bi

 Binêre herwiha: bî, Bi, -bi, -bî, bi-, û bî-

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /bɪ/
• Deng (Wan)^ⓘ
• Kîtekirin: bi

Pêşdaçek

bi

1. Daçekek bo diyarkirina alavekê / amûrekê / hacetekê.

   bi kêrê

   bi tirimpêlê

   bi destan

2. Daçekek e bo diyarkirina alîkariyê.

   Hemî karê xwe bi min dide kirin.

3. Daçekek e bo diyarkirina nêzîkahiyê.

   bi rex min ve

4. Daçekek e bo diyarkirina demê.

   bi roj

   bi şev

   bi salan

5. Daçekek bo diyarkirina pîvanê.

   bi koman

   bi kîloyan

   bi salan

6. Daçekek e bo diyarkirina peydabûna hêdî-hêdî.

   yek bi yek

7. Daçekek e bo diyarkirina peydabûna berdewam.

   roj bi roj

8. Daçekek e bo diyarkirina sedemê.

   Bi nexweşiya şêrpenceyê mir.

9. Daçekek e bo diyarkirina rê yan rêbazê.

   Bi xwendinê xwe rehet dike.

10. Daçekek e bo diyarkirina awayî yan şêweyî:

    Bi destûra wan

11. Li gor (gotina / baweriya kesekê/î).

    Bi te, divê em çi bikin?

12. Sondxwarin

    Bi Xwedê

    bi serê te

13. (devokî) Bo pêkanîna negerguhêzên lêkerên gerguhêz ên pêkhatî ji kirin bi kar tê.

    deng kirin > bi deng bû (herwiha bideng bû)
    ageh kirin > bi( )ageh bû
    agir kirin > bi agir bû

Herwiha

• b'
• f', fi (hin deverên kurmanciya rojhilatî, bo nimûne li Amêdiyê)
• p'

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: ب‎
• kurdî-krîlî: бь

Serbixwe

Dema daçeka bi serbixwe (anku bêyî nomînan) tê bikaranîn, ew pê ye:

• pê çûn: bi wê çûn

Dijmane

• bê

Jê

• bi ... de
• bi ... re
• bi ... ve
• pê (daçek)

Bide ber

• bi-
• bî-
• be

Daçekên kurdî yên sade

• bi, bo, di, ji, li

Etîmolojî

Ji zimanên îranî, hevreha soranî به‎ (be), farisî به‎ (be), pehlewî ped, farisiya kevn peti, avestayî peyti-.

Bi zaravayên kurdî

• Soranî: be, we
• Kurdiya başûrî: we
• Zazakî: bi

Werger

bi amûrekê

• Almanî: mit → de, mittels → de, durch → de, indem → de
• Azerî: vasitəsilə
• Çekî: pomocí → cs, prostřednictvím → cs
• Çînî:

  Mandarînî: 用… → zh (yòng), 由… → zh (yóu)

• Danmarkî: ved → da, ved at
• Endonezyayî: kena → id
• Erebî: بِـ‎ → ar (bi-)
• Esperantoyî: per → eo
• Finnish: adessive of the means
• Fransî: par → fr, en → fr, au moyen → fr de
• Holendî: door → nl, op → nl, per → nl
• Îbranî: על ידי‎ (al yedey)
• Îdoyî: per → io
• Îngilîziya kevn: þurh
• Polish:
• Îngilîzî: by → en
• Îtalî: con → it
• Japonî: …で → ja, …により, …によって → ja (…niyotte)
• Kapampanganî: gamit ing, gamit naning..., gamit ning..., ibat king..., ...ken, bilang
• Koreyî: ...로써 → ko (...rosseo), ...로 → ko (...ro)
• Latînî: per → la, ab → la
• Latviyayî: pa → lv
• Malezî: dengan → ms
• Maltayî: bi → mt
• Maorî: nā, ki
• Mecarî: -val/-vel, által → hu, útján → hu, révén → hu
• Norwecî: med → no
• Portugalî: por → pt, a → pt
• Romanyayî: cu → ro
• Russian: }}
• Slovak:, so, pomocou}}
• Slovenî: y → sl, z → sl
• Spanî: por → es
• Swêdî: genom att
• Şîngazîcayî: ha
• Tayî: โดย → th (doy)
• Tirkî: -la → tr, -le → tr, vasıtasıyla → tr
• Ûkraynî: за допомогою (za dopomohoju)
• Viyetnamî: bằng cách, theo cách
• Weylsî: â
• Yûnanî: διά → el (diá), από → el (apó)

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

bi zimanekî, bi awayekî

• Almanî: auf → de
• Burmayî: လို → my (lui)
• Çînî:

  Mandarînî: 用 → zh (yòng)

• Danmarkî: på → da, med → da
• Fînî: -ksi → fi, -lla/-llä
• Fransî: en → fr
• Hindî: में → hi (mẽ)
• Holendî: in → nl
• Îngilîziya kevn: on
• Îngilîzî: in → en
• Îrlendî: as → ga
• Îtalî: in → it
• Japonî: ...で → ja (...de)
• Koreyî: ...로 → ko (...ro)
• Mecarî: -ban → hu, -ben → hu, -ul → hu, -ül → hu, -val → hu, -vel → hu
• Normandî: en
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: på → no

  Norweciya nînorskî: på

• Polonî: po → pl, w → pl
• Portugalî: em → pt
• Romanyayî: în → ro
• Rusî: по- → ru (po-)
• Spanî: en → es
• Swêdî: på → sv, i → sv
• Viyetnamî: bằng → vi
• Walonî: e → wa
• Weylsî: yn → cy

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Zazakî

Daçek

bi

1. bi, Daçek (amraz) e. Mana bi hev ra bûnê, dide: Bi dilê xwe, Were pêşiya lêkeran şeklê fermaniyê didê.: Bifiroşe, bibe, bigre, bide, Di raweya bilanî û gerane de dibe alîkar.: Ez bi gorî, Di Tirkî da lêkerên kuBi zuran roj nêşono awan:Bi derewan roj naçe ava
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Drungî

Lêker

bi

1. dan, dayîn
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Bororoyî

Lêker

bi

1. mirin
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Evenkî

Lêker

bi (bi)

1. (kesek/tiştek) bûn
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Çavkanî

Ev peyv ji wergerên bûn hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}

Gaelîka skotî

Lêker

bi

1. jîn, sax bûn, li jiyanê bûn
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Îngilîzî

Bilêvkirin

•  IPA: /baɪ/
• Deng (DYA)^ⓘ
• Hevdeng: bye, buy, by

Rengdêr

bi (neqiyasbar)

1. (LGBT, argo) Bîseksuel.

   Hevmane: bisexual

   I'm straight, but my oldest sister is bi.

   Ez heteroseksuel im lê, xwişka min a herî mezin bîseksuel e.

2. (LGBT, argo, neberbelav) Duzayend, ducinsiyet.
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Navdêr

bi (forma pirjimar bis)

1. (LGBT, argo) Kesekî bîseksuel.

   Hevmane: bisexual, bisexual person

2. (wicûdçêkirin, zimanê rojane, neberbelav) Masûlkeyekî duserî.
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Jê

• forced bi

Etîmolojî

Qusandin ji bisexual û biceps.

Binêre herwiha

• bi-

Bilêvkirin

• (brîtanî, emerîkî),  IPA: /biː/
• Deng (DYA)^ⓘ
• Hevdeng: b, be, Bea, bee

Navdêr

bi (forma pirjimar bi)

1. Cureyekî dîska yeşim ku li Çîna kevnar hatiye çêkirin.
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Binêre herwiha

• Bi (jade) li ser Wîkîpediyayê.

Herwiha

• (ji Wade-Giles) pi

Etîmolojî

Ji mandarînî 璧 (bì)

Anagram

• IB, ib.

Jurçenî

Cînav

bi

1. ez (wek biker)
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Îsthmus zapotekî

Navdêr

bi

1. (hewa) ba
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Zhuangî

Navdêr

bi

1. (zeman) sal
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Zouyî

Navdêr

bi

1. hêlîn
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Çavkanî

Ev peyv ji wergerên hêlîn hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}