hestî

Kurmancî

Bilêvkirin

IPA^(kilîd): /hɛsˈtiː/
Deng (Amed)
Deng (Bidlîs)
Kîtekirin: hes·tî

Navdêr

Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	hestî	hestî
Îzafe	hestiyê	hestiyên
Çemandî	hestî	hestiyan
Nîşandera çemandî	wî hestî	wan hestiyan
Bangkirin	hestiyo	hestiyino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	hestiyek	hestiyin
Îzafe	hestiyekî	hestiyine
Çemandî	hestiyekî	hestiyinan

hestiyên piyekî (1)

hestî nêr

(anatomî) parçeyên req û spî yên leşî (ku goşt xwe pê ve digire)
- Di serî da tenê 20 hestî hene. 8 hestiyên serî mêjî diparêzin. 12 hestiyên serî jî hestiyê rû û devê mirovan pêk hatiye. Di navbera hestiyê çena jorîn û çena jêrin da livoka hestiyê çenê heye. Mirov dikare bi wan herdu hestiyan, bi alîkariya masûlkan tiştan bicû û devê xwe bilivîne. — (Anatomiya Bedena Mirovan, Huseyin Bektaş, Weşanên Deng)
- Êşa piştê dikare ji ber hestî, movik, masûlke-tamar, kerînek û kejiyên aliyê piştê çêbibe û sedema wê carinan nayê zelalkirin. — (Eser Çetîn, Êşa piştê û sedemên wê [arşîv], rupelanu.com, 2023)

Bi alfabeyên din

kurdî-erebî: هه‌ستی‎
kurdî-krîlî: һәсти

Herwiha

Jornav

leş, laş

Bide ber

Jê

Qafiye

Bi zaravayên din

Kurmancî: hestî
- Reşî: hesti (hw esti)
Soranî: êsk, êskan, êsqan
Şêxbizinî: zinaq, iznaq, uznaq (bi metatezê ji isqan, usqan)
Hewramî: pêşe
Zazakî: aste, este, heste, iste

Etîmolojî

Hevrehên soranî ئێسک‎ (êsk) / ئێسکان‎ (êskan) / ئێسقان‎ (êsqan), zazakî heste / aste / este / iste, mazenderanî هستکا‎‎ (hesteka) / استکا‎‎ (esteka), pehlewî 𐫀𐫘𐫤𐫃‎ (esteg), farisî استخوان‎‎ (ostoxan), osetî стӕг (stæg), avestayî 𐬀𐬯𐬙𐬌‎ (esti), sanskrîtî अस्थि (ásthi), hindî अस्थि (asthi), ûrdûyî استھ‎‎ (اsth‎) (asthi), hîtîtî 𒄩𒀸𒋫𒄿 (ḫa-aš-ta-a-i /ḫaštāi/), lûwî 𒄩𒀀𒀸𒊭 (ḫa-a-aš-ša /ḫāšša/), albanî asht, yûnaniya kevn ὀστέον (óstéon), yûnaniya nû οστό (ostó), ermeniya kevn ոսկր (oskr), ermeniya nû ոսկոր (oskor), latînî/fransî/romanî os, îtalî/portugalî osso, spanî hueso... hemû ji proto-hindûewropî *h₃ésth₁.

Formên şêxbizinî zinaq, iznaq, uznaq bi metatezê ji isqan, usqan peyda bûne.

Peyv bi awayê xwe yê yûnanî li seranserî dinyayê belav bûye û wek osteo- ketiye kurdî jî: osteolog, osteolojî, osteoporoz... Ji bilî van peyvên navneteweyî, ew forma yûnanî herwiha di peyvên wek ıstakoz, istiridye de ketiye tirkî.

Çavkanî: Chyet r. 242, Horn r. 21, Nişanyan, Pokorny r. 783, Watkins r. 61, Tsabolov r. 435, Etymonline, The Tower of Babel

Werger

Abxazî: абаҩ (ābāʿ°)
Afarî: lafa
Afrîkansî: been
Aguarunayî: ukunč
Agutaynenî: doli
Aklanon: tue-an
Albanî: kockë m, asht → sq n, eshtër → sq m
Almanî: Knochen n, Gebeine m pj, Bein nt
Almaniya bilind a navîn: gebeine nt
Altayiya başûrî: сӧӧк (söök)
Amayî: mi
Amharî: አጥንት (ʾäṭnt)
Andî: рокьи
Apalayî: zehpo
Aramî:
Siryaniya klasîk: ܓܪܡܐ‎ n (garmā)

Aramiya babîlonî ya cihûyî: גַּרְמָא‎ n (garmā)
Arçî: лекки
Aromanî: os
Arrernteyiya rojavayî: ngkwerne
Asamî: হাড় (har)
Astûrî: güesu n
Avarî: ракьа (rakḷa)
Azerî: sümük
Bajwayiya kendava rojava: bokog
Balînî: balung, tulang
Baskî: hezur → eu
Başkîrî: һөйәк (höyäk)
Bau bidayuh: turang
Belarusî: косць m (koscʹ)
Belûçî: ہڈ‎ (haḍḍ)
Bengalî: হাড় → bn (haṛ)
Bororoyî: ra
Bruneyî: tulang
Buduxî: кӏерепӏ (kʼerepʼ)
Bugî: buku
Bulgarî: кост → bg m (kost), ко́кал n (kókal)
Burmayî: အရိုး → my (a.rui:)
Buryatî: яһан (jahan)
Çeçenî: даьӏахк (däʿaχk)
Çekî: kost → cs m
Çînî:
Kantonî: 骨 (gwat¹), 滑頭 (waat⁶ tau⁴)

Dunganî: гўдў (gwdw), гўдўзы (gwdwzɨ), гўдўр (gwdwr)

Hakkayî: 骨頭, 滑头 (kut-thèu)

Mandarînî: 骨質 (gǔzhì), 骨頭 (gǔtou, gútou)

Min dongî: 骨骨 (gáuk-gáuk)

Minnanî: 滑 → zh-min-nan (ku̍t), 滑頭 (ku̍t-thâu)
Çuvaşî: шӑмӑ (šămă)
Dalmatî: vuas n
Danmarkî: knogle → da g, ben → da nt
Dargwayî: лига (liga)
Endonezyayî: tulang → id
Erebî: عَظْم‎ → ar n (ʿaẓm)
Erebiya misrî: عضم‎ n (ʿaḍm)
Ermenî: ոսկոր → hy (oskor)
Ermeniya kevn: ոսկր (oskr)
Erzayî: ловажа (lovaža)
Esperantoyî: osto → eo
Estonî: luu → et
Evenkî: гирамна (giramna)
Farisî: استخوان‎ → fa (ostoxân), استخون‎ (ostoxun)
Fînî: luu → fi
Fransî: os → fr n
Friyolî: vues n
Frîsiya bakur: knooke
Galîsî: óso → gl n
Gujaratî: અસ્થિ (asthi), હાડકું (hāḍkũ)
Gurcî: ძვალი (ʒvali)
Higaononî: tul-an
Hindî: हड्डी → hi m (haḍḍī), अस्थि → hi n (asthi)
Hîlîgaynonî: tul-an
Hmongî: pob txha
Holendî: been → nl nt
Îbanî: tulang
Îbranî: עֶצֶם‎ n (étsem)
Îngilîziya kevn: bān nt
Îngilîzî: bone → en
Îngûşî: тӏехк (ṭeχk)
Îranunî: tulan
Îrlendî: cnámh m
Îstriyotî: uosso n
Îstro-romanyayî: os
Îtalî: osso → it n
Îzlendî: bein → is nt
Japonî: 骨 → ja (ほね, hone)
Javayiya kevn: baluṅ
Javayî: balung → jv
Kalmîkî: ясн (yasn)
Kannadayî: ಮೂಳೆ → kn (mūḷe)
Karakalpakî: su'yek
Karelî: luu
Kaşûbî: kòsc
Katalanî: os → ca n
Keçwayî: tullu
Khumi çinî: ähu
Kirgizî: сөөк → ky (söök)
Kîngalî: ගිනිමැලය (ginimælaya)
Komî-permyakî: лы (ly)
Komî-zîriyî: лы (ly)
Koreyî: 뼈 → ko (ppyeo)
Krytsî: k'ərəp'
Ladînoyî: gueso
Latgalî: kauls
Latînî: os → la nt
Latviyayî: kauls → lv n
Lawsî: ກະດູກ → lo (ka dūk)
Lezgînî: кӏараб (ḳarab)
Lingalayî: mokuwa
Lîtwanî: kaulas → lt n
Lombardî: oss n
Makasarî: buku
Makedonî: ко́ска m (kóska)
Malayalamî: എല്ല് → ml (ellŭ)
Malezî: tulang → ms
Maltayî: għadam n
Mançûyî: ᡤᡳᡵᠠᠩᡤᡳ (giranggi)
Mansî: лув (luv)
Maorî: kōiwi, wheua
Maranaoyî: tolan
Maratî: अस्थि (asthi), हाड → mr (hāḍ)
Mariya rojhilatî: лу
Mayayiya yukatekî: baak
Mecarî: csont → hu
Megleno-romanyayî: uos
Melanauyiya navendî: tuleang
Mizoyî: ruh
Mokşayî: пакарь (pakarʹ)
Mongolî: яс → mn (jas)
Nambasiya mezin: su
Nanayî: гирмакса
Navajoyî: tsʼin
Nedersaksî:
Almaniya jêrîn a almanî: Been nt, Bein nt
Norwecî:
Norweciya bokmålî: bein → no nt
Ohloniya bakur: tájí
Okînawanî: 骨 (ふに, funi)
Oksîtanî: òs → oc n
Oriyayî: ହାଡ (haḍô), ହାଡ଼ → or (haṛô)
Osetî: стӕг (stæg)
Osmanî: كمیك‎ (kemik)
Oygurî: سۆڭەك‎ (söngek)
Ozbekî: suyak → uz
Papyamentoyî: wesu
Peştûyî: هډوکى‎ n (haḍúkay), هډ‎ → ps n (haḍ)
Piedmontîsî: òss n
Plodîşî: Knoaken n
Polonî: kość → pl m
Portugalî: osso → pt n
Qazaxî: сүйек (süiek)
Rendilleyî: laf
Romagnolî: òṣ n
Romancî: oss, ies, òss, öss
Romanyayî: os → ro nt
Rusî: кость → ru m (kostʹ)
Rusînî: кість m (kistʹ)
Rutulî: кьырыб
Sahoyî: lafa
Sanskrîtî: अस्थि → sa nt (asthi)
Sardînî: ossu
Sebopî: tulang
Sebwanoyî: bukog
Sirboxirwatî:
Kirîlî: кост m

Latînî: kost → sh m
Slaviya kevn:
Kirîlî: кость m (kostĭ)

Glagolîtîk: ⰽⱁⱄⱅⱐ m (kostĭ)
Slovakî: kosť → sk m
Slovenî: kost → sl m
Somalî: laf
Sorbî:
Sorbiya jorîn: kósć m
Spanî: hueso → es n
Swahîlî: mfupa → sw
Swêdî: ben → sv nt
Tabasaranî: кӏураб (ḳurab)
Tacikî: устухон → tg (ustuxon)
Tagalogî: weso, buto → tl
Tamîlî: எலும்பு → ta (elumpu)
Tarantinoyî: osse n
Tarifitî: iɣes n
Tausugî: bukug
Tayî: กระดูก → th
Tedim çinî: guh
Telûgûyî: ఎముక → te (emuka)
Teterî: сөяк → tt (söyak)
Tetûmî: ruin
Tigrînî: ዓጽሚ (ʿaṣmi)
Tirkî: kemik → tr
Tirkmenî: süňk, süýek
Tokpisinî: bun
Tuvanî: сөөк (söök)
Tzotzîlî: bak
Udî: уъкъеън (u̱q̇e̱n)
Udmurtî: лы (ly)
Ugarîtî: 𐎓𐎑𐎎 (ʿẓm)
Urdûyî: ہڈی‎ m (haḍḍī), استھ‎ n (asthi)
Ûkraynî: кі́стка m (kístka), кість m (kistʹ)
Viyetnamî: chất xương, xương → vi
Volapûkî: bom → vo
Warayî: tul-an
Weylsî: asgwrn → cy m
Xakasî: сööк (söök)
Ximêrî: ឆ្អឹង → km (chʼəng)
Yagnobî: ситак
Yakutî: уҥуох (uŋuox)
Yamanayî: xatuS
Yidîşî: ביין‎ n (beyn)
Yûnanî: κόκαλο → el n (kókalo)
Kevn: ὀστέον nt (ostéon), ὀστοῦν nt (ostoûn)
Zêlandî: beên nt
Zhuangî: ndok
Zouyî: gu
Zuluyî: ithambo → zu 5 an 6

Rengdêr 1

Pozîtîv	Komparatîv	Sûperlatîv
hestî	hestîtir	herî hestî hestîtirîn

hestî

bêgoşt, gelek zeîf:
Kurik hestî ye. (Gelek zeîf e.)
ya/yê/yên hestiyan, têkildarî hestiyan,
hestiyane, hestîkî, osteo-:
êşeke hestî

Etîmolojî

Ji peyva hestî ya navdêr, li jortir binêrin

Werger

Rengdêr 2

hestî

hisî, hesas, hestiyar, emosyonel,
têkildarî hestan
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Etîmolojî

Ji hest + -î

Werger

Almanî : emotional → de, gefühlsmäßig → de
Îngilîzî: emotional → en
Tirkî: emotional → tr