Cɩɖɩcɩɖɩ wɛtʊ

Cɩɖɩcɩɖɩ wɛtʊ kɛna nɔmɔŋ weyi ɩ-yɔɔ ɛyʊ tɩŋgʊna nɛ ɛɖɔɔnɩ kʊdɔmɩŋ nɛ mbʊ pɩfɛyɩ ɖeu yɔ. Cɩɖɩcɩɖɩ wɛtʊ ndʊ tɩsɩŋna ɖɔɖɔ nɛ kʊdɔmɩŋ weyi ɩfɛyɩ deu yɔ, paɖɩɣ-ɩ kaʊ. Cɩɖɩcɩɖɩ wɛtʊ pɩzʊ pɩwɛɛ hɔɔlɩŋ naatozo taa. Kacalaɣ lɛ, pɩwɛɛ se pahazɩ tasɩ nɛ habɛɛ yɔɔ cɩɖɩcɩɖɩ nɛ pamɩzɩ ɖɔɖɔ asuluma lɩzʊ fɔɔfɔɔnaa. Nabʊlɛ taa lɛ, pɩwɛɛ se pamɩzɩ kɔɔ wena akʊʊ kʊdɔmɩŋ ndɩ ndɩ sonzoo yɔ. Kpaagbaa taa lɛ, pɩkɛna kɩcɛyʊ se paa weyi ɛcɔna nɛ ɛɖaŋɩ cɩɖɩcɩɖɩ wɛtʊ ndʊ ɛcɔlɔ nɛ ɖenɖe ɛwɛɛ yɔ.

Cɩɖɩcɩɖɩ wɛtʊ tʊnɛ tɩwayɩ lɛ, pɔyɔɔdʊ ɛyʊ wezu maɣmaɣ caɣʊ taa cɩɖɩcɩɖɩ ñɩndʊ, tɔɔnaɣ tɔɔʊ taa ñɩndʊ nɛ ɛyʊ ñʊʊ taa cɩɖɩcɩɖɩ ñɩnɖʊ ɖɔɖɔ. Wayɩ wayɩ cɩɖɩcɩɖɩ wɛtʊ tʊnɛ, tɩyɔɔdɩɣna ɛyaa kɛ tomnaɣ taa alafɩya tɔm nɛ hayɩsʊ pɔ-tɔm, tabakʊʊyaɣ nɔ̃ʊ nɛ sʊlʊm ñɔtʊ pɔkɔŋna kʊdɔmɩŋ weyi yɔ ɩ-tɔm. Krɛɛsɩ ɛjaɖɛ taa lɛ, cɩɖɩcɩɖɩ wɛtʊ lɩna pɛ-ɛgɔlɔmɩyɛ naɖɩyɛ cɔlɔ. Payaɣa-ɖɩ se Hygie nɛ hɩɖɛ nɖɩ ɖɩ-tɔbʊ kɛlɛ se « weyi ɛɖʊ nesi alafɩya hɔɔlʊʊ taa yɔ ». Ɛgɔlɔmɩyɛ nɖɩ ɖɩɩkɛna tɔnʊʊ taa alafɩya yɔɔ cɔnɩyʊ nɛ cɩɖɩcɩɖɩ wɛtʊ yɔɔ. Ɖɩ-caa kɛ payaɣ se Asclépios nɛ ɛlɛ kɛŋna fɛɖaa ñʊʊtʊ. Hygie kɛna mayaɣ ŋga kaɖɩkɩ kaʊ kɛ kʊdɔmɩŋ yɔ nɛ ɛgɔlɔmɩyɛ ɖɩnɛ ɖɩ-kɔɔ kɔyɔ Panacée. Ɛnɛ ɛlɛ ñawaɣna kʊdɔŋ weyi ɩmaɣna e-neu yɔɔ nɛ ɩsʊʊ yɔ nɛ ɛnʊ sɩŋnana nɛ poluki kɔɔ pee ndɩ ndɩ. Pɩtɩŋa payɩ pɩwɩlʊ se Krɛɛsɩ mba kañaŋgaɣ cɩɖɩcɩɖɩ wɛtʊ nɛ paa ɛsɩmtaa pelizaɣ lɩm se asuluma lakasɩ ɛtaawɛɛ.

Ajɛya sakɩyɛ taa kominanaa lɩza paɣtʊ ndɩ ndɩ nɛ pɔcɔŋna cɩɖɩcɩɖɩ wɛtʊ kɛ paale. Togo taa yɔ, posusuu cɩɖɩcɩɖɩ we ɛtʊ ndʊ aɖadiyona taa nɛ kɛlɛm kɛlɛmwaa taa. Pɩtasɩ ɖɔɖɔ lɛ, komina lɩza kacalaɣ mazaɣ kɛ fenaɣ taa se paa hɔɔlʊʊ ŋgɨu lɛ kɩ-taa mba ɩlɩɩ nɛ pɔñɔɔzɩ lona ndɩ ndɩ taa nɛ habɛɛ yɔɔ. Pɩtasɩ ɖɔɖɔ lɛ, papaɣzɩ hɛyʊ kɛ mba pa-ɖɩsɩ taa nɛ pa-ɖɩsɩ cɔlɔ kpɛɛ cɩɖɩcɩɖɩ wɛtʊ kɩla wɛʊ yɔ.