Internet tariyxi

Internet tariyxı. Ózgerip hám rawajlanıp turıwshı dúnya yaki jámiyet haqqındaǵı hár túrli kórinistegi úlken kólemli informaciyalar dúnyanıń derlik barlıq mámleketlerinde jıynalıp barmaqta. Bul maǵlıwmatlardan paydalanıw zamanagóy xabar texnologiyası qurallarısız úlken qárejet hám waqıt talap etedi. Bunday mashqalalar Internet (inglis tilindegi interconnected network sóziniń qısqartılıwı, mánisi Xalıq aralıq kompyuter tarmaǵı)tiń shólkemlestiriliwi menen sheshildi.Internet dáslep birneshe áskeriy izertlewshilik orayları ortasında xabar resurslarınan birgelikte paydalanıw maqsetinde jaratıldı. Buǵan XX ásirdiń 70-jıllarınıń baslarında AQSh Qorǵanıw Ministrligi tárepinen islep shıǵılǵan ARPANet baylanıs tarmaǵı tiykar bolǵan.ARPANet — buzılǵan baylanıs buwınların avtomatikalıq túrde aylanıp ótiwge hám tarmaqtaǵı kompyuterlerdiń maǵlıwmat almasıwına imkan beriwshi qurılma esaplanadı.Birinshi márte 1969-jılı 29-oktyabrdeiske túsirilgen ARPANet tarmaǵında aralıq qashıqlıq 640 km bolǵan Los-Anjeles universiteti menen Stenford izertlew orayı arasında tek ǵana 2 minut dawamında informaciya almasılǵan. Dáslep bul tarmaq qupıya bolıp esaplanǵan. Keyin ala bul tarmaqqa AQShtıń basqa universitet, kolledj hám shólkemleri de baylanısqan. 1973-jılı transatlantik telefon kabeli ótkerilgennen keyin ARPANet tarmaǵına Evropanıń oqıw orınları hám shólkemleri jalǵanadı. Solay etip, bul tarmaq Internet tarmaǵına aylandı. Internet tarmaǵı heshbir shólkemge baǵınbaydı,lekin mámleketler, ilimiy hám bilimlendiriw mákemeleri,kommerciyalıq strukturaları hám millionlap jeke insanlar tárepinen qarjılandırıldı. Tarmaq usınıs etilgen bolonterlar (qálewshiler) tárepinen shólkemlestirilgen «Internet arxitekturası boyınsha keńes» tárepinen basqarıladı.