Հեքսան
քիմիական միացություն
Հեքսան, սահմանային ածխաջրածին, C6H14։ Պատկանում է ալկանների դասին։
| Հեքսան | |
|---|---|
 | |
 | |
 | |
| Ընդհանուր տեղեկություններ | |
| Դասական անվանակարգում | հեքսան |
| Քիմիական բանաձև | C₆H₁₄ |
| Ռացիոնալ բանաձև | C6H14 |
| Մոլային զանգված | 1,4E−25 կիլոգրամ[1] գ/մոլ |
| Խտություն | 0,66 ± 0,01 գ/սմ³[2] գ/սմ³ |
| Իոնիզացման էներգիա | 10,18 ± 0,01 Էլեկտրոն-վոլտ[2] և 1,6E−18 ջոուլ[3] կՋ/մոլ |
| Հալման ջերմաստիճան | −219 ± 1 ℉[2], −95 °C[4] և −95,3 °C[3] °C |
| Եռման ջերմաստիճան | 156 ± 1 ℉[2], 341,9 K[5], 68,7 °C[6] և 68,73 °C[3] °C |
| Այրման ջերմաստիճան | −7 ± 1 ℉[2] |
| Ինքնաբռնկման ջերմաստիճան | 240 °C |
| Գոլորշու ճնշում | 124 ± 1 mm Hg[2] |
| Քիմիական հատկություններ | |
| Դասակարգում | |
| CAS համար | 110-54-3 |
| PubChem | 8058 |
| EINECS համար | 203-777-6 |
| SMILES | CCCCCC |
| ЕС | 203-777-6 |
| RTECS | MN9275000 |
| ChEBI | 7767 |
| IDLH | 3883 ± 1 mg/m³[2] |
| Եթե հատուկ նշված չէ, ապա բոլոր արժեքները բերված են ստանդարտ պայմանների համար (25 °C, 100 կՊա) | |
Հատկություններ
խմբագրելԱնգույն հեղուկ է, թույլ հոտով(նման դիքլորէթանի հոտին)։ Հեքսանի գոլորշիները օժտված են թմրեցնող հատկությամբ։
Հեքսանի ստացում
խմբագրելՆ-հեքսանը զգալի քանակով պարունակվում է բենզինում։ Իզոհեքսանների մեծ մասը ստացվում է բենզինի կատալիտիկ կրեկինգով և ալկիլացումով։
Կիրառություն
խմբագրել- Հեքսանը մեծ քանակներով օգտագործվում է բենզինի բաղադրությունում։
- Հեքսանը հումք է ծառայում բենզոլի ստացման համար։
- 2,2-դիմեթիլբութան և 2,3-դիմեթիլբութան-հանդիսանում են շարժիչային վառելիքի բաղադրամասեր։
- Օրգանական լուծիչ է։
Իզոմերիա
խմբագրելՀեքսանն ունի հինգ իզոմեր։
| Անվանում | Բանաձև | Հալման ջերմաստիճան | Եռման ջերմաստիճան |
| Ն-հեքսան | CH3CH2CH2CH2CH2CH3 | −95.3 | 68.7 |
| 2-մեթիլպենտան (իզոհեքսան) | CH3CH(CH3)CH2CH2CH3 | -153.7 | 60.3 |
| 3-մեթիլպենտան | CH3CH2CH(CH3)CH2CH3 | -118 | 63.3 |
| 2,3-դիմեթիլբութան | CH3CH(CH3)CH(CH3)CH3 | -128.5 | 58 |
| 2,2-դիմեթիլբութան (նեոհեքսան) | CH3C(CH3)2CH2CH3 | −99.9 | 49.73 |
Ծանոթագրություններ
խմբագրել- ↑ 1,0 1,1 HEXANE
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 http://www.cdc.gov/niosh/npg/npgd0322.html
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 David R. Lide, Jr. Basic laboratory and industrial chemicals: A CRC quick reference handbook — CRC Press, 1993. — ISBN 978-0-8493-4498-5
- ↑ 4,0 4,1 Bradley J., Williams A. J., Andrew S.I.D. Lang Jean-Claude Bradley Open Melting Point Dataset // Figshare — 2014. — doi:10.6084/M9.FIGSHARE.1031637.V2
- ↑ 5,0 5,1 Smith J. M., H.C. Van Ness, M.M. Abbott Introduction to Chemical Engineering Thermodynamics // J. Chem. Educ. — ACS, 1950. — Vol. 27, Iss. 10. — P. 789. — ISSN 0021-9584; 1938-1328 — doi:10.1021/ED027P584.3
- ↑ 6,0 6,1 https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Hexane#section=Boiling-Point
Գրականություն
խմբագրել- А. Вайсбергер, Э. Проскауэр, Дж. Риддик, Э. Тупс. Органические растворители. — М.։ Издатинлит, 1958 год.