Numeration roman

Numeration roman es le system usate per le romanos antique pro scriber numeros. Numeration roman non es usate multo frequentemente hodie in le occidente. Illo es usate pro scriber le nomines de monarchas, o papas. Per exemplo: Regina Elisabeth II. Illo pote esser usate pro scriber le anno in le qual un libro o film esseva facite.

Le base

I = 1
V = 5
X = 10
L = 50
C = 100
D = 500
M = 1000

Si un symbolo de plus basse valor es ante un symbolo de plus alte valor, illo es subtrahite. Alteremente illo es addite.

Dunque 'IV' es '4' e 'VI' es '6'.

Pro le numeros super X, solmente le symbolo exactemente antea illo pote esser subtrahite: dunque 99 es: XCIX (e non IC).

Scriber numeros

Numeros es scribite como numeration roman in iste maniera:

I = 1
II = 2
III = 3
IV = 4
V = 5
VI = 6
VII = 7
VIII = 8
IX = 9
X = 10
XI = 11
XV = 15
XVI = 16
XIX = 19
XX = 20
XXX = 30
XL = 40
L = 50
LX = 60
LXI = 61
XC = 90
C = 100
CD = 400
D = 500
CM = 900
CMXC = 990
CMXCIX = 999
M = 1000
MCMXCIX = 1999
MM = 2000
MMVII = 2007
MMVIII = 2008
MMIX = 2009
MMX = 2010

Notation

Le systema que es usate hodie es: Quandocunque le symbolo identic es scribite quatro vices, illo es reimplaciate per subtraher lo ab le sequente plus alte numero (5,50,50,500). In iste maniera, IV es scribite in loco de IIII (4), XL in loco de XXXX (40), etc.

Usualmente solmente un numero es subtrahite, non duo. Dunque 8 es sempre VIII e nunquam IIX

Super toto sur horologios, IIII pote alcun vices ancora esser trovate. Isto es facite in parte proque le IIII pro le position de 4 horas estheticamente balancia le VIII pro le position de 8 horas.

Forma correcte pro subtraher solmente un valor con le sequente plus basse potentia de 10. Dunque, 900 es scribite CM, ma 990 non esserea XM - correctemente, illo es CM pro le portion de 900 e XC pro le portion de 90, o CMXC. Similemente, 999 non esserea IM ma satis CMXCIX - CM pro le portion de 900, XC pro le portion de 90, e IX pro le portion de 9. Solmente valores con 1s es unquam usate pro subtraher; 45 es correctemente XLV, non VL.

Notationes in numeration roman pro numeros plus alte que 3001 es rarmente vidite. Un systema utilisa V e X con barras supra illos pro significar 5000 e 10000, respectivemente.

Pro que illos es usate

In le statos baltic e Russia, le dies del septimana, es frequentemente scribite como numeros roman, I essente Monday.
Durante scriber datas per mano, le mense es alcun vices scribite in numeration roman, super toto pro datas scribite in sequentia de die-mense-anno. Exemplo: 26.XI.2007 = 26 de novembre, 2007.
Quando films o libros es publicate, le anno de publication o anno de copyright pote esser facite in numeration roman.
Quando gente scribe super monarchas o papas, patriarchas, o altere personas eminente, illos es alcun vices contate con numeros roman, per exemplo Regina Elisabeth II (de Anglaterra), Papa Johannes Paulo II, Papa Benedicto XVI, Patriarcha Alexius II (Russe-Ecclesia Orthodoxe Russe)
In Francia, le trimestres es alcun vices contate con numeration roman.
In Polonia, numeration roman es usate pro denotar le mense in datas e como un methodo curte de scriber ordinales (i.e. VI pro esser 6te)

Nota

Iste pagina contine material traducite ab Wikipedia in anglese simple. Le articulo original se trova in le version 2589695 de simple:Roman numerals, e es usate secundo le mandatos del licentia de Wikipedia.