Հայերեն
Դասական ուղղագրութեամբ՝ տօն
վանկեր՝ տոն
Բնիկ հնդեվրոպական՝ *dāp(ni-) «զոհախնջույք»՝ *dā «բաժանել» արմատից. հմմտ. հին հնդկերեն dāpayati «բաժանում է», լատիներեն daps «խնջույք», հին իսլանդերեն tafn «զոհի անասուն, զոհ»։
- որևէ նշանավոր իրադարձության՝ դեպքի և այլնի առթիվ կամ հիշատակին նվիրված հանդիսավորությունների օր ◆ մայիսմեկյան տոն:
- (եկեղ․) ավանդությամբ կամ եկեղեցական օրենքով նշվող հանդիսավոր օր կամ օրեր որևէ իրադարձութան՝ սրբի՝ մեծ գործի և այլնի հիշատակին ◆ Վարդանանց տոն: ◆ ծննդյան տոն:
- ընդհանուր ոչ աշխատանքային՝ազատ օր կամ օրեր՝ այդպիսի հանդիսավորությունների առթիվ ◆ Այս տարի մայիսին 6 օր տոն է։
- նույնն է՝ տոնախմբություն (1)
- մեկի անվանակոչության օրը և դրա առթիվ տեղի ունեցող հանդիսավորությունը (խնջույք, հանդես և այլն)
- (փխբ․) բուռն ուրախություն, ցնծություն, բերկրանք ◆ Այս գիշեր տոն է, հոգվույս՝ կիրակի։ (Միսաք Մեծարենց)
- (լեզվբ․) հնչյունի ֆիզիկական հատկությունը, որը բնութագրվում է լարված ձայնալարերի ռիթմիկ տատանումների հաճախականությամբ
- տե՛ս երաժշտական շեշտ
- արտասանության ընդհանուր բնույթը, ըստ որի խոսքին տրվում է արտահայտչական-զգացական հատուկ երանգ, ինչպես՝ վերամբարձ տոն, հեգնական տոն, միապաղաղ տոն, ուրախ տոն և այլն
-
-
- մեր (ձեր, նրանց) փողոցում էլ տոն կլինի - մեզ համար էլ լավ օրեր կգան (լավ ապագայի՝ հույսի արատահայտություն)
-
Ի արտաքին հոլովում
|
|
|
Եզակի թիվ |
Հոգնակի թիվ
|
Ուղղ. |
տոն(ը) |
տոներ(ը)
|
Սեռ. |
տոնի |
տոների
|
Տր. |
տոնի(ն) |
տոների(ն)
|
Հայց. |
տոն(ը) |
տոներ(ը)
|
Բաց. |
տոնից |
տոներից
|
Գործ. |
տոնով |
տոներով
|
Ներգ. |
տոնում |
տոներում
|
Թարգմանություններ
|
|
- անգլերեն՝ holiday, feast, festival, tone, tune, fete
- գերմաներեն՝ Ton, Betonung
- դանիերեն՝
- թուրքերեն՝
- իսպաներեն՝
- իտալերեն՝
- հոլանդերեն՝
- հունարեն՝
- շվեդերեն՝
- պորտուգալերեն՝
- ռուսերեն՝ праздник (ru) (prazdnik), празднество (ru) (prazdnestvo), торжество (ru) (toržestvo), именины (ru) (imeniny), тон (ru) (ton)
- վրացերեն՝
- ֆրանսերեն՝ ton
|
< тон < հուն. tonos բարձրացում, ձայնի բարձրացում, շեշտ
- տե՛ս ձայնաստիճան
- արտահայտության՝ խոսքի ձև՝ եղանակ
- խոսքի այս կամ այն երանգը
- ձայնի ֆիզիկական հատկանիշի բնութագրում
- որոշակի բարձրություն ունեցող ձայն այսինքն երաժշտական ձայն
- հավասարաչափ տոմպերացված լարվածքում ինտելվարների որոկական
- լադի աստիճան
- ակորդ կազմող հնչյունները
-
-
- տոն տալ
- ուղղություն տալ
- գրգռել, հրահրել, դրդել
- առիթ տալ, պատրվակ տալ
- ներշնչել, թելադրել
- տոնը փոխել
- արտահայտության եղանակը՝ երանգը փոխել
- վերաբերմունքը փոխել
Ի արտաքին հոլովում
|
|
|
Եզակի թիվ |
Հոգնակի թիվ
|
Ուղղ. |
տոն(ը) |
տոներ(ը)
|
Սեռ. |
տոնի |
տոների
|
Տր. |
տոնի(ն) |
տոների(ն)
|
Հայց. |
տոն(ը) |
տոներ(ը)
|
Բաց. |
տոնից |
տոներից
|
Գործ. |
տոնով |
տոներով
|
Ներգ. |
տոնում |
տոներում
|
- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
- Լևոն Հախվերդյան, Թատերագիտական բառարան, Երևան, «Հայաստան հրատարակչություն», 1986 — 208 էջ։
- Հ.Զ. Պետրոսյան, Ս.Ա. Գալստյան, Թ.Ա. Ղարագյուլյան, Լեզվաբանական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիա», 1975 — 328 էջ։
- Կ․Ե․ Մելիք-Վրթանեսյան, Մ․ Ա․ Տոնյան, Երաժշտական բացատրական բառարան, Երևան, «Խորհրդային գրող», 1989 — 270 էջ։