաքացիություն |  ԽՍՀՄ |
| Կրթություն | Մոսկվայի պետական համալսարան և Գրական-գեղարվեստական բարձրագույն ինստիտուտ |
| Ժանրեր | արձակ և դրամատուրգիա |
| Ուշագրավ աշխատանքներ | Qotil? |
| Անդամակցություն | ԽՍՀՄ Գրողների միություն |
| Կուսակցություն | ԽՄԿԿ |
| Պարգևներ |    և  |
Կենսագրություն
խմբագրելԾնվել է Բրուսանովկա գյուղում (այժմ՝ Վելիժսկի շրջան, Սմոլենսկի մարզ) հրեական ընտանիքում, որը 1908 թվականին տեղափոխվեց Տորոպեց։ 1919 թվականին Քաղաքացիական պատերազմի ժամանակ միացավ կոմերիտմիությանը և դարձավ Տորոպեցի կոմերիտմիության անդամ։
1921 թվականին Շեյնինը եկել է Մոսկվա, սովորել Վալերի Բրյուսովի Բարձրագույն գրական-գեղարվեստական ինստիտուտում, իսկ 1923 թվականին անդամակցել է ԽՍՀՄ դատախազությանը։ Միևնույն ժամանակ սովորել է Մոսկվայի պետական համալսարանում, որն ավարտել է 1924 թվականին։ 1929 թվականին դարձավ Խորհրդային Միության կոմունիստական կուսակցության անդամ։
1927 թվականին Շեյնին ուղարկվում է Լենինգրադ, որտեղ աշխատում էր շրջանային դատարանում որպես ավագ քննիչ։ Շեյնինը եղել է հոգեբան Ալեքսանդր Լուրիայի լաբորատորիայի աշխատակից, որը մշակել է «ստի դետեկտոր» անունը կրող սարքը։
1931 թվականից նա կրկին աշխատում է Մոսկվայում ԽՍՀՄ դատախազության առանձնահատուկ կարևոր գործերի քննիչ։ 1934 թվականին մասնակցել է Սերգեյ Կիրովի սպանության հետաքննությանը, ինչպես նաև ձերբակալված Լեոնիդ Նիկոլաևի հարցաքննություններին։ 1935 թվականից եղել է արդարադատության 2-րդ կարգի պետական խորհրդական և ԽՍՀՄ դատախազության քննչական բաժնի պետ։
Նա մասնակցել է 1930-ականների երկրորդ կեսի քաղաքական գործընթացներին։ 1935 թվականի հունվարին մասնակցել է Լև Կամենևի և Գրիգորի Զինովևի «Մոսկովյան կենտրոնի» գործով հետաքննությանը։
1936 թվականին նրան ձերբակալեցին և բանտարկեցին Կոլիմայի ճամբարում, բայց շուտով Շեյնինի գործը վերանայվեց և նա ազատվեց։
1939 թվականին ղեկավարել է ԽՍՀՄ դատախազության քննչական բաժինը[1]։ 1945-1946 թվականներին նա մասնակցել է Նյուրնբերգիան տրիբունալի աշխատանքներին։ 1949 թվականին նրան ազատեցին աշխատանքից ՝ առանց բացատրության։ Մեկ տարի անց նրան շնորհվեց առաջին աստիճանի Ստալինյան մրցանակ։
1951 թվականի հոկտեմբերի 19-ին նա ձերբակալվեց Վիկտոր Աբակումովի գործով, այնուհետև նրան մեղադրեցին հրեա ազգայնականների հակախորհրդային խումբ կազմելու մեջ և կալանավորեցին Լյուբյանկայի բանտում։ 1953 թվականի նոյեմբերի 21-ին ազատ է արձակվել կալանքից։ 1953 թվականից հետո զբաղվել է գրական գործունեությամբ։
Մահացավ 1967 թվականի մայիսի 11-ին։ Նրան թաղեցին Մոսկվայում՝ Նովոդևիչյան գերեզմանատանը (թիվ 6 հողամաս)։
Գրական գործունեություն
խմբագրելՍկզբում աշխատել է թերթում՝ դեռ 1919 թվականին։ 1928 թվականից գործել է որպես արձակագիր, 1936 թվականից՝ դրամատուրգ։ Հիմնականում հայտնի է որպես «Քննիչի գրառումներ» խորհրդային քրեական հետախուզության առօրյայի մասին պատմվածքների ժողովածուի հեղինակ։ Նրա առաջին պատմությունը՝ «Կիրիլ Լավրինենկոյի կարիերան», լույս է տեսել 1928 թվականին «Սուդ իդյոտ» ամսագրում։ Հետագա պատմվածքները տպագրվում են «Պրավդա», «Իզվեստիա» և մի շարք ամսագրերում։ «Քննիչի ձայնագրություն» առաջին գիրքն ամբողջությամբ լույս է տեսնում 1938 թվականին «Խորհրդային գրող» հրատարակչությունում։ Համագործակցելով Տուր եղբայների հետ գրել է ֆիլմերի սցենարներ։
Նրա բոլոր ստեղծագործությունները կառուցված են սխեմատիկ, ունեն հայտնի սյուժետային լարվածություն և երբեք չեն շեղվում կուսակցության և պետական անվտանգության ծառայության կողմից սահմանված կրթական խնդիրներից[2].
:
1939 թվականին «Մոսֆիլմ» կինոստուդիայում թողարկվեց «Ինժեներ Կոչինի սխալը» գեղարվեստական կինոնկարը՝ Տուր եղբայրների և Լև Շեյնինի «Առկա խաղադրույք» պիեսի մոտիվներով։ Ֆիլմը նշանակալի դարձավ, քանի որ դրանում, ըստ էության, խոսք էր գնում այն մասին, որ ԽՍՀՄ-ում վերջ դրվեց անհիմն քաղաքական մեղադրանքներով հետապնդումներին։ Ավելի ուշ Տուր եղբայրները և Լև Շեյնինը միասին գրեցին ևս մի քանի սցենարներ։
1960-ականներին եղել է ԽՍՀՄ Մշակույթի նախարարության գեղարվեստական խորհրդի անդամ, «Մոսֆիլմ» կինոստուդիոյի գլխավոր խմբագիր, ԽՍՀՄ Գրողների միության դրամատուրգիայի բաժնի ղեկավար։
Աշխատանքներ (ընտրյալներ)
խմբագրել- «Առկա խաղադրույք» պիես (1939)
- «Ռազմական գաղտնիք» (1942—1965) սիրավեպ-եռերգություն
- «Դեմ առ դեմ» պատմություն
- «Ծանր մեղադրանք» պիես
- «Հին ծանոթ» ժողովածու (1957)
- «Գեներալ Գուդերիանի սխալը» սցենար
Ֆիմագրություն
խմբագրել- 1944 — Մենամարտ
- 1949 — Հանդիպում Էլբայում (Տուր եղբայրներ հետ համատեղ)
- 1957 — Գիշերային պարեկություն (Միխայիլ Մակլյարսկիի հետ համատեղ)
- 1962 — Շղթայական ռեակցիա
- 1965 — Խաղ առանց կանոնի
Շեյնինի կերպարն արվեստում
խմբագրելԼև Շեյնինի կերպարը նկարագրվել է Յուրի Դոմբրովսկիի «Ավելորդ իրերի ֆակուլտետ» վեպում՝ Ռ. Շտերնա անվամբ։ Շեյնինին ու Դոմբրովսկուն կապում են "Բրյուսովյան դասընթացները", չնայած Շեյնինը դրանք ավարտել էր 10 տարի առաջ։
2016 թվականի "Սև կատու" հեռուստասերիալում գլխավոր հերոսներից մեկը Մոսկվայի քրեական հետախուզության առավել կարևոր գործերի քննիչ մայոր Լև Շեյնինն է։
Մրցանակներ և պարգևներ
խմբագրել- Առաջին աստիճանի Ստալինյան մրցանակ (1949) - «Հանդիպում Էլբայում» ֆիլմի սցենարի համար
- Լենինի շքանշան
- Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշան
- Հայրենական պատերազմի շքանշան
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ Некролог Шейнина Р. М. // Известия, 26.10.1939.
- ↑ Կաղապար:Книга:Казак В.: Лексикон русской литературы XX века — С. 468.
Արտաքին հղումներ
խմբագրել- Домиль В. Два лица Льва Шейнина
- Яровинская Т. Один в двух лицах
- Звягинцев А. Важняк: Глава из книги «Последний идол» // Огонёк. — 2013. — № 16. — С. 48.