Taylor Swift
Taylor Alison Swift (f. 13. desember 1989) er bandarísk söngkona og lagasmiður, gítarleikari og leikkona.
Taylor Swift | |
|---|---|
 Swift á MTV Video Music Awards árið 2023 | |
| Fædd | Taylor Alison Swift 13. desember 1989 |
| Störf |
|
| Ár virk | 2004–í dag |
| Tónlistarferill | |
| Uppruni | Nashville, Tennessee, BNA |
| Stefnur | |
| Hljóðfæri |
|
| Útgefandi | |
| Vefsíða | taylorswift |
| Undirskrift | |
 | |
Árið 2006 gaf hún út sína fyrstu smáskífu, „Tim McGraw“ og í október sama ár gaf hún út fyrstu hljóðversplötuna sína, Taylor Swift, sem gaf af sér fimm smáskífur og varð þreföld platínu plata. Fyrir vikið fékk Swift tilnefningu til 50. Grammy-verðlaunanna sem „besti nýliðinn“. Í nóvember 2008 gaf Taylor út plötuna, Fearless og í kjölfarið fékk Swift fjögur Grammy-verðlaun, meðal annars fyrir „plötu ársins“ á 52. Grammy-verðlaununum. Fearless og Taylor Swift voru í þriðja og sjötta sæti í lok ársins og höfðu selst í 2,1 milljónum og 1,5 milljónum eintaka. Fearless var á toppi Billboard-listans samfleytt í ellefu vikur, og hafði engin plata verið efst svo lengi síðan árið 2000. Swift var útnefnd listamaður ársins af Billboard-tímaritinu árið 2009. Swift gaf út þriðju stúdíóplötuna sína, Speak Now þann 25. október 2010 sem seldist í 1.047.000 eintökum í fyrstu söluvikunni.
Árið 2008 seldust plöturnar hennar í samanlagt fjórum milljónum eintaka, sem gerir hana að söluhæsta tónlistarmanni ársins í Bandaríkjunum, samkvæmt Nielsen SoundScan. Í dag hefur Swift selt yfir 200 milljónir platna um allan heim.
Æska
breyta
Swift fæddist þann 13. desember 1989, og er eina dóttir hjónanna Andreu Gardner og Scott Kingsley Swift. Hún fæddist og ólst upp í Wyomissing, Pennsylvaníu. Móðuramma hennar, Majorie Finlay, var óperusöngkona. Swift á yngri bróður, Austin.
Þegar Taylor var í fjórða bekk vann hún ljóðakeppni með þriggja blaðsíðna ljóði sem bar nafnið Skrímsli í skápnum mínum (e. Monster in my closet). Þegar hún var 10 ára kenndi tölvuviðgerðarmaður henni þrjú gítargrip sem kveikti áhuga Swift á því að læra á hljóðfæri. Eftir það samdi hún fyrsta lagið sitt „Lucky You“. Hún byrjaði að semja lög reglulega og notaði það sem leið til að hjálpa sér að takast á við það hvað henni gekk illa að passa inn í skólanum. Hún var fórnarlamb eineltis og samdi oft lög til að takast á við tilfinningar sínar. Swift byrjaði að koma fram í karókíkeppnum, á bæjarhátíðum og öðrum atburðum í heimabæ sínum. Þegar hún var tólf ára eyddi hún heilu sumri í að skrifa 350 blaðsíðna skáldsögu sem hefur ekki verið gefin út. Fyrstu stóru tónleikarnir hennar voru á Bloomsburg hátíðinni. Swift gekk í Hendersonville menntaskólann en hafði áður verið kennt heima (e. „homeschooled“). Árið 2008 útskrifaðist Swift úr menntaskóla.
Stærsti áhrifavaldur Swift er Shania Twain. Aðrir tónlistarmenn sem hafa áhrif á hana eru meðal annars LeAnn Rimes, Tina Turner, Dolly Parton og amma hennar. Þrátt fyrir að amma hennar hafi verið óperusöngkona hefur smekkur Swift alltaf verið í átt að sveitatónlist. Á yngri árum sínum var hún mjög hrifin af Patsy Cline og Dolly Parton. Hún þakkar einnig Dixie Chicks fyrir að sýna henni hvað það er hægt að hafa mikil áhrif með því að „teygja mörkin“.
Tónlistarferill
breyta2000–2005: Upphaf tónlistarferils
breytaÞegar Swift var 11 ára fór hún í fyrsta skipti til Nashville og vonaði að hún gæti fengið plötusamning með því að koma demó-upptökunni sinni á framfæri. Hún lét öll plötusamningsfyrirtæki fá eintak en henni var hafnað.
Eftir að Swift sneri aftur til Pennsylvaníu, var henni boðið að syngja á Opna Bandaríska tennismótinu; og fékk hún mikla athygli eftir að hafa sungið þjóðsönginn. Hún byrjaði að semja lög og spila á 12-strengja gítar þegar hún var tólf ára. Hún fór að heimsækja Nashville reglulega og samdi lög með lagahöfundum þar. Þegar hún var fjórtán ára ákvað fjölskyldan hennar að flytja í úthverfi Nashville.
Þegar Swift var fimmtán ára hafnaði hún plötusamningi hjá RCA Records vegna þess að fyrirtækið vildi hafa hana á þróunarsamningi. Eftir að hafa sungið á stað lagahöfunda í Nashville, The Bluebird Café, fangaði hún athygli Scott Borchetta sem bauð henni samning hjá nýja plötufyrirtækinu sínu, Big Machine Records. Hún varð einnig yngsti meðlimurinn sem hefur nokkurn tímann verið ráðinn hjá Sony/AtV Tree auglýsingastofunni en hún var fjórtán ára.
2006–2008: Taylor Swift
breyta
Swift gaf út fyrstu smáskífuna sína, „Tim McGraw“, um mitt árið 2006 og náði það 6. sæti á Billboard Hot Country Songs listanum. Fyrsta sólóplatan hennar Taylor Swift kom út 24. október 2006. Platan náði strax góðu sæti á Billboard 200 listanum og seldist í 39 þúsund eintökum fyrstu vikuna. Hún náði 1. sæti á Billboard Top Country-plötulistanum og 5. sæti á Billboard 200. Platan eyddi átta vikum samfleytt á toppnum á Top Country-plötulistanum og var á toppnum í 24 af 91 viku. Einu kántrí-tónlistarmennirnir sem hafa haldið plötunni sinni á toppi listans í 20 vikur eða meira eru The Dixie Chicks og Carrie Underwood.
Tónlistarmyndbandið við „Tim McGraw“ veitti Swift verðlaun fyrir framúrskarandi myndband ársins 2007 á CMT-tónlistarverðlaununum. Þann 15. maí 2007 flutti Swift lagið á Kántrí-tónlistarverðlaununum. Swift hefur verið opnunaratriði fyrir Tim McGraw og Faith Hill. Hún hefur einnig verið upphitunaratriði fyrir George Strait, Brad Paisley og Rascal Flatts.
Önnur smáskífa plötunnar Taylor Swift, „Teardrops on My Guitar“, kom út 24. febrúar 2007. Um mitt ár 2007 náði lagið 2. sæti á kántrí-Billboard listanum og 33. sæti á Billboard Hot 100. Lagið var endurútgefið og náði sú útgáfa 13. sæti á Billboard Hot 100 listanum. Í október 2007 var Swift útnefnd Lagahöfundur/Tónlistarmaður ársins af sambandi lagasmiða í Nashville og er hún yngsti tónlistarmaðurinn sem hefur hlotið þessi verðlaun.
Þriðja smáskífa plötunnar, „Our Song“, var sex vikur á toppi kántrí-listans og náði 16. sæti á Billboard Hot 100 og 24. sæti á Billboard Pop 100. Swift tók upp hátíðarplötu, Sounds of the Season: The Taylor Swift Holiday Collection, sem var aðeins seldur í versluninni _target seinni hluta árs 2007. Swift var tilnefnd til Grammy-verðlauna árið 2008 í flokknum „besti nýliðinn“ en tapaði fyrir Amy Winehouse. Vinsæla smáskífa Swift, „Picture to Burn“, var fjórða smáskífa fyrstu plötu hennar. Lagið náði 3. sæti á bandaríska kántrílistanum vorið 2008.
„Should've Said No“ varð önnur toppsmáskífa Swift. Sumarið 2008 gaf Swift út Beautiful Eyes sem var eingöngu seld í Walmart. Fyrstu vikuna seldist platan í 45 þúsund eintökum og náði 1. sæti á Billboard kántríplötulistanum og 9. sæti á Billboard 200. Þá var fyrsta platan hennar í 2. sæti þessa sömu viku og er hún fyrsti tónlistarmaðurinn síðan árið 1997 til að eiga plötur í tveimur efstu sætunum samtímis á kántríplötulistanum.
2008–2009: Fearless
breyta
Platan Fearless kom út í Bandaríkjunum þann 11. nóvember 2008. Platan náði strax toppi Billboard 200 listans og seldist hún í 592 þúsund eintökum fyrstu vikuna og eru það hæstu sölutölur kántríplötu árið 2008. Platan var einnig sú plata söngkonu sem seldist í flestum eintökum fyrstu söluvikuna árið 2008 og í fjórða sæti yfir allar plötur á eftir Lil Wayne, AC/DC og Coldplay. Fyrsta smáskífan, „Love Story“, varð mjög vinsæl, bæði á kántrí- og popplistum. Fyrstu söluvikuna seldist platan í 129 þúsund eintökum á netinu. Þetta gerir Swift að söluhæsta tónlistarmanninum á netinu í kántríbransanum. Það gerði hana einnig að fjórða söluhæsta tónlistarmanninum síðan Nielsen SoundScan byrjaði að halda tölur um netsölu platna árið 2004. Eftir átta vikur í sölu hafði Fearless selst í meira en 338 þúsund eintökum á netinu sem er best selda kántríplata á netinu.
Í fyrstu vikunni voru alls sjö lög af Fearless á Billboard Hot 100 listanum. Með „White Horse“ í 13. sæti var það sjötta lagið hennar á topp 20 árið 2008, ársmet fyrir tónlistarmann á Hot 100. Af 13 lögum á Fearless hafa ellefu af þeim verið á Hot 100 listanum. Lag af plötunni, „Change“, var valið sem hluti af tónlist til að styðja Bandaríska landsliðið fyrir sumar Ólympíleikana árið 2008. Lagið var einnig hluti af tónlistinni fyrir ústendingarpakka sjónvarpstöðvarinnar NBC um Ólympíuleikana.
Aðal smáskífa plötunnar, „Love Story“, kom út 12. september 2008. Fearless platan inniheldur m.a. tónlistarmyndband lagsins sem er byggt á sögunni um Rómeó og Júlíu. Lagið náði 2. sæti á lista mest seldu lagana á iTunes og 4. sæti á Billboard Hot 100. Vegna vinsælda lagsins var uppi hugmynd um að gera lagið að einkennislagi Swift. Fimmtán vikum eftir að lagið fór í spilun varð „Love Story“ einnig fyrsta kántrí-lagið sem náði efsta sæti Top 40 lista Nielsen í sextán ára sögu listans.
Önnur smáskífa Fearless, „White Horse“, kom út 8. desember 2008. Tónlistarmyndband lagsins var frumsýnt á CMT þann 7. febrúar 2009. Þrátt fyrir að lagið hafi misst efsta sætið á Billboard Hot-kántrí listanum þann 11. apríl 2009 náði lagið efsta sætinu á nokkrum öðrum listum. „Forever & Always“, annað lag af plötunni, var byggt á sambandi Swift við söngvarann Joe Jonas.
Hún var fyrsti tónlistarmaður í sögu Nielsen SoundScan til að eiga tvær plötur á Top 10 listanum í lok árs. Hún var einnig fyrsta söngkonan í sögu kántrí-tónlistar til að einoka fyrsta sæti Billboard 200 listans. Um miðjan janúar 2009 varð Swift fyrsta kántrí söngkonan til að ná tveggja milljóna markinu í borguðu niðurhali á þremur mismunandi lögum. Swift er tónlistarmaður Billboard Top Country listans og Hot Country lagahöfundur ársins 2008 en hún er einnig söluhæsti tónlistarmaður sama árs.
Í janúar 2009 tilkynnti Swift Fearless-tónleikatúrinn um Norður-Ameríku og var áætlað að heimsækja 52 borgir í 28 fylkjum í Bandaríkjunum og Kanada næstu sex mánuðina. Túrinn fór af stað 23. apríl í Evansville í Indiana. Í sama mánuði kom Swift í fyrsta skipti fram í Saturday Night Live. Þann 8. febrúar 2009 söng Swift lagið „Fifteen“ með Miley Cyrus á 51. Grammy verðlaununum.
Við lok vikunnar 8. febrúar 2009 var smáskífa Swift, „Love Story“, orðin tekjuhæsta niðurhalslag í sögu tónlistar. Síðan Swift gaf út aðra plötuna sína, Fearless, hafði hún gefið út eitt nýtt lag, „Crazier“, fyrir myndina Hannah Montana: Kvikmyndin. Á 44. árlegu kántrí-verðlaununum fékk Swift verðlaun fyrir plötu ársins sem flytjandi og framleiðandi Fearless.
Swift er yngsti tónlistarmaðurinn sem hefur unnið ACM-verðlaunin fyrir plötu ársins. Akademían verðlaunaði hana fyrir afrek á ferlinum sem eru meðal annars að selja fleiri plötur árið 2008 en nokkur annar flytjandi, framúrskarandi árangur fyrstu plötunnar og heimsfrægu smáskífuna „Love Story“. Akademían heiðraði einnig framtak Swift til að hjálpa sveitatónlist að ná til yngri hlustenda. Seinni hluta apríl 2009 hafði Swift selt yfir fjórtán milljónir laga í borguðu niðurhali.
Þann 18. apríl 2009 hélt Swift fría, einkatónleika fyrir nemendur í Bishop Ireton miðskólanum, litlum kaþólskum skóla í Alexandríu í Virginíu eftir að skólinn vann keppnina TXT 2 WIN á vegum Verizon Wireless. Nemendur skólans sendu yfir 19.000 smáskilaboð til Verizon í mánaðarlangri keppni. Swift spilaði í um klukkutíma á skemmtidegi skólans. Þann 8. október 2009 tilkynnti opinbera heimasíða hennar að þó það væri uppselt á alla tónleika Fearless-túrsins myndi hann snúa aftur 37 sinnum árið 2010.
Þann 11. nóvember 2009 var Swift yngsti tónlistarmaðurinn til að vinna verðlaun samtaka sveitatónlistar fyrir „skemmtikraft ársins“ og er ein af aðeins sex konum sem hafa unnið þennan mesta heiður sambandsins.
Þann 14. nóvember 2009 setti Swift met með því að hafa flest lög sem söngkona hefur átt á Billboard Hot 100 listanum í einu, með átta smáskífur af endurútgáfu Fearless. Til viðbótar lenti lagið „Two Is Better Than One“ með Boys Like Girls þar sem Swift söng einnig í, í 80. sæti þessa sömu viku. Þetta gefur henni sex ný lög sem eru þau flestu sem nokkur söngkona hefur gefið út í einu. Þegar „Fifteen“ náði 38. sæti á listanum í nóvember 2009 varð hún sún söngkona sem hafði átt flest lögin á topp 40 þennan áratuginn en Beyoncé átti metið. „Fifteen“ varð tuttugasta smáskífa Swift sem lenti á topp 40 listanum. „Two Is Better Than One“ með Boys Like Girls og lag John Mayer, „Half of my Heart“, náðu 40. og 25. sæti en hún syngur í báðum lögunum.
Fearless var mest selda platan í Bandaríkjunum árið 2009 með 3,2 milljón eintök seld það ár. Swift náði 1. og 2. sæti á lista Nielsen yfir tíu mest spiluðu lögin það árið með „You Belong With Me“ og „Love Story“. Hún toppaði einnig lista yfir tíu mest spiluðu lögin í útvarpinu með 1,29 milljón spilanir og 46 milljón spilanir á netinu.
Atvik á kvikmyndaverðlaunum MTV
breyta
Áætlað var að Swift myndi koma fram þann 13. september 2009 á MTV tónlistarmyndbandaverðlaunin 2009 (VMA). Þetta var í fyrsta skipti sem Swift var boðið að spila á verðlaununum og varð hún fyrsti kántrí-tónlistarmaðurinn til að vinna VMA merðlaunin. Á meðan Swift var á sviðinu að taka við verðlaunum fyrir besta myndband söngkonu fyrir lagið „You Belong With Me“, kom tónlistarmaðurinn Kanye West upp á sviðið og tók hljóðnemann af Swift og sagði að myndbandið við lag Beyoncé, „Single Ladies (Put a Ring on It)“, sem tilnefnt var í sama flokki, væri „eitt af bestu tónlistarmynböndum allra tíma“ og bauluðu margir áhorfendur á West á meðan atvikinu stóð. Þegar Beyoncé vann seinna verðlaun fyrir besta tónlistarmyndband ársins fyrir „Single Ladies (Put a Ring on It)“, kallaði hún Swift upp á svið til að klára ræðuna sína.
Eftir verðlaunaafhendinguna baðst West afsökunar á þessu atviki í bloggi (sem seinna var fjarlægt). Hann var gagnrýndur af mörgum stjörnum eftir atvikið og var hann jafnvel gagnrýndur af sjálfum forsetanum, Barack Obama, en hann lét þau ummæli falla eftir að viðtali við hann var lokið. West baðst afsökunar aftur á bloggi sínu og baðst opinberlega afsökunar daginn eftir atvikið í þætti Jay Leno.
Þann 15. september 2009 talaði Swift um atvikið í The View þar sem hún sagði að í fyrstu hefði hún verið spennt að sjá West á sviðinu en hafi síðan orðið fyrir vonbrigðum með hann. Hún sagði að West hefði ekki talað við hana í kjölfar atviksins. Eftir að hafa birtst í The View, baðst West afsökunar í eigin persónu og Swift tók beiðninni.
2010–2012: Speak Now
breyta
Taylor gaf út lagið „Today Was a Fairytale“ í janúar 2010 og var lagið eingöngu selt í verslunum iTunes. Lagið var notað í kvikmyndinni Valentine's Day þar sem hún lék í fyrsta skipti í kvikmynd. Lagið fór strax í 2. sæti Billboard Hot 100 listans en lagið er sjötta lag hennar á topp 10 listanum og það 23. sem nær inn á topp 40. Lagið seldist í meira en 325 þúsund „eintökum“ fyrstu vikuna og sló Swift þar met. Lagið er einnig fyrsti smellur Swift sem fer á topp kanadíska listans.
Í febrúar 2010 lagði Swift aftur af stað með Fearless túrinn og heimsótti fimm borgir í Ástralíu.
Um miðjan júlí 2010 sagði Billboard frá því að ný plata Swift myndi bera nafnið Speak Now. Platan kom út þann 25. október 2010. Swift samdi öll lögin á plötunni í Arkansas, New York, Boston og Nashville. Þann 4. ágúst 2010 lak fyrsta smáskífan, „Mine“, á netið, og ákvað Big Machine Records í kjölfarið að flýta útgáfu smáskífunnar.
Annað
breytaLeikferill
breytaÁrið 2008 fékk Swift fyrsta hlutverkið sitt í tónlistarmyndbandi Brad Paisley við lagið „Online“. Þetta sama ár tók Swift upp heimildarmynd fyrir MTV og bar hún nafnið MTV's Once Upon a Prom (Einu sinni á lokaballi) og heimildarmynd með Def Leppard fyrir CMT sem hét „CMT Crossroads“ (Krossgötur CMT) sem var frumsýnd 7. nóvember 2008. Swift starfaði með Jonas Brothers í þrívíddar tónleikakvikmynd þeirra, Jonas Brothers: The 3D Concert Experience. Myndin var frumsýnd 27. febrúar 2009 í Norður-Ameríku og halaði inn 12,7 milljónum dala fyrstu sýningarhelgina. Swift lék í fyrsta skipti í sjónvarpsþætti í CSI: Crime Scene Investigation þann 5. mars 2009. Alls horfðu 20,8 milljónir manna á þáttinn. Swift birtist lítillega í tónlistarmyndbandi Kellie Pickler við lagið „Best Days of Your Life“. Hún birtist einnig í Hannah Montana: Kvikmyndin og var hún titluð sem „kona sem syngur í hlöðunni“. Myndin kom út 10. apríl 2009. Sjónvarpsþátturinn Dateline NBC sýndi klukkutíma langan þátt um Swift í maí 2009. Þátturinn bar nafnið Dateline NBC: Á ferð með Taylor Swift og innihélt hann myndbrot úr túrarútunni, atriði af tónleikum og æfingum. Taylor kom síðan í Saturday Night Live í nóvember 2009 en hún var einnig tónlistargestur þáttarins. Árið 2010 lék Swift fyrsta alvöru hlutverkið sitt í kvikmynd þegar hún lék hlutverk Feliciu í rómantísku gamanmyndinni Valentine's Day.
Góðgerðarstarfsemi
breytaÞann 21. september 2007 hjálpaði Swift við að koma af stað herferð til að vernda börn gegn Internetinu. Hún gekk til liðs við Phil Bredesen, ríkisstjóra Tennessee, til að koma í veg fyrir kynlífsglæpi á netinu. Árslanga herferðin, ásamt lögreglustjóraembætti Tennessee, dreifði öryggisupplýsingum um netið og málefnum sem foreldrar og nemendur um allt ríkið ættu að hugsa um. Snemma árið 2008 gaf Swift bleika Chevy-pallbílinn sem henni hafði verið gefinn frá plötufyrirtækinu sem hún er á samning hjá, til verkefni Victory Junction Gang og í júní 2008 gaf Swift allan ágóða plötusölu sinnar það árið til Rauða krossins, samtaka krossins í Nashville sem hjálpar til eftir náttúruhamfarir og bandaríska Rauða krossins sem hjálpar til eftir náttúruhamfarir.
Swift gaf Rauða krossinum í Iowa 100.000 dali til að hjálpa fórnarlömbum Iowa flóðsins árið 2008. Swift hefur gengið til liðs við Sound Matters til að fá fólk til að „axla ábyrgð á því sem það hlustar á.“ Swift lánaði stuðning sinn Victorian Bushfire Appeal til að taka þátt í tónleikum Sound Relief í Sydney og er það stærsta framlag nokkurs tónlistarmanns hjá Sound Relief til ástralska rauða krossins. Swift gaf lokaballskjólinn sinn sem safnaði tólfhundruð dollurum til góðgerðarmála á DonateMyDress.org. Þann 20. nóvember 2009 eftir að hafa sungið fyrir herferð BBC, Children in Need, tilkynnti Swift, Sir Terry Wogan að hún myndi gefa verkefninu 13 þúsund pund af sínum eigin peningum til að styrkja verkefnið.
Á afmælisdaginn sinn, 13. desember, gaf Swift 250.000 til skóla um allt landið sem hún hafði annaðhvort gengið í eða tengst á einhvern hátt. Taylor Swift hefur gefið skópar með eiginhandaráritun sinni á sólanum til Wish Upon a Hero-sjóðsins sem safnar peningum fyrir konur með krabbamein. Swift gaf 500 þúsund dali til fórnarlamba flóðanna í Tennessee í maí 2010.
Gagnrýni
breytaÁrið 2024 var hún gagnrýnd fyrir mikinn fjölda á stuttum einkaflugferðum sem að var mjög gagnrýnt þar sem að hún hafði áður barist gegn loftlagsbreytingum, þrátt fyrir að bera þarna mikla ábyrgð á þeim.
Einkalíf
breytaÁrið 2008 átti Swift í ástarsambandi við poppsöngvarann Joe Jonas sem endaði í nóvember sama ár. Swift sagði að lagið „Forever & Always“ á plötunni Fearless væri innblásið af sambandsslitum þeirra. Swift átti einnig í sambandi við Twilight leikarann Taylor Lautner árið 2009 og fyrri hluta árs 2010. Seinni hluta árs 2010 byrjaði Swift með leikaranum Jake Gyllenhaal.
Útgefið efni
breyta
Breiðskífurbreyta
|
Endurútgáfurbreyta
|
Kvikmyndir
breyta
|
Heimildamyndir og tónleikamyndir
|
Tónleikaferðalög
breyta- Fearless Tour (2009–2010)
- Speak Now World Tour (2011–2012)
- The Red Tour (2013–2014)
- The 1989 World Tour (2015)
- Reputation Stadium Tour (2018)
- The Eras Tour (2023–2024)
Heimildir
breyta- Fyrirmynd greinarinnar var „Taylor Swift“ á ensku útgáfu Wikipedia. Sótt desember 2010.
