Jarðköttur

Jarðköttur
	; Jarðköttur
Ástand stofns
	; Ekki í útrýmingarhættu (IUCN)
Vísindaleg flokkun
Ríki:	Dýraríkið (Animalia);
Fylking:	Seildýr (Chordata);
Flokkur:	Spendýr (Mammalia);
Ættbálkur:	Rándýr (Carnivora);
Ætt:	Mongús (Herpestidae);
Ættkvísl:	Suricata;
Tegund:	S. suricatta;
Tvínefni
	Suricata Suricatta;
	; útbreyðsla Jarðkattar

Jarðkettir (fræðiheiti: Suricata suricatta) eru smávaxin rándýr af ætt deskatta (Herpestidae).

Heimkynni

Jarðkettir lifa í suðurhluta Afríku, þar að segja í Kalahari-eyðimörkinni í Botsvana, Namib-eyðimörkinnni í Namibíu og Angóla og einnig í Suður-Afríku. Jarðkettir grafa sér sjálfir göng ofan í jörðina og búa í þeim, vegna þess að neðanjarðar eru þeir öruggari. Hópeðli jarðkatta er mjög ríkt og þeir búa oftast saman í 20-30 dýra hópum.

Útlit

Jarðköttur

Jarðkettir eru ljósbrúnir og silfurgráir með átta dökkar rendur á aftanverðu bakinu. Utan um augun eru síðan dökkir hringir og rófan er dökk. Ein af ástæðunum fyrir því að þeir eru svona á litinn er að þetta eru góðir felulitir í eyðimörkinni þar sem þeir búa. Jarðkettir eru gjarnan 25-35 cm á lengd.

Fæða

Jarðkettir éta skordýr, köngulær og sporðdreka og einnig litla snáka, fugla og nagdýr. Þegar hópurinn leitar sér matar má oft sjá einn eða tvo jarðketti standa þráðbeina á afturfótunum en þá eru þeir að standa vörð fyrir hina. Fæða jarðkattar er fjölbreytt en hann leitar mest eftir alls kyns smádýrum.

Æxlun

Jarðkettir verða kynþroska 10 mánaða og fullorðnir 11 mánaða. Algengast er að þeir verði um 10 ára en þeir elstu geta orðið allt að 15 ára. Afkvæmi jarðkattar þurfa á vernd að halda a.m.k. til sextán vikna aldurs. Á þessum sextán vikum verða þeir að læra að bjarga sér sjálfir, verja sig fyrir hættum og afla sér matar.

Hegðun

Jarðkettir eru mjög skipulögð og klók dýr. Þegar þeir veiða sér til matar eru alltaf tveir sem standa vörð og gæta þess að óvinir komi þeim ekki að óvörum. Ef hætta steðjar að gefa þeir frá sér hljóð svo allir geti forðað sér. Það má segja að jarðkettir séu frekar árásargjarnir og pirrast fljótt ef einhver er að þvælast fyrir þeim.

Heimildir

Anna Dagbjört Styrmisdóttir. (2011). Jarðkettir. Sótt þann 16.05.2014 af vefslóð: http://wayback.vefsafn.is/wayback/20111127190403/nemar.fludaskoli.is/anna97/files/2011/10/RITGER%C3%90_jar%C3%B0kettir1.pdf

Hrafnhildur Jóna Steingrímsdóttir, Jenný Jónsdóttir. (2012). Hvað er jarðköttur. Sótt þann 16.05.2014 af vefslóð: http://www.visindavefur.is/svar.php?id=62823