Austria-Hungaria

Austria-Hungaria esis antiqua monarkio qua existis en Europa. Anke konocesis kom Austriana-Hungara imperio.

Austria-Hungaria
Die im Reichsrat vertretenen Königreiche und Länder und die Länder der heiligen ungarischen Stephanskrone A birodalmi tanácsban képviselt királyságok és országok és a magyar Szent Korona országai
1867 til 1918
[[{{{Preexisto}}}]] Austria-Hungaria [[{{{Posexisto}}}]]
[[Arkivo:|border|140px]]
[[Arkivo:{{{Flagooblazono}}}|140px]]
{{{Informo}}}
Nacionala devizo:
{{{Devizo}}}
Nacionala himno:
{{{Himno}}}
[[File:{{{Audio_ligilo}}}]]
{{{Imajo_informo}}}
Urbi
Chefurbo:	Wien e Budapest
· {{{TituloChefurbo2}}}:	{{{Chefurbo2}}}
Linguo
Oficala linguo:	[[{{{Oficala_linguo}}}]]
Lingui
Oficala lingui:	Germana e Hungara
Regionala linguo:	{{{Regionala_linguo}}}
Regionala lingui:	{{{Regionala_lingui}}}
Guvernerio
Tipi:	Monarkio
· Imperiestro:	Franz Josef la 1ma Karl la 1ma
· [[{{{Nomo_listo_chefo_guverno}}}|]]:
Guberniestro:	{{{Guberniestro}}}
Legifantaro:	[[{{{Legifantaro}}}]]
Historio
· {{{Historio}}}:	{{{Historio_dato}}}
· {{{Historio2}}}:	{{{Historio2_dato}}}
· {{{Historio3}}}:	{{{Historio3_dato}}}
· {{{Historio4}}}:	{{{Historio4_dato}}}
· {{{Historio5}}}:	{{{Historio5_dato}}}
Surfaco
· Entote:	676 615 km² (1914)
Habitanti
· Entote:	{{{Habitanti1}}} (1914)
Denseso di habitantaro:	{{{Denseso di habitantaro2}}} hab./km²
Valuto:	Gulden (til 1892) Krone (1892-1918)
· Abreviuro:	{{{Abreviuro}}}
· Simbolo:	{{{Simbolo}}}
Religio:	{{{Religio}}}
Religii:	kristanismo
Nune parto di:	{{{Nunepartodi}}}
Kauzo di la fino:	Trianon-kontrato e Saint-Germain-en-Laye-kontrato, pos la vinkeso di lando en l'Unesma mondomilito

Bazala fakti pri Austria-Hungaria.

Strukturo e nomo

La kompleta nomo dil imperio esis La rejii e teritorii reprezentita en l'Imperiala Konsilantaro e la teritorii dil Hungara Santa Krono di Santa Stefanus. En Germana: Die im Reichsrat vertretenen Königreiche und Länder und die Länder der Heiligen Ungarischen Stephanskrone. En Hungara: A Birodalmi Tanácsban képviselt királyságok és országok és a Magyar Szent Korona országai.

Historio

Austria-Hungaria kreesis da kompromiso signatita en 1867 da Austriana imperiestro Franz Josef la 1ma kun Hungariana delegitaro komandita da Ferenc Deák. Per ica kompromiso, la du regioni dil imperio, Austria e Hungaria divenis administrita per separita parlamenti e Chefa ministri. La rejulo, l'armeo e kelka ministri esus la sama en la du teritorii. Hungara parlamento aceptis ed aprobis la kompromiso ye la 30ma di marto 1867.

Pos 1878 Bosnia e Herzegovina divenis sub Austrian-Hungarian militala e civila administrado, ed anexesis komplete en 1908. To efektigis politikala krizo kun altra povi. Parto di la sanjak (Otomana provinco) Novi Panzar okupesis da Austria-Hungaria, ma Austrian-Hungariani abandonis ol, kambie l'okupeso di Bosnia.

Austrian-Hungarian imperio esis un ek la Centrala potenti, kun Germana imperio ed Otoman imperio. Ol desaparis en 1918 kande Austria-Hungaria perdis l'Unesma mondomilito ed obligesis aceptar la kontrato di Saint-Germain-en-Laye, qua stipulis la separo di la du landi e la perdo di multa teritorii qui divenis parto di altra stati - exemple Trieste, qua divenis parto di Italia -, o nedependanta stati - exemple Chekoslovakia.

Politiko

Imperiestro Franz Josef la 1ma vizitas Praha en 1904.

Hungaria ed Austria havis separita parlamenti ma un singla monarko. L'administrado dil imperio dividesis en tri parti:

1. la komuna administrado (exterala, militala e financala) kontrolesis dal monarko
2. la Hungara guvernerio
3. l'Austriana guvernerio.

Austria e Hungaria mantenis separita parlamenti, singla kun sua Chefa ministri. La monarko koordinis l'administro di la du parlamenti. La monarko indikis la du Chefa ministri e l'altra ministri. Hungara parlamento havis plua autonomio kam Austriana, exemple pri l'internal aferi. Tamen en Austria l'imperiestro havis povo por indikar e por revokar ministri.

Pro la manko di komuna legi inter Austria e Hungaria, por havar identa legala texti la du parlamenti elektis 60 ek lia membri por fomacar delegitaro qua diskutis la propozi separita de la du parlamenti, e verkis por obtenar interkonsenti.

La ministro pri exteral aferi konduktis l'exterala politiko di la duala monarkio, e negociis kontrati. La duala monarkio kreesis pos l'Austrian imperio perdar milito kontre Italia e Prusia en 1866. Por rikonstruktar la prestijo di Habsburg-monarkio e por venjo kontre Prusia, komto Friedrich Ferdinand Graf von Beus divenis sekretario pri exteral aferi. Von Beus odiis Prusiana diplomacisto Otto von Bismarck, e probis negociar kun Francia ed Italia pri asocio kontre Prusia, ma kande Prusiani vinkis Franca-Prusiana milito l'ideo pri venjo dekadis e Von Beus retretis.

Demografio

Segun la demografiala kontado di 1910, che l'imperio di Austria, 36.8% ek oma habitanti dil imperio parolis la Germana kom matrala linguo, e plua kam 71% parolis kelka Germana. Che la rejio di Hungaria, 54.4% ek omna habitanti parolis Hungara kom matrala linguo.