ხელი, ადამიანის ზედა კიდური
ხელები: მაჯიდან თითების ბოლომდე
თეთრი ლარნაკი ხელით
აკაკი წერეთლის ხელი
ძველი ქართული სიტყვიდან „ჴელი“ , რომელიც თავის მხრივ წინარექართველური აღდგენილი სიტყვიდან *qel- მომდინარეობს. შეადარეთ მეგრული სიტყვა „ხე“ , ლაზური „ხე“ და სვანური „ჴალ“
ადამიანის ორგანო , ზედა კიდური .
ხელი მოხვია. ხელი ხელში გაუყარა. ხელი მაღლა ასწია
„მოდი, მომხვიე ხელი ჭრილობას, ვეღარა გხედავ, სისხლით ვიცლები.“
„მონათა ხელი გამართეს მის ყრმისა შესაპყრობელად.“
➤ სინონიმები: მკვლავი , ფაცი , თათო
➤ მსგავსი მნიშვნელობის სიტყვები: მკლავი
➤ ანტონიმები: ფეხი
➤ ალერსობითი ფორმები: ხელუკა
➤ უფრო ზოგადი ცნებები: კიდური , ორგანო
ამ ორგანოს ნაწილი მაჯიდან თითების ბოლომდე.
ხელი მოჰკიდა. ხელებს იფშვნეტდა
„თუ ხელის მოჭრა მდომიყო, გან ვერ მოვსჭრიდი თავადა?“
➤ მსგავსი მნიშვნელობის სიტყვები: მტევანი
➤ სინონიმები: მტევანი
➤ ანტონიმები: ფეხი , ტერფი
➤ ალერსობითი ფორმები: ხელუკა
➤ უფრო ზოგადი ცნებები: კიდური , ორგანო
რაიმე საგნის ის ნაწილი , რომელზედაც შეიძლება ხელის [2] მოკიდება, სახელური
დოქის ხელი . კალათის ხელი
➤ სინონიმები: სახელური , ყური
ერთად სახმარი ნივთების სრული ნაკრები, კომპლექტი .
ერთი ხელი ლოგინი. თითო ხელი ტანსაცმელი წაიღეს თან
„მოიღო ერთი ხელი სამეფო ტანისამოსი და მოართვა და მოახსენა: ნურას უკაცრაოდ და...“
➤ სინონიმები: ნაკრები , კომპლექტი
ზოგიერთი თამაშის (ჭადრაკის , ბანქოს და სხვ.) ერთი პარტია .
ერთი ხელი ნარდი ითამაშეს
➤ სინონიმები: ჯერობა , პარტია , თალია
➤ მსგავსი მნიშვნელობის სიტყვები: ტაიმი , სეტი , რაუნდი
ასოთა გამოყვანის, წერის თავისებურება .
ლამაზი ხელი აქვს. გაკრული ხელით ნაწერი
„ სამი გუამოვნებაჲ. სამი გამორჩენიათ და მერმეა მიმატებული სხვა ხელით . ბონებად. ულიმპოს. იეროსალემს.“
➤ სინონიმები: ხელწერა , ხელნაწერი , ნაწერი , კალიგრაფია
გადატანით: საქმის გამკეთებელი , მომუშავე , მოსაქმე.
მზრუნველი ხელი . ვენახს ბევრი მომვლელი ხელი სჭირდება
„რატომ უნდა ვათქმევინო ვინმეს, – მაგ გაცემაში დათა თუთაშხიას ხელი ურევიაო?! “
➤ სინონიმები: მუშახელი
რაიმეს გაკეთების, მოვლის უნარი .
ნამუშევარს მისი ხელი ეტყობა. მიწის ხელი არ იცის
ძველი: უფლება , ხელისუფლება .
➤ წარმოებული სიტყვები: ნახელავი , სახელმძღვანელო , სახელო , სახელური , სახელოსნო , უხელო , ხელად , ხელაღებული , ხელაპყრობილი , ხელახალი , ხელახლა , ხელბანდი , ხელბარგი , ხელბურთი , ხელგოდორი , ხელეჩო , ხელთათმანი , ხელმეორე , ხელმძღვანელი , ხელმძღვანელობა , ხელმოწერა , ხელმოწერილი , ხელნაკეთი , ხელნაწერი , ხელობა , ხელოვნება , ხელოვნური , ხელოსანი , ხელოსნური , ხელ-ფეხი , ხელწერა , ხელწერილი , ხელჯოხი
➤ შესიტყვებები: გაკრული ხელი , ერთი ხელის მოსმით
➤ იდიომები: თავზე ხელს აიღებს • ხელის გულზე • მისი ხელი ატყვია • ხელის მოცარვა • ხელი მოეცარება • ხელის დადება • ხელს დაადებს • ხელს მოუმართავს • ხელის დაფარება • ხელს დააფარებს • ხელები ექავება • ხელს ამართავს • ხელს აიღებს • ხელს გაიკრავს • ხელს გამოჰკრავს • ხელს გაისვრის • ხელის გასვრა • ხელი არ აუკანკანდება • ერთი ხელის მოსმით • გულზე ხელს დაიკრეფს
➤ ანდაზები: ხელი ხელს ბანს და ორივე კი — პირსა
ზედა კიდურის ნაწილი მაჯიდან თითების ბოლომდე
ნეიმანი ალ. , ქართულ სინონიმთა ლექსიკონი, მესამე გამოცემა, თბ.: „განათლება“, 1978, გვ. 542.
ძველი ქართული სიტყვიდან „ხელი“ .
მოძველებული: გიჟი , გადარეული .
ხელივით გაიჭრა ველად.
„ვარ მიჯნური, ხელი ვინმე, გაუწყვედლად სულთა დგმისად.“
➤ სინონიმები: გიჟი , შმაგი , გადარეული , უგუნური
➤ მსგავსი მნიშვნელობის სიტყვები: სულელი
➤ წარმოებული სიტყვები: ახელებს , გაახელებს , გახელებული
ნეიმანი ალ. , ქართულ სინონიმთა ლექსიკონი, მესამე გამოცემა, თბ.: „განათლება“, 1978, გვ. 542.