1912
yaro
| Historio 19ma yarcento  20ma 21ma yarcento
|
| Yardeki: 1900a • 1910a • 1920a • 1930a • 1940a |
| Yari: 1901 • 1902 • 1903 • 1904 • 1905 |
La yaro 1912 (MCMXII per Romala algarismi) esis bisextila yaro komencinta ye lundio segun Gregoriala kalendario, e bisextila yaro komencinta ye sundio segun Juliala kalendario. Ol esis la 912ma yaro di la duesma yarmilo, la 12ma yaro di la 20ma yarcento, e la 3ma yaro di la yari 1910a. Kande 1912 komencis, Gregoriala kalendario esis 13 dii avan Juliala kalendario, qua duris uzesar en kelka loki til 1923.
Eventi
redaktarMondo
redaktar- 6ma di januaro - Alfred Wegener lansas teorio pri kontinentala flotaco, en qua la kontinenti flotacas super terala magmo e movas kelka centimetri omnayare.
- 5ma di mayo til la 22ma di julio - Eventas l'Olimpiala Ludi en Stockholm, Suedia.
- 22ma di aprilo - Komencas la publikigado di komunista jurnalo Pravda, en Sankt-Peterburg, Rusa imperio.
- 7ma di oktobro - Helsinkiana komercisti fondas la Borso di Helsinki.
- 8ma di oktobro - Unesma Balkanana milito komencas, kande Montenegro deklaras milito kontre Otoman imperio.
- 28ma di novembro - Albania nedependanteskas de Otoman imperio.
- 1ma di januaro - Chinia divenas republiko. Sun Yatsen divenas lua unesma prezidanto.
- 12ma di marto - Che Republiko Chinia, militestri komandita da Yuan Shikai revokas Sun Yatsen e kaptas la povo.
- 4ma di mayo - Fairo en Istanbul destruktas 1.120 konstrukturi.
- 30ma di julio - En Japonia, Meiji-epoko finas, e Taisho-epoko komencas.
- Japonia konstruktas lua unesma granda kurasizita militonavo.
- 30ma di marto - Segun pakto en Fez, Francia igas Maroko kom sua protektorato.
- 18ma di oktobro - Rejio Italia ed Otoman imperio signatas kontrato en Ouchy, qua finas Itala-Turka milito. Italiani recevas Libia, qua divenos Italiana kolonio.
- 19ma di oktobro - Italia okupas Tripoli, Libia.
- Usa donas Liberia 1,7-milion-dolara presto. Kompense, ol demandas surveyar donagala revenui de la lando, til 1926.
- 6ma di januaro - Nova-Mexikia divenas la 47ma Usana stato.
- 14ma di februaro - Arizona divenas la 48ma Usana stato.
- 14ma di aprilo - Navo Titanic, transportanta 2 224 pasajeri e kruala membri e judikata kom "nesinkebla", kolizionas kontre flotacanta glaciomonto en Atlantiko dum lua unesma voyajo. Ye 2.20 kloki la 15ma di aprilo, ol sinkas proxim New Foundland. La navo e 1 513 dronas su.
- 6ma di junio - Che Alaska, volkano Novarupta komencas eruptar.
- 10ma di februaro - En Arjentinia, sancionesas lego qua kreas obligema e sekreta votado por tota viri evanta 18 yari o pluse.[1]
- 12ma di decembro - Federala Universitato di Paraná (UFPR), l'unesma federala universitato di Brazilia, inauguresas en Curitiba, Paraná.
- 17ma di januaro - Britaniana Robert Falcon Scott divenas la duesma explorero qua atingas Sudala Polo, ma mortos poka dii pose, pro famino.
Naski
redaktar- 15ma di januaro - Michel Debré, chefministro di Francia (m. 1996)
- 19ma di januaro - Leonid Kantorovich, Sovietian ekonomikisto, Nobel-laureato (m. 1986)
- 21ma di januaro - Konrad Emil Bloch, German-Usana biokemiisto, Nobel-laureato (m. 2000)
- 27ma di januaro - Henryk Rostworowski, Polona skriptisto (m. 1984)
- 23ma di marto - Wernher von Braun, Germana injenioro e ciencisto (m. 1977)
- 28ma di januaro - Jackson Pollock, Usana piktisto (m. 1956)
- 30ma di januaro - Horst Matthai Quelle, Germana filozofo (m. 1999)
- 31ma di januaro - Camilo Ponce Enríquez, prezidanto di Equador (m. 1976)
- 7ma di februaro - Russell Drysdale, Australiana piktisto (m. 1981)
- 19ma di februaro - Anton Buttigieg, prezidanto di Malta (m. 1983)
- 28ma di februaro - Clara Petacci, amoratino di Benito Mussolini (m. 1945)
- 11ma di marto - Walter Guevara Arze, prezidanto di Bolivia (m. 1996)
- 19ma di marto - Hugh Watt, Nova-Zelandana politikisto (m. 1980)
- 27ma di marto - James Callaghan, chefministro di Unionita Rejio (m. 2005)
- 9ma di aprilo - Amácio Mazzaropi, Brazilian aktoro e filmifisto (m. 1981)
- 15ma di aprilo - Kim Il Sung, chefo di stato di Nord-Korea (m. 1994)
- 19ma di aprilo - Glenn T. Seaborg, Usana kemiisto, Nobel-laureato pri kemio (m. 1999)
- 21ma di aprilo - Marcel Camus, Franca filmifisto (m. 1982)
- 18ma di mayo - Perry Como, Usana kantisto e televizion-prizentisto (m. 2001)
- 22ma di mayo - Herbert C. Brown, Britaniana kemiisto, Nobel-laureato (m. 2004)
- 24ma di mayo - Edward Victor Luckhoo, prezidanto di Guyana (m. 1998)
- 26ma di mayo - János Kádár, chefministro di Hungaria (m. 1989)
- 28ma di mayo - Patrick White, Australiana skriptisto, Nobel-laureato pri literaturo (m. 1990)
- 30ma di mayo - Julius Axelrod, Usana biokemiisto, Nobel-laureato pri Fiziologio o Medicino (m. 2004)
- 4ma di junio - William Dargie, Australiana piktisto (m. 2003)
- 4ma di junio - Robert Jacobsen, Dana skultisto e piktisto (m. 1993)
- 23ma di junio - Samson Kisekka, chefa ministro di Uganda (m. 1999)
- 23ma di junio - Alan Turing, Britaniana matematikisto (m. 1954)
- 14ma di julio - Woody Guthrie, Usana muzikistulo (m. 1967)
- 31ma di julio - Milton Friedman, Usana ekonomikisto, Nobel-laureato (m. 2006)
- 4ma di agosto - Raoul Wallenberg, Sueda arkitekto e diplomacisto (m. c. 1947)
- 7ma di agosto - Võ Chí Công, chefo di stato di Vietnam (m. 2011)
- 10ma di agosto - Jorge Amado, Braziliana skriptisto (m. 2001)
- 14ma di agosto - Frank Oppenheimer, Usana ciencisto (m. 1985)
- 13ma di agosto - Salvador Luria, Italiana ciencisto, Nobel-laureato pri Fiziologio o Medicino (m. 1991)
- 23ma di agosto - Gene Kelly, Usan aktoro (m. 1996)
- 25ma di agosto - Erich Honecker, chefo di Est-Germania (m. 1994)
- 30ma di agosto - Edward Mills Purcell, Usana fizikisto, Nobel-laureato (m. 1997)
- 5ma di septembro - John Cage, Usana muzikistulo (m. 1992)
- 10ma di septembro - Basappa Danappa Jatti, Indiana politikisto (m. 2002)
- 12ma di septembro - Stanisław Lem, Polona skriptisto (m. 2006)
- 29ma di septembro - Michelangelo Antonioni, Italiana filmifisto (m. 2007)
- 7ma di oktobro - Fernando Belaúnde Terry, prezidanto di Peru (m. 2002)[2]
- 17ma di oktobro - Papo Ioannes Paulus la 1ma (m. 1978)
- 18ma di oktobro - Philibert Tsiranana, prezidanto di madagaskar (m. 1978)
- 3ma di novembro - Alfredo Stroessner, diktatoro di Paraguay (m. 2006)
- 19ma di novembro - George Emil Palade, Rumana ciencisto, Nobel-laureato pri Fiziologio o Medicino (m. 2008)
- 27ma di novembro - Connie Sawyer, Usan aktorino (m. 2018)
- 7ma di decembro - Karl Schrag, Germana-Usana piktisto (m. 1995)
- 13ma di decembro - Luiz Gonzaga, Braziliana kompozistulo e kantisto (m. 1989)
- 18ma di decembro - Givi Javakhishvili, chefministro di Gruzia (m. 1985)
- 27ma di decembro - Conroy Maddox, Angla piktisto (m. 2005)
- decembro - Abubakar Tafawa Balewa, chefministro di Nigeria (m. 1966)
- Felipe Seade, Chiliana piktisto (m. 1969)
- Ioannis Alevras, Greka politikisto (m. 1995)
Morti
redaktar- 28ma di januaro - Eloy Alfaro, prezidanto di Equador (n. 1842)
- 30ma di januaro - Luis Cordero Crespo, prezidanto di Equador (n. 1833)
- 24ma di februaro - Jules Joseph Lefebvre, Franca piktisto (n. 1836)
- 25ma di februaro - Granda-duko Guillaume la 4ma di Luxemburgia (n. 1852)
- 26ma di februaro - Bernardino Caballero, prezidanto di Paraguay (n. 1839)
- 29ma di marto - Robert Falcon Scott, Angla explorero (n. 1868)
- 14ma di aprilo - Henri Brisson, chefministro di Francia (n. 1835)
- 15ma di aprilo - Francis Davis Millet, Usana piktisto (n. 1948)
- 19ma di aprilo - Patricio Escobar, prezidanto di Paraguay (n. 1843)
- 20ma di aprilo - Bram Stoker, Angla skriptisto (n. 1847)
- 14ma di mayo - August Strindberg, Sueda skriptisto (n. 1849)
- 14ma di mayo - Rejulo Frederik la 8ma di Dania (n. 1843)
- 15ma di mayo - Albino Jara, prezidanto di Paraguay (n. 1877)
- 26ma di mayo - Eduardo López de Romaña, prezidanto di Peru (n. 1847)
- 30ma di mayo - Wilbur Wright, Usana pioniro di aviacado (n. 1867)
- 12ma di junio - Frédéric Passy, Franca ekonomikisto, Nobel-laureato pri paco (n. 1822)
- 25ma di junio - Lawrence Alma-Tadema, Nederlandana piktisto (n. 1836)
- 17ma di julio - Henri Poincaré, Franca matematikisto (n. 1854)
- 30ma di julio - Imperiestro Meiji di Japonia (n. 1852)
- 30ma di julio - Juan Gualberto González, prezidanto di Paraguay (n. 1851)
- 13ma di agosto - Jules Massenet, Franca kompozisto (n. 1842)
- 16ma di agosto - Johann Martin Schleyer, Germana sacerdoto, kreinto di Volapük (n. 1831)
- 6ma di oktobro - Auguste Marie François Beernaert, chefministro di Belgia, Nobel-laureato pri paco (n. 1829)
- 12ma di novembro - José Canalejas Méndez, chefministro di Hispania (n. 1854)
- 21ma di novembro - Máximo Tajes Caceres, prezidanto di Uruguay (n. 1852)
- 23ma di decembro - Édouard Detaille, Franca piktisto (n. 1848)[3]
Nobel-premiiziti
redaktarReferi
redaktar- ↑ 10 de Febrero: Sanción de la Ley Sáenz Peña: voto universal, secreto y obligatorio - Autoro: Cámara de Diputados de la Provincia de Salta. URL vidita ye 24ma di mayo 2016.
- ↑ Fernando Belaúnde Terry|president of Peru - Publikigita da Encyclopaedia Britannica. Idiomo: Angla.
- ↑ Édouard Detaille|French painter - Publikigita da Encyclopaedia Britannica. URL vidita ye 19ma di junio 2022. Idiomo: Angla.