Albert Camus
Ni Albert Camus (Nobiembre 7, 1913 – Enero 4, 1960), mannurat ken pilosopo a Pranses, ket maysa kadagiti kangrunaan ken kalatakan a nangidur-as iti pilosopia iti eksistensialismo (kaduana ni Jean-Paul Sartre). Isu ti maikadua a kaubingan a nangabak iti pammadayaw a Premio Nobel iti Literatura (ni Rudyard Kipling iti kaubingan) idi maawatna daytoy a gunggona idi 1957.
| Albert Camus | |
|---|---|
 Retrato ni Albert Camus manipud idi, 1957 | |
| Nayanak | Nobiembre 7, 1913 Dréan, El Taref, Pranses nga Algeria |
| Natay | Enero 4, 1960 (tawen 46) Villeblevin, Yonne, Burgundy, Pransia |
| Panawen | Maika-20 a siglo a century pilosopia |
| Rehion | Lumaud a pilosopia |
| Pagadalan | Awan a kinaagpayso, Premio Nobel iti Literatura 1957 |
Kangrunaan a pagirayan | Etiko, Nagtagitaoan, Hustisia, Ayat, Politika |
Nalatak a kapanunotan | "Ti awan ti kinaagpayso na ket isu ti kangrunaan a konsepto ken ti umuna a kinapudno" "Kanayon ka nga agpaadayo, gapu ket dita ti pakabirukam ti kinapudno." "Agrebeldeak; daytoy ti gapu nga addaak." |
Naimpluensiaan | |
Kabibiag
urnosenNaipasngay ni Camus idiay Mondovi, Arhelia iti maysa a pamilia a Pranses a nagtalinaed idiay Algeria. Ni nanangna, maysa nga Espaniola. Ni tatangna, maysa a Pranses, ket natay idi 1914, iti Umuna a Sangalubongan a Gubat a kas soldado. Dimmakkel ni Camus iti napanglaw a purok iti siudad ti Algiers sakbay a napan nagbasa idiay Unbersidad ti Algiers, a nangturposanna iti pilosopia.
Nagbalin a kameng isuna iti partido a komunista idiay Pransia idi 1934 (a ginubya ti panakabangon ti gobierno ni Francisco Franco iti Espania) ken iti partido a komunista iti Algiers idi 1936. Nagbalin a mannurat isuna iti maysa pagiwarnak a sosialista idiay Algiers.
Idi 1934, inkasarna ni Simone Hie, ngem apagbiit ti panagdennada ta nagsinada gapu iti pannakikamkamalala ni Simone ken iti pannakailuodna iti morpina. Idi 1940, nagkasar manen ni Camus ket inasawana ni Francine Faure. Nangrugi nga agsurat para ti maysa a magasin idiay Paris. Bayat ti Maikadua a Sangalubongan a Gubat , immakar idiay Bordeaux ket ditoy ti nangleppasanna iti umuna nga obrana a Ti Ganggannaet ken Ti Mito ni Sisipus.
Nagayyemna ni Jean-Paul Sartre bayat ti gubat, idi nagtrabaho a mannurat ken editor iti pagiwarnak dagiti Pranses a gerilia. Kalpasan ti gubat, nagbalin a kameng ti bunggoy ni Sartre a mangipangato iti eksistensialismo a Pranses.
Idi 1949, nagsubli ti sakitna a sarut ket impaknina ti bagina iti dua a tawen. Idi 1951, impablaakna ti Ti Rebelde a nangiwaksi iti komunismo. Adu iti narurod itoy, agraman ni Sartre.
Ti kangrunaan a kontribusionna iti pilosopia ket ti pamanunotanna nga absurdismo.
Pimmusay ni Camus idi Enero 4, 1960 iti pannakadesgrasiana iti kotse idiay Sens, kaduana iti gayyemna nga agiwarwarnak a ni Michel Gallimard.
Dagiti nalatak nga obrana
urnosenNobela
urnosen- Ti Ganggannaet (L'Étranger) (1942)
- Ti Angol (La Peste) (1947)
- Ti Pannakatinnag (La Chute) (1956)
- Maysa a Naragsak nga Ipapatay (La Mort heureuse) (nasapa a version ti Ti Ganggannaet, naipablaak idi 1970 kalpasan ti pannakatayna)
- Ti Umuna a Lalaki (Le premier homme) (saan a nalpas, naipablaak idi 1995)
Ababa a sarita
urnosen- Panagtalaw ken ti Pagarian (L'exil et le royaume) (1957)
Saan-a-piksion
urnosen- Agsumbangir (L'envers et l'endroit) (urnong, 1937)
- Dangadang (Combat) (1946)
- Ti Mito ni Sisipus (Le Mythe de Sisyphe) (1942)
- Ti Rebelde (L'Homme révolté) (1951)
- Kuadkuaderno 1935-1942 (Carnets, mai 1935 -- fevrier 1942) (1962)
- Kuadkuaderno 1943-1951 (1965)
- Albert Camus, Maria Casarès. Correspondance inédite (1944-1959). Édition de Béatrice Vaillant. Avant-propos de Catherine Camus. Collection Blanche, Gallimard. Parution : 09-11-2017.
Drama
urnosen- Caligula (impabuya 1945, insurat 1938)
- Ti Saan a Panagkinnaawatan (Le Malentendu) (1944)
- Ti Kasasaad ti Panaglawlaw (L'État de siège) (1948)
- Dagiti Nalintegan (Les Justes) (1949)
Koleksion
urnosen- Resistansia, Panagrebelde, ken ti Ipapatay (1961 - Napili a sarsarita)