ուր
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [uɾ]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ ուր
վանկեր՝ ուր
Ստուգաբանություն
խմբագրելԲնիկ հնդեվրոպական՝ *kuu-` *kuu-r- արմատից. հմմտ. հին հնդկերեն kǖ, ավեստերեն kū-, լիտվերեն kur «որտեղ, ուր»։
Դերանուն
- որպես հարցական՝ արտահայտում է հարցում գործողության ուղղվածության մասին ◆ Ու՞ր է տանում այս ճանապարհը։
- հարցում՝ շարժման նպատակակետի մասին ◆ Ու՞ր ես գնում ։
- (խսկց․) գործողության՝ առարկայի՝ երևույթի ևն գտնվելու կամ տեղի ունենարու տեղի մասին՝ որտեղ նշանակությամբ ◆ Քեզ տեսնում էի… նույնիսկ այնտեղ, ուր դու չկայիր։ Վիկտոր Բալայան
- հարցական-բացականչական նախադասությունների մեջ՝ արտահայտում է հարցում՝ կասեցնելու, արգելելու իմաստով ◆ -Ու՞ր այդպես, կանգ առ։
- որպես հարաբերական՝ արտահայտում է գլխավոր նախադասության հարաբերյալի իմաստը ◆ Այնտեղ, ուր Արագվա ու Կուր գետերի ջրերն աղմուկով խառընվում իրար, գըրկվում են երկու քույրերի նման, կար մի մենաստան։ Մարկ Լևի
- անորոշ դերանվան իմաստով՝ որևէ տեղ, դեպի որևէ կողմ ◆ Կգա՞ս ինձ հետ գյուղ, թե՞ ամառանոց ես գնալու կամ ինչ գիտեմ ու՞ր:
- որոշյալ իմաստով՝ ամենուրեք, ամեն տեղ, որտեղ էլ լինի ◆ Ուր գնում էի, թվում էր, թե մի անտեսանելի ձեռք ինձնից առաջ ամեն ինչ նախապատրաստել էր։ (Վախթանգ Անանյան)
- նույն նշանակություններով գործածվում է նաև ժամանակային իմաստով {{օրինակ|Ո՞վ սարքեց այս գարհուրելի
- գործածվում է ստորադասական շաղկապի դերով, կապելով երկրորդական նախադասությունը գլխավորի հետ՝ տեղի, ժամանակի հարաբերությամբ (հաճախ ներգոյական հոլովի իմաստով) ◆ Այդ գիշեր իմ քունը քուն չէր, այլ մի կատարյալ մղձավանջ, ուր անդեմ ու մշուշապատ ուրվականների պես խառնվում էին իրար սրանք բոլորը միասին։ (Նար-Դոս) ◆ Գրել նոր բան, այսինքն պատկերել այն կյանքը, ուր ապրում եմ։ (Վախթանգ Անանյան)
- (ժղ․) գործածվում է որպես հարցական բառ՝ ինչու, ինչի համար նշանակությամբ ◆ Քեզ սպասող չմնաց, ու՞ր ես գալիս, ա՜յ գարուն։ Հովհաննես Հովհաննիսյան ◆ Էլ ու՞ր մարել մեր լույս լեզուն։ Հովհաննես Շիրազ
Հոմանիշներ
խմբագրել- (գվռ․) դոր, հոր
- ոևտեղ
- որևէ տեղ, (դեպի) որևէ կողմ
- ամենուրեք
- նույն (ժամանակային իմաստով)
- (ժղ․) ինչու՞
Արտահայտություններ
խմբագրել| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ
խմբագրել- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։