Исиба Сигэру
Исиба Сигэру (жап. 石破 茂 Исиба Сигэру, 4 ақпан 1957 жылы туған) — жапон саяси қайраткері, 2024 жылдың 27 қыркүйегінен бастап Либералды-демократиялық партияның (ЛДП) төрағасы[1] және 2024 жылдың 1 қазанынан бастап Жапония премьер-министрі[2]. 2011 жылға дейін ЛДП-ның Фукуширо Нукага басшылық ететін Хэйсэй-Кэнкюкай партиялық фракциясына кірді[3]. Қорғаныс министрі және ауыл шаруашылығы министрі қызметтерін атқарды. 2012—2014 жылдары ЛДП-ның бас хатшысы болды.
Өмірбаяны
өңдеуИсиба Токионың Чиёда ауданында дүниеге келді, ал оның тұрақты мекенжайы Тоттори префектурасындағы Язу ауданындағы ауыл. Оның әкесі, Жиро Исиба, мемлекеттік қызметкер болып, сол уақытта құрылыс министрінің орынбасары қызметін атқарды. Анасы мұғалім және христиан уағызышы Мичитомо Канамориның немересі.
1958 жылы Жиро Исиба Тоттори префектурасының губернаторы болып сайланғаннан кейін, отбасы Тоттори қаласына көшіп барды. Сигэру Исиба Токиодағы өмірі туралы ешқандай естеліктері жоқ. Жиро Исиба губернатор болып 1974 жылға дейін қызмет етті, одан кейін Жоғары палатаға сайланды және Зенко Сузуки үкіметінде ішкі министр болып жұмыс істеді.
ССигэру Исиба Тоттори префектурасында өсіп, мектепке барды. Тоттори университетіне тиесілі бастауыш мектепті бітіргеннен кейін, Токио қаласындағы Кэйо беделді орта мектебінде оқу үшін көшіп, кейін Кэйо университетінде заң мамандығында білімін жалғастырды. 1979 жылы оқуын аяқтағаннан кейін «Mitsui Bank» банкіне жұмысқа орналасты. Оның әкесі 1981 жылы қайтыс болды, ал бұрынғы премьер-министр Какуэй Танака, отбасылық досы, Исибаны саясатқа қадам басуға және әкесінің мұрасын жалғастыруға ынталандырды.
Саяси мансабы
өңдеу1983 жылы Исиба банк секторынан шығып, Какуэй Танака басшылық ететін Либералды-демократиялық партиясяна (ЛДП) тиесілі Дүйсенбі клубының хатшылығында жұмыс істей бастады. 1986 жылдың шілдесінде Исиба Тоттори округі бойынша ЛДП атынан сайлауға түсіп, Парламенттің Төменгі палатасына сайланды. 29 жасында бұл палатадағы ең жас депутат болды.
Саяси мансабының алғашқы кезеңдерінде Исиба ауыл шаруашылығы саясатына көңіл бөлді, алайда 1990 жылғы Парсы шығанағындағы соғыс және 1992 жылғы Солтүстік Кореяға сапары қорғаныс саясатына қызығушылығын оятты. Ол Киити Миязава үкіметінде ауыл шаруашылығы министрінің парламенттік орынбасары қызметін атқарды, бірақ 1993 жылы ЛДП-дан шығып, Жапондық қайта жаңғыру партиясына қосылды. Партия бірнеше басқа партиямен біріктірілгеннен кейін Ұлттық еңбек майданы партиясының мүшесі болды. Алайда, 1996 жылы бұл партиядағы ішкі даулардың салдарынан одан шығып, бір жылдан кейін қайтадан ЛДП-ға оралды.
2000 жылы Исиба қайтадан ауыл шаруашылығы министрінің парламенттік орынбасары болып тағайындалды, бірақ сол жылдың желтоқсанында Қорғаныс агенттігінің орынбасарлығына ауыстырылды. Дзюничиро Койзуми премьер-министр болған соң, 2002 жылы Исиба Қорғаныс агенттігінің директоры қызметіне тағайындалып, алғаш рет үкімет құрамына енді. Бұл қызметте 2004 жылдың қыркүйегіне дейін болды.
2007 жылдың 26 қыркүйегінде Исиба Ясуо Фукуданың үкіметінде қорғаныс министрі болып тағайындалды. Ол бұл қызметті 2008 жылдың 1 тамызына дейін атқарды.
Фукуданың отставкасынан кейін Исиба 2008 жылдың қыркүйегінде ЛДП төрағалығына кандидатурасын ұсынды, бірақ 25 дауыс жинап, соңғы орынға шықты; сол жылы Таро Асо ЛДП төрағасы болып тағайындалды. Асодан кейін 2008 жылдың 24 қыркүйегінде құрылған кабинеттің құрамында ауыл шаруашылығы, орман шаруашылығы және балық шаруашылығы министрі болып тағайындалды. 2009 жылы Токио ассамблеясының сайлауында ЛДП жеңілгеннен кейін Асодан отставкаға кетуді талап етті.
2012 жылы ЛДП әлі де оппозицияда болғанда, Исиба партия төрағасы қызметіне қайтадан кандидатурасын ұсынды, бірақ Шинзо Абеге жеңілді. Ол ЛДП-ның бас хатшысы қызметіне қабылданып, 2012 жылдың желтоқсанында ЛДП жеңіске жеткеннен кейін бұл қызметке қайтадан тағайындалды.
2013 жылдың қарашасында Исиба жаңа құпиялылық заңына қарсы бейбіт наразылықтарды «терроризм актілерімен» салыстырып, дауға себеп болды. Кейін бұл пікірін қайтарып алды.
2014 жылдың қыркүйегінде Шинзо Абэ премьер-министрлігі кезінде кабинетте орын ауыстыру барысында Исиба ЛДП-ның бас хатшысы лауазымынан жаңа құрылатын халық санының азаюы мен аймақтық экономиканы қалпына келтіру министрі қызметіне ауыстырылды. Қауіпсіздік заңнамасы бойынша жауапкершілікті қабылдауды бас тартты.
ЛДП-дағы фракцияларға сын айтқанына қарамастан, 2015 жылдың 28 қыркүйегінде Шинзо Абенің мұрагері болу үшін Суигецукаи атты өзінің жеке фракциясын құрды. Алайда, оның фракциясында ЛДП төрағасына кандидатура ұсыну үшін қажетті 20 дауысты алу үшін бір дауыс жетіспеді.
2016 жылдың сәуірінде ауыл шаруашылығы министрі қызметіне қабылдамағаннан кейін кабинеттен шықты. 2018 жылы ЛДП президенті сайлауында Абэге қарсы шықты, бірақ жеңіліс тапты.
2020 жылы Шинзо Абэ отставкаға кеткеннен кейін, Исиба ЛДП төрағасы қызметіне кандидатурасын ұсынды, бірақ Ёсихидэ Сугаға қарағанда үшінші орынға ие болды. 2021 жылы кандидатурасын ұсынбауға шешім қабылдап, орнына Таро Конды қолдады.
Үкімет басшысы
өңдеу2024 жылдың 14 тамызында ЛДП төрағасы және премьер-министр Фумио Кисида қыркүйекте өтетін партиялық сайлауға қайта қатыспайтынын мәлімдеп, премьер-министр қызметінен іс жүзінде бас тартты. Бұл қадам заңсыз қаржы қорлары мен ЛДП-ның Біріктіру шіркеуімен байланысына қатысты бұрынғы даулы мәселелерден туындаған рекордтық төмен рейтингтерден кейін жасалды. Исиба Санэ Такаити мен Синдзиро Коидзуми сияқты негізгі мұрагерлердің бірі болды. 2024 жылдың 27 қыркүйегінде өткен партиялық сайлауда Исиба екінші кезеңде Такаитиді аз ғана дауыспен жеңіп, парламенттегі 189 мүшеден 215 дауыс (52,57%) жинап, ЛДП-ның жаңа төрағасы және болашақ премьер-министр атанды.
Исибаның жеңісі сарапшылар тарапынан күтпеген және таңғаларлық оқиға ретінде сипатталды, өйткені оның партияны басқаруға бірнеше сәтсіз талпыныстары және парламенттегі көптеген ЛДП мүшелері арасында салыстырмалы түрде танымал еместігі белгілі болатын.
Саяси ұстанымдары
өңдеуСигэру Исиба центрист және қалыпты консерватор ретінде сипатталады.
Әлеуметтік саясат
өңдеуИсиба некеден кейін әйелдерге өздерінің бастапқы тектерін сақтауға мүмкіндік беретін жүйені енгізуді қолдайтынын білдірді. Оның пікірінше, бұл өзгеріс ЛДП ішінде кеңірек талқылауды қажет етеді және консенсусқа қол жеткізуі керек. Сонымен қатар, ол Жапонияда бір жынысты некелерді заңдастыруды қолдайды. 2024 жылы жазған «Консервативті саясаткер» атты кітабында Исиба ЛГБТ құқықтарын қорғауға бағытталған заңдардың Жоғарғы Соттың шешімін күтпей-ақ қабылдануы керектігін айтады.
Сыртқы саясат
өңдеу2013 жылы Корей түбегіндегі дағдарыс кезінде Исиба Жапонияның Солтүстік Кореяға алдын ала соққы жасауға құқығы бар екенін мәлімдеді.
Украинаға Ресейдің басып кіруі кезінде жазған естеліктерінде Исиба Ресейдің басқыншылығын Қытайдың Тайваньға ықтимал шабуылымен салыстыруға қарсы ескерту жасады және бұл салыстыру эмоционалдық реакцияларға негізделіп, Қытайдың қаупін прагматикалық тұрғыдан бағаламайтынын айтты. Ол сондай-ақ Фумио Кисида жиі қолданатын «Бүгінгі Украина ертеңгі Шығыс Азия болуы мүмкін» деген фразаны сынға алды.
2024 жылдың қыркүйегінде Исиба «АҚШ-тың салыстырмалы түрде әлсіреуі» Қытай, Ресей және Солтүстік Корея тарапынан туындайтын қауіпсіздік қатерлеріне қарсы «Азиялық НАТО» құру қажеттілігін тудыруы мүмкін деп мәлімдеді. Ол өзінің сайлауалды кампаниясында Жапонияның АҚШ-пен одағын теңдестіріп, Жапониядағы америкалық әскери базаларға үлкен бақылау жасауды талап етті.
Исиба Тайвань демократиясын қолдайтынын ашық білдіріп жүрген саясаткерлердің бірі. Сонымен қатар, ол жағдайды шиеленістірмеу үшін Қытаймен күштірек дипломатия және диалог орнатуға шақырады.
Жеке өмірі
өңдеуИсиба 18 жасында шоқындырылып, протестант шіркеуінің мүшесі болды. Жұбайымен университетте оқып жүрген кезінде танысып, 1983 жылы үйленді. Екі қызы бар.
Дереккөздер
өңдеу- ↑ Ninivagi, Gabriele. Ishiba wins: An unusual result for an unusual election, The Japan Times.
- ↑ Japan's Ishiba confirmed as prime minister, set to unveil cabinet (1 қазан 2024).
- ↑ «Fukuda Cabinet launched / Changes minimized to reduce impact on Diet business» Мұрағатталған 2 наурыздың 2008 жылы., The Yomiuri Shimbun, 26 September 2007.