Iodo
| Iodo | |
|
|
|
| Nomo | Iodo |
| Simbolo | I |
| Atomala nombro | 53 |
| Kemiala serio | Halogeno |
| Atomala pezo | 126,904 UMA |
| Elektronala figuro | [Kr] 4d10 5s2 5p5 |
Iodo esas kemial elemento briloza, bluatre-griza, metalea, saporanta feble quale kloro. Ol havas kemiala simbolo I ed atomala nombro 53. Ol fuzas a 114°C e divenas liquido intense violea, e vaporigas a 184°C.
Iodo esas esencala en la sintezo dil hormoni triiodotiroidino (T3) e tiroxino (T4) che la tiroido. La du hormoni regulas metabolismo. Iodo ank uzesas kom katalizivo dum la produktado industriala di acetat-acido e di polimeri.
La diskovro di iodo esis anuncata ye 29 di novembro 1813 da kemiisto Nicolas Clément ye la Imperiala Instituto di Francia. Ol deskovresis en 1811 da Bernard Courtois, qua observabis ke violea kristali kondensis de la vaporo di fuko-cindri a qua sulfala acido esis adjuntita, en parto di la procedo por fabrikar salpetro ye la familiala komerco di Courtois en Dijon. Ilu suspektis ke ol esas ne-konocata kemiala elemento, ed il donis specimeni a kolegi di lu. Un de li, kemiisto Joseph Louis Gay-Lussac, donis ad ol la nomo iodo, pro la Greka vorto por violo.
