Vitamina

Vitamina
	instantia de: group of chemical entities[*]
	subclasse de: composito organic, micronutrient[], nutrient[]
	;
	Commons: Vitamins

Vitaminas es combinationes chimic, que le organismo non necessita como portator de energia, sed por altere functiones de importantia vital, sed que del altere latere le metabolismo non pote bastante synthetisar. Vitaminas debe essere absorbite con le nutrimento, illes es essential. Plantas non necessita vitaminas, illes ipse pote synthetisar omne substantias organic. Alicun vitaminas es apportate al corpore in stadio initial, in forma de provitaminas, que le corpore tunc converte in le forma active. On divide le vitaminas in le quales que es solubile in grassia - le vitaminas lipophiles, e le quales que es solubile in aqua - le vitaminas hydrophiles.

In animales differentes, substantias differentes es considerate esser vitaminas. Per exemplo le majoritate del species de animales inclusive le majoritate del mammiferos, pote synthetisar vitamina C, e per consequente illes non necessita iste vitamina. Primates (e igitur le homine), pteropodides e porcos de India isto non pote proque non a illes manca L-galactonolacton-oxidase. Ita vitamina C al majoritate del animales non es un vitamina, al homine ille es. Anque cattos necessita retinol (vitamina A1), sed assume un position special proque illes, in constrasto a quasi tote altere animales, non pote converter beta-carotin in retinol.

In le homine le definition mencionate supra vale por 13 combinationes chimic organic. De istos 11 nullemente pote esser syntetisate del corpore ipse. Le corpore mesme pote synthetisar vitamina D si basta le exposition al lumine solar. Synthese proprie de anque existe de niacin, le qual pote esser producite ex le aminoacido tryptophan. Le ingestion necessari de niacin debe tener se al quantitate del proteina absorbite e ita es influentiate per le costume de alimentation (vegetarianismo o omnivoria).

Function del vitaminas

Vitaminas participa in multiple reactiones del metabolismo. Lor scopo es le regulation del utilisation de carbohydratos, proteinas e minerales. Illes promove lor degradation e modification e servi por ganio de energia. Vitaminas consolida le sistema de immunitate e illes es necessari en le construction de cellulas, globulos de sanguine, ossos e dentes. Cata vitamina ha un function proprie. Illes se distingue in respecto de lor effectos differentes.

Historia del vitaminas

Post haber legite un articulo del medico hollandese Christiaan Eijkman le chimico polonese Casimir Funk se applicava intensivemente con le isolation del agente contra beriberi, un maladia pro manco de vitamina, un maladia que esseva inexplicabile usque tunc e se manifestava in Japan e Java. Eijkman habeva observate in un hospital militar que preter le patientes (prisioneros) e personal anque le gallinas in le corte del hospital revelava le symptomas del maladia beriberi (in Interlingua: passo de ove). Nam le gallinas esseva recentemente alimentate per le mesme ris blanc como le patientes e le personal, in loco de le ris brun como usque nunc. Beriberi esseva accompagniate per debilitate e paralyse. Iste maladia non appareva ante que on habeva introducite machinas europee a pelar de ris. On suspectava un maladia pro manco de alique. Casimir Funk insulava ex furfure de ris un substantia, que poteva sanar iste maladia. Le analyse de iste combination monstrava, que se tractava de un combination que contine nitrogen - un amin. Funk habeva trovate le tiamin, que hodie es cognite como vitamina B1. Pro iste reporto Funk proponeva le parola artificial "vitamin" (ex "vita" e "amin"). 1926 Le vitamina B1 (tiamin) per le prime vice esseva insulate in forma crystalline ex furfure de ris per le chimicos hollandeses Barend C.P. Jansen e Willem Donath. 1936 le structura de vitamina B1 esseva clarificate simultanee de Robert R. Williams e Rudolf Grewe. Le synthese succedeva 1936 per Robert R. Williams e 1937 per Hans Andersag e Kurt Westphal.