վկա
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [vkɑ]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ վկայ
վանկեր՝ վ(ը)•կա
Ստուգաբանություն
խմբագրելՓոխառություն իրանական աղբյուրից՝ *vīkay. հմմտ. ավեստերեն vīkaya, միջին պարսկերեն vīkay:
Գոյական
- որևէ դեպքի՝ իրադարձության և այլն անձամբ եղած մարդ, ականատես ◆ Մենք վկա եղանք տիեզերական ահեղ փոթորկին։ «Գրական թերթ»
- որևէ իրադարձության՝ երևույթի և այլնի ժամանակակից կամ մասնակից մարդ ◆ Բուրժուական գրողը, աշխատավոր ժողովրդի սոսկալի կեղեքումների վկան ստիպված է շատ բան կեղծել իր ստեղծագործությունների մեջ։ Ն. Օստրովսկի
- (իրավգ․) ցուցմունքներ տալու նպատակով կողմի միջնորդությամբ կամ վարույթն իրականացնող մարմնի նախաձեռնությամբ կանչված այն անձը, ում կարող է հայտնի լինել տվյալ քրեական գործով պարզելու ենթակա որևէ հանգամանք
- (պշտն․) որևէ գործողության՝ արարողության և այլն իսկությունը կամ ճշմարտությունն ու արդարացիությունը պաշտոնապես հաստատելու համար մասնակից դարձվող անձ
- (փխբ․) որևէ բանի վկայությունը՝ ապացույցը՝ հանդիսացող հուշարձան՝ տվյալ՝ երևույթ և այլն ◆ Այդ կոթողները մեր հին մշակույթի լուռ վկաներն են։
- (փխբ․) որևէ բանի մնացորդ՝ հետք, որ ապացուցում է այդ բանի երբեմնի գոյությունը ◆ Լոկ մոխրին էր վկան իր հայրական տնից։ (Գուրգեն Բորյան)
- (կրոն․) կրոնի համար նահատակված մարդ, նահատակ, մարտիրոս
- զանազան բառերի կապակցությամբ կազմում է երդման բանաձևեր՝ որևէ բանի միսկությունը հաստատելու համար ◆ Էս հացը վկա: ◆ Մորս գերեզմանը՝ հիշատակը վկա: ◆ Աստված վկա:
Հոմանիշներ
խմբագրել- ակնատես
- ականջալուր
- (իրավ․) դատավկա, մեղադրավկա, վկայախոս (հզվդ․)
- (կրոն․) նահատակ, մարտիրոս, նախավկա, նախամարտիրոս, զոհ
Արտահայտություններ
խմբագրել- վկա է (Աստվածէ երկինք և այլն) - երդման բանձև՝ որևէ բանի իսկությունը հաստատելու համար ◆ վկա է աստղը կեսգիշերային Մարկ Լևի
- վկա բերել - որպես վկա բերել՝ ներկայացնել
- վկայակոչել
- վկա բռնել - նույնն է՝ վկա բերել
- վկա գրել - որպես վկա անունը գրանցել՝ գրի առնել
- վկա լինել - իբրև վկա դատարանում հանդես գալ
- վկայել
- ապացույց՝ հավաստիք լինել, իբրև վկա՝ վկայություն ծառայել
| Հոլովում | ||
| Եզակի թիվ | Հոգնակի թիվ | |
| Ուղղ. | վկա(ն) | վկաներ(ը) |
| Սեռ. | վկայի | վկաների |
| Տր. | վկայի(ն) | վկաների(ն) |
| Հայց. | վկայի(ն) | վկաների(ն) |
| Բաց. | վկայից | վկաներից |
| Գործ. | վկայով | վկաներով |
| Ներգ. | (վկայում) | (վկաներում) |
| Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ
խմբագրել- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
- Ա.Ս. Ոսկերչյան, Քրեաիրավական տերմինների արդի համառոտ բացատրական բառարան: Քրեական իրավունք, քրեադատավար. իրավունք, Երևան, «ԵԳԵԱ», 2004 — 184 էջ։