ქარაგმა

ქარაგმა (ძვ. ბერძნ. χάραγμα [charagma] — „ნიშანი“, „ნაკვალევი“, „კალმისმონასმი“), ასონაკლების ნიშანი — ძველ ხელნაწერებში, წარწერებში შემოკლებული სიტყვის თავზე დასმული ნიშანი. იყენებდნენ საწერი მასალის ეკონომიისა და სამუშაოს შემსუბუქების მიზნით ხშირად ხმარებული სიტყვების შემოკლებისას. ტერმინი „ქარაგმა“ ქართულ წერილობით ძეგლებში პირველად X საუკუნის ჰიმნოგრაფის მიქაელ მოდრეკილის „იადგარშია“ ნახმარი (ხელნაწერი S 425). ქარაგმის გრაფიკული გამოსახულებაა სწორი ჰორიზონტალური ხაზი თავსა და ბოლოში დასმული წერტილებით (უმთავრესად V—X საუკუნეებში) ან მოკლე დახრილი ხაზებით и. ისტორიულ დოკუმენტებში ქარაგმად გამოყენებულია სწორი ან გახრილი ხაზები — ~, ეპიგრაფიკულ ძეგლებში — სწორი ხაზი, რომელიც ქვაზე ამოსაკვეთად ყველაზე მოსახერხებელია. თუ შემოკლებული სიტყვა გრძელია ან მომდევნო სტრიქონზე გადადის, სიტყვას ორი ქარაგმა ეწერება.

ი(ესო)ჳ ქ(რისტ)ჱ
(იაკობ მოციქულის ჟამისწირვა, X ს.)

ლიტერატურა

• ჭანკიევი ც., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 10, თბ., 1986. — გვ. 455.