Словактар

Словактар — ұлт, Словакияның негізгі халқы. Жалпы саны 5,4 млн., көпшілігі Словакияда, 1,5 млн-ға жуығы Венгрия, Румыния, Польша, АҚШ, Канада, т.б. елдерде тұрады.

Словактар
Антон Бернолак, Людовит Штур, Андрей Глинка, Штефан Банич, Йозеф Гурбан, Аурель Стродола, Адам Коллар, Милан Годжа, Павол Гведзослав, Милан Штефаник, Густав Гусак, Александр Дубчек
Бүкіл халықтың саны
6,2 млн.
Ең көп таралған аймақтар
Словакия	4 352 775
АҚШ	797 764
Чехия	193 130
Сербия	56 600
Канада	50 860
Ирландия	20 000
Германия	20 100
Мажарстан	17 693
Аустрия	10 000
Украина	6 397
Хорватия	4 712
Польша	2 000
Тілдері
Словак тілі
Діні
Католик

Тілі

Словак тілі (Үндіеуропа тіл шоғырының батыс славян тобы) чех тіліне жақын.

Діні

Католик дінін ұстанады. Словакияда дінге сенетіндердің көбі (62%) – католиктер, Дінге сенетіндердің екінші тобы – протестант-лютерандар (10,2%), грекокатоликтер де бар (4,1%).

Тарихы

Бүгінгі күні олардың шығу тегі туралы ең әйгілі теориялар олардың солтүстіктен де, оңтүстіктен де бүгінгі Словакияға екі толқында келгенін немесе олар Карпат аймағындағы халықтардың ұлы көші-қонына дейін өмір сүргенін көрсетеді. Археологиялық деректерге қарағанда словак тайпасы бүгінгі Словакия жеріне б.з. 4 — 5 ғ-ларында келген. Шығу тегі жағынан чехтарға туыстас словактар 6 — 8 ғ-ларда аварлардың ықпалында болды. 9 — 10 ғ-ларда словак, чех тайпалары Ұлы Моравия мемлекетінің құрамына енді. Венгрлер жаулап алғаннан кейін жүздеген жылдар бойы чехтардан бөлініп, Венгр мемлекетінің құрамында қалды. Словактар 1918 — 92 ж. Чехословакия құрамында өмір сүрді. 1992 ж. 1 қыркүйекте словактар Словак Республикасын құрды.

Кәсібі

Дәстүрлі кәсібі - егіншілік, таулы аймақтарда жайылымдық мал шаруашылығы (ірі қара, қой), ойпатты жерлерде егіншілік (дәнді, жүзім, бау-бақша). Өнеркәсібі дамуда, өнеркәсіптің шашыраңқы сипаты ауыл тұрғындарына өнеркәсіптік кәсіпорындарда жұмыс істеуге мүмкіндік береді. Дәстүрлі қолөнері - тері бұйымдары, ағаш ыдыстар, тоқыма, кесте тігу, шілтер өндірісі. Модра мен Поздисовец қалаларындағы қыш шеберханалары дәстүрлі стильде фаянс пен керамика шығарады.

Словакияның оңтүстігіндегі дәстүрлі елді мекендер қарапайым, таулы аудандарда ұсақ қоныстар мен фермалар басым. Бірнеше шақырымға созылған елді мекендер де бар. Таулы аудандарда бөренеден жасалған ағаш үйлер басым болса, жазықтарда - қабырғалары ашық түстермен боялған саман үйлер, оңтүстік-батыстағы үйлер жарқын ою-өрнектермен боялған. Үйлер көшеге қарама-қарсы орналасқан, тұрғын және шаруашылық үй-жайлары бір шатырдың астында қатар орналасқан.

Мәдениеті

Словакияда фольклор жақсы дамыған. Мәдени ерекшеліктер әр ауылда көрінеді, фольклорлық фестивальдер тұрақты түрде өткізіліп тұрады. Олардың барлығын Дүниежүзілік фольклор ұйымы бақылап отырғандықтан, жоғары деңгейде ұйымдастырылған.

Словактардың тағамдары славян халықтарына тиесілі басқа тағамдарға ұқсас. Олардың негізгілерінің ішінде құс еті, көкөністер, нан. Дамыған ауыл шаруашылығына байланысты бақшада өсірілген немесе орманда жиналғандардың барлығы дерлік пайдаланылады. Кнедлик деп аталатын тағам өте кең таралған. Бұл картоп қосылған кішкентай тоқаш. Кейде тұшпара салмасымен пісіріледі, ал кейде олар жай ғана соустарға батырылады. Мұндай ұннан жасалған тағам сүзбе мен жемістермен араласса, десерт ретінде қызмет ете алады. Ет тағамдары өте танымал: шницель, гуляш, құс еті, бұқтырылған ет. Балықтардан форель, сонымен қатар тұқы немесе шортан тұтынады.

Словакияда ұлттық киімнің 60-қа жуық нұсқасы бар. Әйелдердің ең танымал нұсқасы - көйлек пен белдіктері бар костюм. Алдыңғы және артқы - қос алжапқыш, кейде туника, қысқа алжапқыш және юбка түріндегі көйлек қолданылады. Ер адамдар әдетте кеудеше мен түрлі шалбар киген. Олар жүннен, матадан, зығырдан жасалады. Бас киім ретінде шарфтар мен қалпақтар кеңінен қолданылады. Әйелдер де мойынына орамал байлайды. Кейде ер адамдар қызыл ленталар өрілген береттің түрін пайдаланды. Аяқ киім негізінен етік немесе бәтеңкелер болды.

Қазақстандағы словактар

Қазақстанның словак диаспорасы санының жалпы динамикасы мынадай:

• 72 (1970 ж.),
• 59 (1979 ж.),
• 123 (1989 ж.),
• 48 (1999 ж.)
• 115 (2009) адам, көбінесе Жамбыл, Ақмола және Қарағанды облыстарында тұрады.