Lombardia

Lombardia esas Italiana regiono, jacanta norde de la lando, an la frontiero kun Suisia. Havanta 10 103 969 habitanti en 2019, ol esas la 3ma maxim populoza regiono di Italia, en qua vivas 16,2% de la habitantaro di la lando.

Lombardia Regiono di Italia Chefurbo Milano Surfaco 23 844 km² Habitanti Denseso di habitantaro 10 103 969 (2019) 420 hab./km² Guberniestro Attilio Fontana Horala zono UTC+1 (UTC+2 dum la somero) TNP (yaro) € 403,14 miliardi (2021) Reto www.regione.lombardia.it

Bazala fakti pri Lombardia.

Historio

La regiono di la nuna Lombardia ja habitesis de adminime la 2ma yarmilo aK, quale montras restaji di ceramikal objekti, flechi, hakili e taliata roki trovita ibe. Cirkume 300 mil desegni en roki kreita dal populo Camuni e trovita en Valcamonica facesis dum cirkume 800 yari ante la fer-epoko. La desegni montras animali, personi e simboli.

Ruinuri Romana che Milano.

Dum la sequanta yarcenti, la regiono habitesis dal Etruski, qui fondis l'urbo Mantova, pose dal Kelti, e fine dal Romani. La yaro 194 aK, la regiono divenis Romana provinco Gallia Cisalpina, e dum la sequanta yaro, Romana kulturo e linguo aplastris l'antea civilizuro. Gallia Cisalpina divenis un ek la maxim richa provinci del imperio pro la konstrukto di multa chosei, e developo di agrokultivo e komerco. Importanta nomi de Romana kulturo naskis ibe, exemple Plinius la Seniora, e la poeto Vergilius. En 313, lora imperiestro Konstantinus la 1ma publikigis tale nomizita edikto di Milano, qua permisis religiala libereso en tota la Romana imperio.

Dum e pos la falio di Romana imperio, Lombardia subisis multa invadi da tribuala populi, qui efektigis granda destruktado en la regiono. La maxim famoza ek li esis Lombarda Germani, o Longobardi, qui enmigris veninte de Karpatiana baseno por eskapar de Panoniana Avari en 568. La rejio Lombarda, kun chef-urbo en Pavia, donis lua nomo a la tota regiono. Dum multa yarcenti, nobelesi Lombarda, Franka e Bavariana mantenis proxima relati inter li. La linguo Lombarda fine asimilesis da linguo Latina parolita en la peninsulo, e la geni Lombarda e Latina rapide mixis por formacar la nuna habitanti di Italia. La rejio Lombarda finis en 774, kande Karolus la Granda konquestis la regiono.

Dum la 10ma yarcento, malgre formale sub la tutelo dil Santa Romana imperio, Lombardia fakte subdividesis en mikra urbi-stati. Dum la 11ma yarcento l'ekonomio di la regiono kreskis, pro la kresko dil komerco e plubonigo dil agrokultivo.

Dum la 15ma yarcento, dukio Milano esis importanta povo politikala, ekonomiala e militala en Europa. Milano e Mantova divenis importanta centri por Renesanco. Ibe vivis e laboris, rispektive Leonardo Da Vinci ed Andrea Mantegna. Lua komercisti e bankisti expansis lia agadi a nordal Europa. Depos la 14ma yarcento, du familii de la regiono disputis la povo: le Visconti (pose Sforza) qui habitis Milano, e le Gonzaga, qui habitis Mantova. Tamen, ca richeso atraktis vicina landi, Francia ed Austria, kun plu povoza armei. Ye la 25ma di februaro 1525, dinastio Habsburg vinkis Franci en la batalio di Pavia, e dukio Milano divenis posedajo Austriana.

Geografio

Lombardia esas la 4ma maxim vasta regiono di Italia, e havas frontieri kun Suisia norde, e la regioni Trentino-Supr Adijo/Suda Tirol e Veneto este, Emilia-Romagna sude, e Piemont weste. Lua reliefo povas dividesar en tri zoni: la montoza regiono norde esas prolonguro de l'Alpi; centre existas kolineti platajo kun stoneti de aluvional origino, e sude existas plana regiono nomizita Padania, an la valo dil fluvio Po.

Demografio

En 2019, rezidis en Lombardia 10 103 969 personi, equivalanta a 1/6 ek Italiana habitantaro e cirkume 2% de la habitantaro dil Europana Uniono.

La 10 maxim granda urbi di Lombardia (marto 2018)

Imaji	Rango	Nomo	Habitantaro
Milano Brescia
	1ma	Milano	1 372 810
	2ma	Brescia	200 423
	3ma	Monza	123 527
	4ma	Bergamo	121 140
	5ma	Busto Arsizio	83 532
	6ma	Como	83 251
	7ma	Sesto San Giovanni	81 515
	8ma	Varese	80 397
	9ma	Cinisello Balsamo	75 744
	10ma	Pavia	72 871
Fonto: