Jean Sibelius

Johan Julius Christian Sibelius
Profesiono:	kompozisto
Lando:	Finlando
Naskodato:	8 di decembro 1865
Nasko-loko:	Hämeenlinna, Finlando
Mortodato:	20 di septembro 1957
Morto-loko:	Järvenpää, Finlando
Retoloko:	http://www.sibelius.fi

Johan Julius Christian Sibelius esis Finlandana muzikisto e kompozisto. Ilu naskis ye la 8ma di decembro 1865 en Hämeenlinna e mortis ye la 20ma di septembro 1957 en Järvenpää. Il esis konocata kom Jean, qua devenis de Janne, qua esas Finalingua formo de la Suedalingua nomo Johan. Anke lua onklulo esis Jean Sibelius.

La matro di Johan (Jean) esis muzikala. Dum lua yuneso Jean esis interesata da violino e piano. Il anke kompozis mikra verki. Kun lua frati Jean formacis trio, qua pleis en la skolala orkestro.

En 1885 Jean Sibelius divenis laureato ed ilu komencis studiar jurisprudenco. Tamen pos un yaro ilu koncentris su en la muziko. De 1885 til 1889 ilu studiis en la Muzik-instituto Helsinkiala teorio, kompozado e violino, de 1889 til 1890 en Berlin kontrapunto e de 1890 til 1891 en Wien teorio, instrumentizo e kompozado. En 1892 Jean mariajis kun Aino Järnefelt (1871-1969). 1892-1900 e 1907-1910 Sibelius docis che la Muzik-instituto Helsinkiala. 1892-1897 ilu docis che l’ Orkestro-skolo di la Filharmoniala Societo Helsinkiala. 1896-1897 ilu docis che l’ universitato di Helsinki. En 1897 ilu ganis yarala stipendio e koncentris su en la kompozado.

La verki di Sibelius

Sibelius kreis lua verki nedependante de la stilala flui chanjinta en la muzikala mondo. On konsideras Sibelius kom la lasta granda romantikisto en la muziko. Pro lua originaleso il esas specala ma ne izolita fenomeno en la muzikal arto. Sibelius uzis nacionala temi ma ne nacionala muziko en lua verki.

Simfonii

• 1ma simfonio (e-minoro) en 1899.
• 2ma simfonio (D-majoro) en 1901.
• 3ma simfonio (C-majoro) en 1907.
• 4ma simfonio (a-minoro) en 1911.
• 5ma simfonio (Es-majoro) en 1915.
• 6ma simfonio (d-minoro) en 1923.
• 7ma simfonio (C-majoro) en 1924.

La simfonio no. 2 unesmafoye pleesis ye la 8ma di marto 1902 en Helsinki, direktita da la kompozisto. La kompozado di ca verko komencis dum la vintro di 1901 en Italia, ed ol kompleteskis en Finlando. La simfonio havas grandioza finala movimento, qua, segun supozajo di kelki, relatas la deziro pri nedependo di Finlando. La lando esis parto di la Rusian imperio; nedependo proklamesis en 1917.

La simfonio no. 7 unesmafoye pleesis ye la 24ma di marto 1924 en Stockholm, direktita da la kompozisto. La originala nomo esis Fantasia sinfonica No. 1, ri-nomizita, lor olua imprimeso en februaro 1925, kom Simfonio no. 7. Ilua skisuri montras ke il origine intencis verko kontenanta plura movimenti, ma la finala versiono esis simfonio en un movimento. Variado en la muziko ganesas per frequa chanji di rapideso, e kontrasti di artikulado e texuro. Ol esis la lasta simfonio di Sibelius, ed il pose kompozis nur un importanta verko, la simfoniala poezio Tapiola, di 1926.

Altra verki

Altra konocata verki esas: Kullervo-simfonio (1902), Finlandia, Tapiola, Valse triste, Karelia-serio. Jean Sibelius kompozis multa verki anke por sola kantisto e por koro. La texti por lua kanto-verki il selektis de la famoza Finlandana poeti Fina- e Suedalinguala. Sibelius ne publikigis irga verko pos 1931.

Sibelius divenis mondale konocita en la mondal expozo di 1900 en Paris, qua esis importanta evento anke por la developo di Ido.

La honorita maestro

Jean Sibelius esis honorumala profesoro che l' universitato di Yale (1914), Helsinki (1914), Heidelberg (1936) ed Oxford (1947). Il esis honorumala profesoro anke che la Muzik-universitato di Hungaria. La titulo di la profesoro il ganis en 1916. En 1935 donesis ad ilu statala pensiono honorumala, e en 1953 ilu ganis la Sibelius-premio.

Jean Sibelius esas entombigita en Ainola (en Tuusula) proxim Helsinki. Ainola esis la hemo dil Sibelius-familio depos 1904, e nun Ainola esas en muzeal uzo.

Segun Sibelius nomizesis akademio, quarteto, medalio, muzeo, premio e societo.