Budaya
Aksara Latin
|
Budaya iku tegesé kabèh pamikir manungsa kang sipaté abstrak kang diwujudake dadi pola tingkah laku ing masarakat lan kasil Budaya kang sipaté fisik. Dadi budayaiku nduwé pérangan utawa unsur kang tahap-tahape yaiku: pikiran utawi gagasan utawi ide, rasa lan niyat. Kabèh gabungan pérangan utawa unsur-unsur iku mung ana ing manungsa.
Tembung budayaiku asalé saka basa Sansekerta yaiku "buddayah" kang asalé saka tembung "budhi" utawa akal. Akal iku dadi salah siji prangkat utama manungsa kanggo nglakoni urip lan ora ana makluk liya kang nduwé akal.
Miturut Prof. Koentjaraningrat, kabudayan iku gabungan kabèh sistem, gagasan, tindakan lan kasil karya manungsa ing masarakat kang bisa dipakolèhaké liwat sinau.
Kabudayan
besutKabudayaan iku kasil saka gabungan unsur-unsur pikiran, rasa lan niyat kang diwujudke manungsa kanggo nglakoni urip.
Budaya golongan masarakat lumrah dadi ukuran dhuwur cendheke peradaban.
Pérangan/unsur budaya
besutSaka pikiran, rasa utawa perasaan lan niyat utawa karsa iku manungsa ngembangaké kabudayan kang lumrahé nduwé sipat-sipat kang padha. Babagan-babagan kasil pengembangan kabudayan iku antarané ing babagan-babagan:
- Agama (rohani): Sajatiné manungsa iku ngrasa lemah, ora mampu lan iki njalari manungsa nggolèk kang luwih mampu, kang nguwasani. Saka kéné lair kebutuhan kang sipaté religius, nggolèk kang sajati, déwa lan liyané kang nuwuhaké sistem kepercayaan antarané animisme, dinamisme uga totemisme lan uga upacara/ritual kepercayaane.
- Sosial: Manungsa uga ora bisa urip dhèwèkan, iki dadi nuwuhaké gayutan sadulur, tetangga utawa komunitas kang luwih gedhé upamané nagara.
- Elmu lan teknologi: Manungsa uga butuh paham apa-apa kang ana ing sakiteré upamané yèn mbengi ana lintang ning yèn awan ana srengéngé, iki nglairaké sistem kawruh liwat pengamatan, uji coba lan sinau. Kanggo seserepan luwih lanjut, manungsa dadi butuh prangkat-prangkat kang diyasa nganggo tèhnik-tèhnik tinentu.
- Basa: Komunikasi antar manungsa nuwuhaké sistem basa (lésan lan uga tulisan) uga kalebu ing kéné basa isyarat.
- Seni: Kasil saka pamikir manungsa kang wujud adat utawa wujud jogèd, sastra, seni rupa, lan liyané.
- lan liyané
Wujud budaya
besutSajatiné, wujud kabudayan iku lair saka 3 unsur budaya yaiku:
- Pikiran/gagasan: Wujudé esih abstrak ana ing pikiran manungsa ning uga bisa ditulisaké. Iki biyasa diarani wujud budaya awal kang bisa dijabarake dadi ide, aji-aji, aturan-aturan lan liyané.
- Tingkah laku: Wujudé wis nyata lan dadi kabiasan ing masarakat.
- Kasil budaya kang nduwé wujud fisik (artefak): Wujudé uga wis nyata lan nduwé sipat fisik.