Վիքիպեդիա

Վայոմինգ

Վայոմինգ (անգլերեն՝ Լսել Wyoming), նահանգ ԱՄՆ-ի արևմտյան մասում։ Նահանգի տարածքը կազմում է 156,000-ից ավելի քառակուսի կիլոմետր։ Այս ցուցանիշով 10-րդ տեղն է զբաղեցնում Ամերիկայի նահանգների մեջ։ Նահանգի բնակչությունը 600,000-ից քիչ է, և այս ցուցանիշով այն վերջինն է ԱՄՆ նահանգների մեջ և նախավերջինը` բնակչության խտությամբ։ Վայոմինգը հյուսիսում սահմանակից է Մոնթանային, արևելքում՝ Հարավային Դակոտային և Նեբրասկային, հարավում՝ Կոլորադոյին, հարավ-արևմուտքում՝ Յութային և արևմուտքում՝ Այդահոյին։ Նահանգի կենտրոնը և ամենախիտ բնակեցված քաղաքը Շայենն է, որի բնակչությունն 2013 թվականի տվյալներով 62,448 է։ Արևելքի 2/3 մասը ծածկված է լեռնաշղթաններով։

Վայոմինգ
անգլ.՝ Wyoming
flag of Wyoming?




ԵրկիրԱմերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ
Մասն էՄայրցամաքային նահանգներ
ՀիմնWyoming?
ԿարգավիճակԱՄՆ-ի նահանգ
Մտնում էԱՄՆ[1]
ՎարչկենտրոնՇայեն
Ամենաբարձր կետGannett Peak?
ԲԾՄ2040 մետր
Օրենսդրական մարմինWyoming Legislature?
Դատական մարմինWyoming Supreme Court?
Միության մուտք(44-րդ)
Պաշտոնական լեզուներանգլերեն
Բնակչություն
▼576 851 մարդ (ապրիլի 1, 2020)[2] (50 տեղ)
Տարածք253 348 կմ²  (10 տեղ)
Հիմնադրված էհուլիսի 10, 1890 թ.
Սահմանակցում էՄոնտանա, Հարավային Դակոթա, Նեբրասկա, Կոլորադո, Յուտա և Այդահո
Ժամային գոտիUTC-7, MDT? և Ամերիկա/Դենվեր
ՀապավումWY և Wyo.
ՆախորդWyoming Territory?
ISO 3166-2 կոդUS-WY
Անվանված էWyoming Valley?
ՄականունEquality State
Միության մուտք(44-րդ)
wyoming.gov​(անգլ.)

Աշխարհագրություն

խմբագրել
 
Տիտոն Նահանգի արևմտյան մասում

Վայոմինիգ նահանգի մակերեսը կազմում է 253 348 կմ² (ԱՄՆ նահանգների մեջ զբաղեցնում է 10-րդ տեղը)։ Հյուսիսից նահանգը սահմանակից է Մոնտանային, արևելքից սահմանակից է Հարավային Դակոտային և Նեբրասկային, հարավից սահմանակից է Կոլորադոյին և Յուտային, արևմուտքից` Այդահոյին։ Նահանգի արևմտյան մասը զբաղեցնում են ժայռոտ լեռները, ամենաբարձր կետը Գաննեթթ Պիկ լեռն է (4207 մ)։ Միջին բարձրությունը ծովի մակարդակից կազմում է 2042 մետր։ Նահանգի արևելյան մեծ մասը զբաղեցնում են դաշտավայրերը, Բլեյք-Հիլսի լեռները անցնում են այդ դաշտավայրերով։ Նահանգի հարավ արևմտյան մասում գտնվում է Վայմոնգի բարձրավանդակը։ Գլխավոր գետերն են Ելոուսթոն, Գրին-Րիվեր և Սնեյք գետերը։

Նահանգի 16%-ը ծածկված է անտառներով, այդ թվում` արժեքավոր ծառատեսակներով, որոնցից են եղևնին, սոճին, բարդին և այլն։

Կլիմա

խմբագրել

Վայոմինգի կլիման մայրցամաքային կիսաչորային է և ամբողջ տարվա ընթացքում տեղի են ունենում ջերմաստիճանի մեծ տատանումներ։ Ամռանը ջերմաստիճանը բավականին բարձր է. հուլիս ամսին հասնում է 29-37 °C-ի, իսկ բարձրադիր վայրերում` 21°С:

Նույնիսկ բարձրադիր շրջաններում գիշերը ջերմաստիճանը զով է։ Ձմռանը ցուրտ է, սակայն ցուրտ եղանակին փոխարինում է մեղմ եղանակը։ Չինուկ կոչվող քամիները փչում են այդ տարածքներով և ձմռանը կարող են անսովոր բարձր ջերմաստիճանի պատճառ դառնալ։ Տեղումների մեծ մասը տեղում է ուշ գարնանը և վաղ ամռանը։ Նահանգի մեծ մասում տեղումների քանակը մեկ տարվա ընթացքում անձրևի տեսքով հասնում է 250 մմ-ի, չնայած որոշ լեռնային շրջաններում արդեն ձյան տեսքով հասնում է 510 մմ-ի։ Երբևէ արձանագրված ամենաբարձր ջերմաստիճանը Վայմոնգում եղել է 46 °C-ը (ֆիքսվել է 1900 թվականի հուլիսի 12-ին Բեյսինում), իսկ ամենացածր ջերմաստիճանը -54 °C-ն է (1933 թվականի փետրվարի 9-ին Րիվերսայդում)։

Նահանգի ցանկացած մասում կլիման կախված է ծովի մակարդակի բարձրությունից և տեղանքի բնույթից։ Այս գործոնները սահմանում են տեղական օդային հոսանքները և ջերմաստիճանի տատանումները բերել են տարափ և խոնավություն։

Casper Կլիմա։

Միջին առավելագույն և նվազագույն ջերմաստիճանները և միջին ջերմաստիճանը.

Ամիս Հուն Փետ Մարr Ապր Մայ Հուն Հուլ Օգո Սեպ Հոկ Նոյ Դեկ Տարի
Միջին մաքսիմում. ջերմաստիճանը °Ֆ (°C) 32
(0) 		37
(3) 		45
(7) 		56
(13) 		66
(19) 		78
(26) 		87
(31) 		85
(29) 		74
(23) 		60
(16) 		44
(7) 		34
(1) 		58
(14)
Միջին նվազագույն ջերմաստիճանը
°F (°C) 		12
(−11) 		16
(−9) 		21
(−6) 		28
(−2) 		37
(3) 		46
(8) 		54
(12) 		51
(11) 		41
(5) 		32
(0) 		21
(−6) 		14
(−10) 		31
(-1)
Միջին ջերմաստիճանը
աստիճան (մմ) 		0.6
(15.2) 		0.6
(15.2) 		1.0
(25.4) 		1.6
(40.6) 		2.1
(53.3) 		1.5
(38.1) 		1.3
(33.0) 		0.7
(17.8) 		0.9
(22.9) 		1.0
(25.4) 		0.8
(20.3) 		0.7
(17.8) 		12.8
(325.1)
Աղբյուրը[3]։
Jackson կլիմա։ Միջին առավելագույն և նվազագույն ջերմաստիճանները և միջին ջերմաստիճանը.
Ամիս Հունվ Փետ Մար Ապր Մայ Հուն Հուլ Օգոս Սեպ Հոկ Նոյ Դեկ տարի
Միջին մաքսիմում ջերմաստիճանը°F (°C) 24
(−4) 		28
(−2) 		37
(3) 		47
(8) 		58
(14) 		68
(20) 		78
(26) 		77
(25) 		67
(19) 		54
(12) 		37
(3) 		24
(−4) 		49
(9)
Նվազագույն միջին ջերմաստիճանը
°F (°C) 		-1
(−18) 		2
(−17) 		10
(−12) 		21
(−6) 		30
(−1) 		36
(2) 		41
(5) 		38
(3) 		31
(−1) 		22
(−6) 		14
(−10) 		0
(−18) 		20
(-7)
Միջին ջերմաստիճանը
դյույմ (մմ) 		2.6
(66.0) 		1.9
(48.3) 		1.6
(40.6) 		1.4
(35.6) 		1.9
(48.3) 		1.8
(45.7) 		1.3
(33.0) 		1.3
(33.0) 		1.5
(38.1) 		1.3
(33.0) 		2.3
(58.4) 		2.5
(63.5) 		21.4
(543.6)
Աղբյուր[4]։

Բնակչություն

խմբագրել
Պատմական բնակչություն
ՏարեթիվԲնակ․±%
16984937—    
17125840+18.3%
17237248+24.1%
173710 664+47.1%
174611 717+9.9%
175613 046+11.3%
177121 863+67.6%
179049 401+126.0%
180079 216+60.4%
1810119 734+51.1%
1820152 056+27.0%
1830242 278+59.3%
1840391 114+61.4%
1850696 115+78.0%
18601 174 779+68.8%
18701 478 103+25.8%
18801 911 698+29.3%
18902 507 414+31.2%
19003 437 202+37.1%
19104 766 883+38.7%
19205 620 048+17.9%
19306 930 446+23.3%
19407 454 995+7.6%
19507 891 957+5.9%
19607 781 984−1.4%
19707 894 862+1.5%
19807 071 639−10.4%
19907 322 564+3.5%
20008 008 278+9.4%
20108 175 133+2.1%
20168 537 673+4.4%
Նշում՝ 1790֊2010 թվականների մարդահամարը ներառում է բոլոր 5 բորոները՝ 1898 թվականի միավորումից առաջ և հետո։ Վայոմինգի համար, նախքան 1874 թվականին Բրոնքսի միանալը, տես Մանհեթեն հոդվածի «Ժողովրդագրություն» բաժինը[5][6]
2017 գնահատում[7]։
Աղբյուր՝

Ըստ 2001 թվականի հուլիսի 1-ի ԱՄՆ մարդահամարի բյուրոյի նահանգը ունի 568,158 բնակչություն և համեմատած 2010 թվականի մարդահամարի բնակչությունը աճել է 0.8%-ով[8]։ 2004 թվականի տվյալներով նահանգի բնակչության 2.2%-ը (11 հազար մարդ) ծնվել է ԱՄՆ-ի տարածքից դուրս։ Բնակչության խտությունը կազմում է ընդամենը 2.6 մարդ 1 կմ քառակուսու վրա (երկրորդ ամենափոքր ցուցանիշն է Ալյասկայում)։ 2000 թվականի տվյալներով նահանգը ունի հետևեյալ ռասայական կազմը.

  • սպիտակամորթներ (96.19%),
  • աֆրոամերիկացիներ (1.01%),
  • բնիկ ամերիկացիներ (3.06%),
  • ասիացիներ (0.84%),
  • օվկիանիացիներ (0.13%):

Սպիտակամորթները բաժանված են հետևյալ կերպ` գերմանացիներ անգլիացիներ, իռլանդացիներ, նորվեգացիներ և շվեդացիներ։

Տնտեսություն

խմբագրել

Վայոմինգը հարուստ է օգտակար հանածոներով (նավթ, բնական գազ, ածուխ, ուրան և աշխարհում խոշորագույն բնական սոդայի պաշարներ), և հանքաարդյունաբերությունը ավանդաբար գերակշռող դիրք է ունեցել նահանգի տնտեսության մեջ։ Նավթի արդյունահանումը սկսվել է 1890-ական թվականներից։ Ուրանի պաշարներ հայտնաբերվել են 1918 թվականին, սակայն արդյունահանումը ակտիվորեն սկսել է զարգանալ 1950 թվականից։ Նահանգում հիմնականում եկամտի աղբյուր է հանդիսանում զբոսաշրջությունը։ Նահանգի գլխավոր տեսարժան վայրերն են Ելոուսթոուն (ազգային պարկ)ը, Դևիլզ Թաուերը և Գրանդ Թեթոն ազգային պարկը։

Պատկերասրահ

խմբագրել

Ընտրությունների արդյունքների գրանցման ցուցակ

խմբագրել

Ընտրությունների արդյունքը մայիսի 1-ի դրությամբ, 2017[9]

Կաղապար:Կուսակցություն #F8F9FA {{Կուսակցություն|Անկախ (ԱՄՆ) Կաղապար:ԿուսակցությունԿաղապար:Կուսակցություն
! Կուսակցություն Գրանցված քվեարկողներ Տոկոսը
Հանրապետական 176,355 67.18%
Դեմոկրատական 47,108 17.94%
Ոչ կուսակցական 35,745 13.62%
Լիբերտորական կուսակցություն 2,386 0.91%
Սահմանադրական կուսակցություն 793 0.30%
Այլ 137 0.05%
Ընդհանուր քվեարկողներ 262,524 100.00%

Ընտրությունների արդյունքները Վարչաշրջաններում

խմբագրել

Հանրապետականներն ունեն ձայների մեծամասնություն Ալբանիայում և Տետոնում, որտեղ նրանք ունեն ընտրողների մեծ ցուցակ։

Հանրապետական Դեմոկրատական Անկուսակցական Լիբերտորական Սահմանադրական Այլ մանրամասն Ընդամենը
Շրջան Ընտրողներ % Ընտրողներ % Ընտրողներ % Ընտրողներ % Ընտրողներ % Ընտրողներ % Ընտրողներ % Ընտրողներ
Ալբանիա 7,862 45.38% 5,541 31.98% 3,585 20.69% 298 1.72% 39 0.23% 1 0.00% 2,321 13.40% 17,326
Բիգ Հորն 4,597 82.84% 451 8.13% 432 7.79% 29 0.52% 40 0.72% 0 0.00% 4,146 74.71% 5,549
Քեմբել 15,458 82.90% 1,073 5.75% 1,851 9.93% 186 1.00% 51 0.27% 27 0.14% 14,385 77.15% 18,646
Գարբոն 4,118 62.36% 1,336 20.23% 1,064 16.11% 72 1.09% 13 0.20% 1 0.02% 2,782 42.13% 6,604
Կոնվերս 5,499 81.45% 565 8.37% 630 9.33% 30 0.44% 24 0.36% 3 0.04% 4,934 73.08% 6,751
Քրոք 3,394 86.38% 227 5.78% 270 6.87% 18 0.46% 20 0.51% 0 0.00% 3,167 80.60% 3,929
Ֆրեմոնթ 11,546 66.16% 3,516 20.15% 2,187 12.53% 148 0.85% 51 0.29% 3 0.02% 8,030 46.01% 17,451
Գուշեն 4,472 74.45% 867 14.43% 614 10.22% 36 0.60% 18 0.30% 0 0.00% 3,605 60.02% 6,007
Հոթ Սփրինգս 2,095 78.41% 311 11.64% 244 9.13% 14 0.52% 8 0.30% 0 0.00% 1,784 66.77% 2,672
Ջոնսոն 3,857 84.07% 319 6.95% 376 8.20% 23 0.50% 13 0.28% 0 0.00% 3,538 77.12% 4,588
Լարամիե 25,325 60.35% 9,728 23.18% 6,421 15.30% 347 0.83% 99 0.24% 45 0.11% 15,597 37.17% 41,965
Լինքոլն 6,957 76.01% 874 9.55% 1,217 13.30% 75 0.82% 27 0.29% 3 0.03% 6,083 66.46% 9,153
Նատրոնա 22,800 67.23% 5,630 16.60% 4,973 14.66% 363 1.07% 145 0.43% 0 0.00% 17,170 50.63% 33,911
Նիոբրարա 1,199 88.81% 73 5.41% 71 5.26% 4 0.30% 3 0.22% 0 0.00% 1,126 83.40% 1,350
Պարկ 12,133 77.82% 1,495 9.59% 1,808 11.60% 109 0.70% 46 0.03% 1 0.01% 10,638 68.23% 15,592
Պլատե 3,384 72.62% 707 15.17% 492 10.56% 45 0.97% 32 0.69% 0 0.00% 2,677 57.45% 4,660
Շերիդան 10,593 70.76% 2,300 15.36% 1,891 12.63% 125 0.83% 27 0.18% 35 0.23% 8,293 55.40% 14,971
Սաբլիթ 3,717 82.25% 393 8.70% 381 8.43% 24 0.53% 6 0.13% 1 0.02% 3,324 73.55% 4,519
Սվիթվեթեր 9,804 56.22% 4,894 28.06% 2,485 14.25% 198 1.14% 56 0.32% 2 0.01% 4,910 28.16% 17,439
Տետոն 5,102 38.90% 4,841 36.91% 3,048 23.24% 111 0.85% 11 0.08% 4 0.03% 261 1.99% 13,117
Ուինտա 6,273 71.94% 1,264 14.50% 1,050 12.04% 83 0.95% 40 0.46% 10 0.11% 5,009 57.44% 8,720
Վաշակի 3,158 79.47% 435 10.95% 342 8.61% 27 0.68% 12 0.30% 0 0.00% 2,723 68.52% 3,974
Վեստոն 3,015 83.06% 268 7.38% 313 8.62% 21 0.58% 12 0.33% 1 0.03% 2,837 75.68% 3,630
Պետությունում ընդամենը 176,355 67.18% 47,108 17.94% 35,745 13.62% 2,386 0.91% 793 0.30% 137 0.05% 129,247 49.24% 262,524

 

Ծանոթագրություններ

խմբագրել
  1. ↑ Вайоминг (ռուս.) // Большая советская энциклопедия. Том 8. Буковые — Варле — 1927. — Т. 8. — С. 586—589.
  2. ↑ 2,0 2,1 2020 թվականի ԱՄՆ մարդահամար / United States Census Bureau
  3. ↑ «CountryStudies.us». CountryStudies.us. Վերցված է 2010 թ․ հուլիսի 31-ին.
  4. ↑ «Countrystudies.us». Countrystudies.us. Վերցված է 2010 թ․ հուլիսի 31-ին.
  5. ↑ [1] Արխիվացված Հոկտեմբեր 19, 2013 Wayback Machine
  6. ↑ «Historical decennial census population for Wyoming counties, cities, and towns». U.S. Census, Վայոմինգի վիճակը. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 24-ին.
  7. ↑ «Annual Estimates of the Resident Population for the United States, Regions, States, and Puerto Rico: April 1, 2010 to July 1, 2017 (NST-EST2017-01)». United States Census Bureau. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 27-ին. «spreadsheet links: www.census.gov/data/tables/2017/demo/popest/nation-total.html»
  8. ↑ en:United States Census Bureau
  9. ↑ «Statewide Summary : Wyoming Voter Registration» (PDF). Soswy.state.wy.us. January 2017. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 4-ին.

Արտաքին հղումներ

խմբագրել
 Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վայոմինգ» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Վայոմինգ&oldid=9469269» էջից
  NODES
Done 1
see 1