Сиборгий (лат. Seaborgium; Sg) — Менделеевтің Периодтық кестесінің алтыншы топ, жетінші периодтың химиялық элементі. Реттік нөмірі - 106, атомдық массасы - 271. Тұрақсыз радиоактивті элемент.

106 ДубнийСиборгийБорий
W

Sg

(Uhn)
Периодическая система элементовСутегіГелийЛитийБериллийБор (элемент)КөміртекАзотОттекФторНеонНатрийМагнийАлюминийКремнийФосфорКүкіртХлорАргонКалийКальцийСкандийТитан (элемент)ВанадийХромМарганецТемірКобальтНикельМысМырышГаллийГерманийКүшәнСеленБромКриптонРубидийСтронцийИттрийЦирконийНиобийМолибденТехнецийРутенийРодийПалладийКүмісКадмийИндийҚалайыСүрмеТеллурИодКсенонЦезийБарийЛантанЦерийПразеодимНеодимПрометийСамарийЕуропийГадолинийТербийДиспрозийГольмийЭрбийТулийИттербийЛютецийГафнийТантал (элемент)ВольфрамРенийОсмийИридийПлатинаАлтынСынапТаллийҚорғасынВисмутПолонийАстатРадонФранцийРадийАктинийТорийПротактинийУранНептунийПлутонийАмерицийКюрийБерклийКалифорнийЭйнштейнийФермийМенделевийНобелийЛоуренсийРезерфордийДубнийСиборгийБорийХассийМейтнерийДармштадтийРентгенийКоперницийНихонийФлеровийМосковийЛиверморийТеннессинОганесон
Периодическая система элементов
106Sg
Атом қасиеті
Атауы, символ, нөмірі

Сиборгий, 106

Топ типі

Ауыр металдар

Топ, период, блок

6, 7, d

Атомдық масса
(молярлық масса)

271 м. а. б. (г/моль)

Электрондық конфигурация

[Rn]5f146d47s2

Қабықшалар бойынша электрондар

2, 8, 18, 32, 32, 12, 2

Атом радиусы

132 пм

Химиялық қасиеттері
Ковалентті радиус

143 пм

Иондалу энергиясы

1-ші: 757.4 кДж/моль (эВ)
2-ші: 1733 кДж/моль (эВ)

Жай заттың термодинамикалық қасиеттері
Термодинамикалық фаза

Қатты дене

Тығыздық (қ.ж.)

35.0 г/см³

Басқа да қасиеттері
CAS нөмірі

54038-81-2

Сиборгий
Seaborgium (Sg)

1974 ж. Калифорния университетінің Лоуренс атындағы ұлттық лабораториясында ядролық синтезбен алғашқы рет алынған. Тұрақсыз.

Сиборий трансактиноидтар тобына жатады. Атомының сыртқы үш қабатының формуласы:

5s2 p6 d10 f14 6s2 p6 d4 7s2.

Химиктар сиборийдің бірнеше изотоптарын синтездеген, массасы 258—267, 269 және 271. Арасындағы ең тұрақтысы 271Sg, оның жартылай ыдырау мерзімі - 2,4 минут.

Болжам бойынша, элемент температура 298 K (25 °C) жағдайда қатты түрінде болады. Металдың түсі белгісіз, болжам бойынша - сұр, күміс-ақшыл.

Белгілі изотоптар

өңдеу
Изотоп Массасы Жартылай ыдырау мерзімі Ыдырау түрі
258Sg 258 2,9+1,3−0,7 мс спонтанды бөліну
259Sg 259 0,48+0,28−0,13 с α-ыдырау 255Rf (90 %);
спонтанды бөліну
260Sg 260 3,6±0,9 мс α-ыдырау 256Rf;
спонтанды бөліну
261Sg 261 0,23±0,06 с α-ыдырау 257Rf
262Sg 262 6,9+3,8−1,8 мс спонтанды бөліну;
α-ыдырау 258Rf (< 22 %)
263Sg 263 1,0±0,2 с α-ыдырау 259Rf;
спонтанды бөліну (< 30 %)
264Sg 264 37+12−11 мс спонтанды бөліну
265Sg 265 8±3 с спонтанды бөліну;
α-ыдырау 261Rf
266Sg 266 21+20−12 с спонтанды бөліну;
α-ыдырау 262Rf
271Sg 271 2,4+4,3−1,0 мин α-ыдырау 267Rf;
спонтанды бөліну

Химиялық қосындылар

өңдеу

Ғылымға сиборгийдің келесі қосылыстары белгілі:

  • SgO2Cl2,
  • SgO2F2,
  • SgO3,
  • SgO2OH2,

Және комплексті иондар

  • [SgO2F3]-
  • [Sg(OH)5(H2O)]+.

Тағы қараңыз

өңдеу

Сыртқы сілтемелер

өңдеу
Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Seaborgium

Дереккөздер

өңдеу
  • “Қазақстан”: Ұлттық энциклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998
  NODES
os 1
web 1