Amianan a Korea
Nagsasabtan: 40°N 127°E / 40°N 127°E
Ti Amianan a Korea,[c] opisial a ti Demokratiko a Republika ti Tattao ti Korea (DRTK),[d] ket ti maysa a pagilian iti Daya nga Asia, a mangbukel ti akin-amianan a parte ti Peninsula ti Korea. Daytoy ket beddenganna ti Tsina ken Rusia iti amianan, kadagiti karayan Yalu (Amnok) ken Tumen; daytoy ket beddenganna ti Abagatan a Korea iti abagatan iti Sona ti Demilitarisado ti Koreano. Ti akinlaud a pagbeddenganna ket ti Luek Korea ken ti Baybay Duyaw, bayat a ti akindaya a pagbeddenganna ket maipalawag babaen ti Baybay ti Hapon. Ti Amianan a Korea, kas met ti akin-abagatan a kapadana, ket mangtunton nga isu ti lehitimado a gobierno ti intero a peninsula ken dagiti kabangibang nga isla. Ti kapitolio ken kadakkelan a siudad ti pagilian ket ti Pyongyang.
Demokratiko a Republika ti Tattao ti Korea
| |
|---|---|
 Wagayway
 Kayarigan
| |
| Napili a pagsasao: 강성대국 Kangsŏngtaeguk "Nabileg ken Narang-ay a Pagilian" | |
| Nailian a kanta: 애국가 Aegukka "Ti Patriotiko a Kanta" | |
 Daga a tinengngel babaen ti DRTK ket naipakita iti nangisit a berde; tinunton ti daga ngem di natengngel ket naipakita iti napusasaw a berde. | |
| Kapitolio ken kadakkelan a siudad | Pyongyang 39°2′N 125°45′E / 39.033°N 125.750°E |
| Opisial a sasao | Koreano (Munhwaŏ)[1] |
| Opisial a sinuratan | Chosŏn'gŭl[2] |
| Relihion | Ateismo ti estado |
| Nagan dagiti umili |
|
| Gobierno | Unitario a Juche a maysa a partido a republika babaen ti maysa a totalitariano a tinawid a diktadora[3][4][5][6] |
| Kim Jong-un[a] | |
| Kim Jong-un | |
| Choe Ryong-hae[b] | |
| Choe Ryong-hae | |
| Pak Pong-ju | |
| Kim Tok-hun | |
| Pak Thae-song | |
| Lehislatura | Kangatuan nga Asemblia ti Tattao |
| Pannakaporma | |
• Administrasion ti Sobiet | 3 Oktubre 1945 |
• Umuna a probisional a gobierno | 8 Pebrero 1946 |
• Maika-2 a probisional a gobierno | 22 Pebrero 1947 |
• Nabangon ti DRTK | 9 Septiembre 1948 |
• Agdama a batay-linteg | 27 Disiembre 1972 |
• Naawat iti UN | 17 Septiembre 1991 |
| 27 Abril 2018 | |
| Kalawa | |
• Dagup | 120,540 km2 (46,540 sq mi)[7] (Maika-97) |
• Danum (%) | 0.11 |
| Populasion | |
• Karkulo idi 2018 | [8][9] (Maika-55) |
• Senso idi 2008 | 24,052,231[10] |
• Densidad | 212/km2 (549.1/sq mi) (Maika-45) |
| GDP (PPP) | Karkulo idi 2014 |
• Dagup | $40 bilion[11] |
• Tunggal maysa a tao | $1,800[12] |
| GDP (nominal) | Karkulo idi 2017 |
• Dagup | $30 bilion[13][14] |
• Tunggal maysa a tao | $1,300[14] |
| Kuarta | Won ti Tattao ti Korea (₩) (KPW) |
| Sona ti oras | UTC+9 (Oras ti Pyongyang[15]) |
| Pormat ti petsa | |
| Pagmanehuan | kanawan |
| Kodigo ti panagtawag | +850[16] |
| TLD ti internet | .kp[17] |
| Demokratiko a Republika ti Tattao ti Korea | |
 Ti "Demokratiko a Republika ti Tattao ti Korea" kadagiti sinuratan ti Chosŏn'gŭl (ngato) ken hancha (baba). | |
| Nagan a Koreano | |
|---|---|
| Chosŏn'gŭl | 조선민주주의인민공화국 |
| Hancha | 朝鮮民主主義人民共和國 |
| Napabaro a Romanisasion | Joseon Minjujuui Inmin Gonghwaguk |
| McCune–Reischauer | Chosŏn Minjujuŭi Inmin Konghwaguk |
| Amianan a Korea | |||||||
| Nagan nga Amianan a Koreano | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Chosŏn'gŭl | 조선 | ||||||
| Hancha | 朝鮮 | ||||||
| |||||||
| Nagan nga Abagatan a Koreano | |||||||
| Hangul | 북한 | ||||||
| Hanja | 北韓 | ||||||
| |||||||
Idi 1910, Korea inkapet idi bbaen ti Imperio ti Hapon. Idi 1945, kalpasan ti panagsuko ti Hapon iti patingga ti Gubat ti Sangalubongan II, nabingbingaay ti Korea kadagiti dua a sona iti igid ti maika-38 a paralelo, a ti amianan ket sinakup babaen ti Kappon ti Sobiet ken ti abagatan ket sinakup babaen ti Estados Unidos. Napaay dagiti negosasion iti panagkaykaysa, ken idi 1948, nabukel dagiti agsisina a gobierno: ti sosialista a DRTK iti amianan, ken ti kapitalista nga Umuna a Republika ti Korea iti abagatan. Ti pannakaporma ti DRTK ket nagtaud manipud kadagiti nadumaduma a probisional a gobierno: ti Republika ti Tattao ti Korea (RTK), ti Sibil nga Administrasion ti Sobiet (SAS), ti Probisional a Komite ti Tattao ti Amianan Korea, ken ti Komite ti Tattao ti Amianna a Korea. Nangrugi ti Gubat ti Koreano idi 1950, iti maysa a panagraut iti Amianna a Korea, ken nagpatingga aginggana idi 1953. Ti Korean Armistice Agreement ket nakaiyeg iti maysa a panagsardeng ti panaglalaban ken nangibangon iti maysa a demilitarisado a sona (demilitarized zone – DMZ), ngem awan ti pormal a napirman a tulag ti kappia.
Segun ti Artikulo 1 batay-linteg ti estado, ti Amianan a Korea ket maysa a "nawaya a sosialista nga estado".[e][19] Agtengngel daytoy kadagiti panagbubutos, ngem impalawagen dagiti indipendente nga agpalpaliiw a kas dagiti ulbod a panagbubutos, gapu ta ti Amianan a Korea ket maysa a totalitariano a diktadura,[3][4][5] nga addan iti maysa nga eloborado a kulto a personalidad iti likmut ti dinastia a Kim: Il-sung, Jong-il, ken ti agdama a daulo a ni Jong-un. Ti Partido dagiti Agob-obra ti Korea, nga idauluan babaen ti maysa a kameng ti agturturay a pamilia, ket ti dominante a partido ken mangidaulo ti Demokratiko a Sanguanan para iti Panagkaykaysa ti Korea, nga amin dagiti opisial ti politika ket naskenda a kameng.
Segun iti Artikulo 3 ti batay-linteg, ti Juche ket ti opisial nga ideolohia ti Amianan a Korea.[19] Dagiti pamay-an ti panagpataud ket tagikua babaen ti estado babaen ti patpatarayen ti estado a negosio ken ti kolektibo a taltalon. Kaaduan dagiti serbisio—kas ti panagaywan ti salun-at, edukasion, pagbalayan ken panagpataud iti makan—ket nayonan a bayadan wenno bayadan ti estado. Manipud idi 1994 aginggan aidi 1998, nagsagaba ti bisin ti Amianan a Korea a nagresultaan ti ipupusay dagiti baetan ti 240,000 ken 420,000 a tattao, ken agtultuloy nga agsagsagaba iti malnutrision ti populasion.
Dagiti nota
urnosen- ^ Agtengngel ni Kim Jong-un kdagiti uppat a puesto: Sapasap a Sekretario ti Partido dagiti Agob-obra, Mangipangulo ti Komision ti Tengnga a Militar, Presidente ti Komision dagiti Pannakibiang ti Estado ken Kangatuan nga Agbilbilin iti Siiigam a Buyot.
- ^ Ni Choe Ryong-hae ket mangirepresenta ti Amianan a Korea iti sangalubongan. Naisurat ti Presidensia iti batay-linteg idi 1998. Ni Kim Il-sung, a pimmusay idi 1994, ket nairangarang idi a kas "eternal a Presidente" iti bukodna a preamble.
- ^ Koreano: 조선 / 朝鮮, MR: Chosŏn; literal a 북조선 / 北朝鮮, MR: Pukchosŏn, wenno 북한 / 北韓 RR: Bukhan iti panagusar iti Abagatan a Koreano.
- ^ Naipangyababa pay iti DRT ti Korea ken Korea, DRT; Koreano: 조선민주주의인민공화국 / 朝鮮民主主義人民共和國, Chosŏn Minjujuŭi Inmin Konghwaguk
- ^ Ti batay-linteg ti DRTK, Artikulo 1, ket mangibaga a ti "Ti Demokratiko a Republika ti Tattao ti Korea ket maysa a nawaya a sosialista nga Estado a mangirepresenta kadagiti interesado iti amin a Koreano a tattao."[18]
Dagiti nagibasaran
urnosen- ^ Minahan, James B. (2014). Ethnic Groups of North, East, and Central Asia: An Encyclopedia (iti Ingles). Santa Barbara: ABC-CLIO. p. 147. ISBN 978-1-61069-018-8.[permanente a natay a silpo]
- ^ Alton, David; Chidley, Rob (2013). Building Bridges: Is There Hope for North Korea? (iti Ingles). Oxford: Lion Books. p. 89. ISBN 978-0-7459-5598-8.
- ^ a b "North Korea country profile". BBC News (iti Ingles). 9 Abril 2018.
- ^ a b "Kim Jong Un's North Korea: Life inside the totalitarian state". Washington Post (iti Ingles).
- ^ a b "Totalitarianism" (iti Ingles). Encyclopædia Britannica. 2018.
- ^ "Korea, North". Britannica Book of the Year 2014 (iti Ingles). London: Encyclopedia Britannica, Inc. 2014. p. 642. ISBN 978-1-62513-171-3.
- ^ Demographic Yearbook – Table 3: Population by sex, rate of population increase, surface area and density (PDF). United Nations Statistics Division. 2012. p. 5. Naala idi 29 Nobiembre 2014.
- ^ ""World Population prospects – Population division"". population.un.org. United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division. Naala idi Nobiembre 9, 2019.
- ^ ""Overall total population" – World Population Prospects: The 2019 Revision" (xslx). population.un.org (custom data acquired via website). United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division. Naala idi Nobiembre 9, 2019.
- ^ "DPR Korea 2008 Population Census National Report" (PDF) (iti Ingles). Pyongyang: DPRK Central Bureau of Statistics. 2009. p. 14. Naiyarkibo manipud iti kasisigud (PDF) idi 31 Marso 2010. Naala idi 19 Pebrero 2011.
- ^ "GDP (PPP) Field listing". CIA World Factbook. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 25 Hunio 2014. Naala idi 31 Mayo 2014.
- ^ "GDP (PPP) per capita Field listing". CIA World Factbook. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 25 Hunio 2014. Naala idi 31 Mayo 2014.
- ^ "National Accounts Main Aggregate Database" (iti Ingles). United Nations Statistics Division. Disiembre 2012. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 5 Pebrero 2016.
- ^ a b "North Korean Economy Watch » GDP statistics". Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 8 Enero 2017. Naala idi 9 Pebrero 2017. Hyundai Research Institute (Abagatan a Korea)
- ^ "Decree on Redesignating Pyongyang Time". Naenara. 30 Abril 2018. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2018-05-05. Naala idi 4 Mayo 2018.
- ^ "Telephone System Field Listing". CIA The World Factbook. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 25 Hunio 2014. Naala idi 17 Hunio 2014.
- ^ Hersher, Rebecca (21 Septiembre 2016). "North Korea Accidentally Reveals It Only Has 28 Websites". NPR. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 22 Septiembre 2016. Naala idi 22 Septiembre 2016.
- ^ Socialist Constitution of the Democratic People's Republic of Korea (2019). 2019 – babaen ti Wikisource.
- ^ a b "DPRK Socialist Constitution". www.naenara.com.kp (iti Ingles). Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2021-08-15. Naala idi 2021-08-18.
Dagiti taudan
urnosen- "Country Profile: North Korea" (PDF). Library of Congress – Federal Research Division. July 2007. Naala idi 4 July 2009.
- Armstrong, Charles K. "North Korea in 2016." Asian Survey 57.1 (2017): 119–27. abstract Naiyarkibo 2019-07-21 iti Wayback Machine
- French, Paul (2007). North Korea: The Paranoid Peninsula: A Modern History (Second nga ed.). London: Zed Books. ISBN 978-1-84277-905-7.
- Hayes, Peter, and Roger Cavazos. "North Korea in 2015." Asian Survey 56.1 (2016): 68–77. abstract Naiyarkibo 2019-07-21 iti Wayback Machine
- Hayes, Peter, and Roger Cavazos. "North Korea in 2014." Asian Survey 55.1 (2015): 119–31. abstract Naiyarkibo 2019-07-21 iti Wayback Machine; also full text online
- Jackson, Van (2016). Rival Reputations: Coercion and Credibility in US–North Korea Relations. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-1-107-13331-0., covers 1960s to 2010.
- Jackson, Van. "Deterring a Nuclear-Armed Adversary in a Contested Regional Order: The 'Trilemma' of US–North Korea Relations." Asia Policy 23.1 (2017): 97–103. online
- Lee, Hong Yung. "North Korea in 2013: Economy, Executions, and Nuclear Brinksmanship." Asian Survey 54.1 (2014): 89–100. online Naiyarkibo 2019-08-08 iti Wayback Machine
- Martin, Bradley K. (2004). Under the Loving Care of the Fatherly Leader: North Korea and the Kim Dynasty. New York: Thomas Dunne Books. ISBN 978-0-312-32322-6.
- Myers, Brian Reynolds (2011). The Cleanest Race: How North Koreans See Themselves and Why It Matters. Melville House. ISBN 978-1-933633-91-6.
- "North Korea – A Country Study" (PDF). Library of Congress Country Studies. 2009.
- Ryang, Sonia (2013). "The North Korean Homeland of Koreans in Japan". Iti Ryang, Sonia (ed.). Koreans in Japan: Critical Voices from the Margin. London: Routledge. pp. 32–54. ISBN 978-1-136-35305-5.
- Yonhap News Agency, ed. (2003). North Korea Handbook. Yonhap T'ongsin. ISBN 978-0-7656-1004-1.
Dagiti akinruar a silpo
urnosen
Dagiti midia a mainaig iti Amianan a Korea iti Wikimedia Commons
Pakaammo ti panagbiahe idiay Amianan a Korea manipud iti Wikivoyage (iti Ingles)
- Naenara Naiyarkibo 2021-08-18 iti Wayback Machine – opisial a portal ti gobierno ti Amianan a Korea
- Amianan a Korea iti Curlie (iti Ingles)