Norðurrín-Vestfalía

Norðurrín-Vestfalía (þýska: Nordrhein-Westfalen) er fjórða stærsta sambandsland Þýskalands með rúmlega 34 þús km². Það er hins vegar fjölmennasta sambandslandið með 17,9 milljónir íbúa (2018). Ástæðan fyrir því er Ruhrhéraðið, en það er þéttbýlasta svæði Þýskalands og fjórða þéttbýlasta (eða fjölmennasta) svæði Evrópu. Norðurrín-Vestfalía liggur norðarlega í vesturhluta Þýskalands. Fyrir norðan er Neðra-Saxland, fyrir suðaustan er Hessen og fyrir sunnan er Rínarland-Pfalz. Auk þess er Holland fyrir vestan og Belgía fyrir suðvestan. Norðurrín-Vestfalía nær ekki að sjó. Hins vegar eru nokkrar hafnir þar, því stórfljótið Rín rennur í gegnum landið frá suðri til norðurs. Höfuðborgin er Düsseldorf.

Fáni Norðurrín-Vestfalíu	Skjaldarmerki Norðurrín-Vestfalíu
Flagge von Hessen
Upplýsingar
Höfuðstaður:	Düsseldorf
Stofnun:	23. ágúst 1946
Flatarmál:	34.110,26 km²
Mannfjöldi:	17.900.000 (2018)
Þéttleiki byggðar:	516/km²
Vefsíða:	nrw.de
Stjórnarfar
Forsætisráðherra:	Hendrik Wüst (CDU)
Lega

Fáni og skjaldarmerki

Fáni Norðurrín-Vestfalíu samanstendur af þremur láréttum röndum, grænni, hvítri og rauðri. Græni og hvíti liturinn eru frá héraðinu Rínarlandi, en litir Vestfalíu voru áður fyrr hvítur og rauður. Þegar þessi héröð voru sameinuð 1946 voru litirnir einnig sameinaðir í þessu nýja flaggi.

Skjaldarmerkið samanstendur sömuleiðis af litunum grænum, hvítum og rauðum. Auk þess er hvíta áin til vinstri tákn Rínarlands og merkir Rínarfljót. Til hægri er hvíti hestur Vestfalíu, sem minnir á hina fornu saxa sem þar bjuggu áður fyrr. Neðst er rauð og gul rós sem er tákn héraðsins Lippe, en það hérað var sameinað Norðurrín-Vestfalíu 1947.

Orðsifjar

Nordrhein er einungis norðurhluti Rínarlands sem teygir sig eftir endilangri ánni. Vestfalía (Westfalen) er hins vegar gamalt héraðsnafn síðan á dögum Hinriks ljóns á 12. öld. Sennilegt þykir að endingin -falen sé dregin af gömlum germönskum þjóðflokki

Söguágrip

Fyrir heimstyrjöldina síðari var hér um þrjú héröð að ræða: Rheinland (með Ruhrhéraðinu), hið gamla konungsríki Westfalen og loks hið sjálfstæða hérað Lippe. Í stríðslok hertóku Bretar öll þessi héruð. Ári síðar klufu Bretar Rínarlandið í tvö lönd og sameinuðu norðurhluta þess Vestfalíu. Þar með varð til nýtt hérað, Norðurrín-Vestfalía, með Düsseldorf að höfuðborg. Suðurhluti Rínarlands var hins vegar sameinaður héraðinu Pfalz í annað hérað. 1947 var héraðið Lippe sameinað Norðurrín-Vestfalíu. 1949 var sambandsríki Þýskalands stofnað og varð Norðurrín-Vestfalía þá að sambandslandi.

Borgir

Í Norðurrín-Vestfalíu eru fleiri stórborgir en í nokkru öðru sambandslandi Þýskalands, enda er það langfjölmennast. Flestar eru borgirnar í Ruhrhéraðinu. Rín-Ruhr-stórborgarsvæðið telur um 11 milljónir. Stærstu borgirnar:

(2018)

Röð	Borg	Íbúar	Ath.
1	Köln	1100 þúsund	Fjórða stærsta borg Þýskalands
2	Düsseldorf	620 þúsund	Höfuðborg Norðurrín-Vestfalíu
3	Dortmund	604 þúsund
4	Essen	584 þúsund
5	Duisburg	500 þúsund
6	Bochum	365 þúsund
7	Wuppertal	354 þúsund
8	Bielefeld	333 þúsund
9	Bonn	327 þúsund	Fyrrverandi höfuðborg Vestur-Þýskalands
10	Münster	300 þúsund
11	Gelsenkirchen	260 þúsund
12	Mönchengladbach	260 þúsund
13	Aachen	242 þúsund	Gamla keisaraborgin
14	Krefeld	222 þúsund
15	Oberhausen	211 þúsund
16	Hagen	186 þúsund
17	Hamm	176 þúsund
18	Mülheim an der Ruhr	167 þúsund
19	Leverkusen	164 þúsund
20	Solingen	156 þúsund
21	Herne	154 þúsund
22	Neuss	154 þúsund
23	Paderborn	144 þúsund

Heimildir

Fyrirmynd greinarinnar var „Nordrhein-Westfalen“ á þýsku útgáfu Wikipedia. Sótt apríl 2010.