nexweş

Kurmancî

Bilêvkirin

•  IPA^(kilîd): /nɛxʷɛʃ/
  • Deng (Bidlîs)^ⓘ
•  IPA^(kilîd): /nɛxoːʃ/, /nɛxʷɪʃ/
  • Deng (Bidlîs)^ⓘ
• Kîtekirin: nex·weş

Rengêr

Pozîtîv	Komparatîv	Sûperlatîv
nexweş	nexweştir	herî nexweş nexweştirîn

nexweş

1. Kesa/ê êşek yan hin êş lê hene.

   Ew îro nexweş e.

   Ez hefteyekê nexweş bûm.

   Ew bi xwarineke jehrewî nexweş bûye/ketiye.

Hevmane

 

• nesax
• nesaxlem
• xeste
• êşewî

Jê

 

• (navdêr) nexweşbûn
• (rengdêr) nexweşbûyî
• nexweşgeh
• (lêker) nexweş ketin
• (navdêr) nexweşketin
• nexweşketî
• (lêker) nexweş kirin
• (navdêr) nexweşkirin
• (rengdêr) nexweşkirî
• nexweşxane
• (lêker) nexweş xistin
• (navdêr) nexweşxistin
• nexweşî
• (lêker)  nexweş bûn

Bide ber

 

• birîndar
• kulek
• mirî
• seqet

Etîmolojî

Ji ne- + xweş.

Bi zaravayên din

• Soranî: نەخۆش‎ (nexoş)
• Zazakî: nêweş n, nêwes n

Werger

nesax, biêş, êşewî

• Afrîkansî: siek
• Aghwanî: 𐔱𐔰𐕅 (bal')
• Aklanon: masakit
• Albanî: i sëmurë → sq
• Almanî: krank → de, siech → de
• Amharî: ሕሙም (ḥəmum)
• Aromanî: lãndzit, lãntsid, lãndzidzãt, niputut, shuplicat, hivrit
• Astûrî: enfermu
• Azerî: xəstə → az, naxoş
• Baskî: gaixo
• Başkîrî: ауырыу (awïrïw), сирле (sirle), сырхау (sïrxaw)
• Belarusî: хво́ры (xvóry)
• Bengalî: অসুস্থ → bn (ôśuśth)
• Bîslamayî: siki
• Bulgarî: бо́лен → bg (bólen)
• Burmayî: နာ → my (na), နေထိုင်မကောင်း → my (nehtuingma.kaung:)
• Çekî: nemocný → cs
• Çîkasawî: abika
• Çînî:

  Kantonî: 病 (beng⁶)

  Dunganî: бин (bin), бемар (bi͡əmar)

  Mandarînî: 病 → zh (bìng)

• Çukçî: тъытԓьэн (tʺytḷʹėn)
• Danmarkî: syg → da
• Elfdalî: klien, siuok
• Endonezyayî: sakit → id
• Erebî: مَرِيض‎ → ar (marīḍ)

  Erebiya misrî: عيان‎ (ʕayyān)

• Ermenî: հիվանդ → hy (hivand)

  Ermeniya kevn: հիւանդ (hiwand), խօթ (xōtʻ)

• Esperantoyî: malsana
• Estonî: haige → et
• Farisî: بیمار‎ → fa (bimâr), مریض‎ → fa (mariz)
• Ferî: sjúkur
• Fînî: sairas → fi
• Fransî: malade → fr n an m
• Frîsî: siik
• Gaelîka skotî: tinn
• Galîsî: enfermo → gl, doente → gl
• Gotî: 𐌿𐌽𐌷𐌰𐌹𐌻𐍃 (unhails)
• Gurcî: ავადმყოფი → ka (avadmq̇opi), სნეული (sneuli)
• Haîtî: malad
• Hawayî: maʻi
• Hindî: बीमार → hi (bīmār), रोगी → hi (rogī)
• Hmongî: mob
• Holendî: ziek → nl, zieke → nl, krank → nl
• Îbranî: חוֹלֶה‎ → he n (kholé)
• Îdoyî: malada → io
• Îngilîziya kevn: seoc, ādliġ
• Îngilîzî: ill → en
• Îngriyî: kippiä
• Înterlîngua: malade
• Îranunî: masakit
• Îrlendî: tinn → ga
• Îtalî: malato → it
• Îzlendî: veikur → is, lasinn, sjúkur → is
• Japonî: 病気 → ja (びょうき, byōki)
• Javayiya kevn: lara
• Javayî: lara
• Kalalîsûtî: napparsimasoq
• Katalanî: malalt → ca
• Kirgizî: оору → ky (ooru), оорулуу → ky (ooruluu), ноокас (nookas), сыркоолуу → ky (sırkooluu)
• Kîngalî: අසනීප (asanīpa)
• Koreyî: 병들다 → ko (byeongdeulda), 앓다 → ko (alta)
• Ladînoyî: hazino n, hazinu n, hazina m, malo n
• Latgalî: navasals n
• Latînî: īnfirmus, aeger → la, aegrōtus
• Latviyayî: slims, sasirdzis
• Lawsî: ເຈັບ (chep), ຕົກອັບ (tok ʼap), ບໍ່ສະບາຍ (bǭ sa bāi)
• Lazî: ზაბუნი (zabuni)
• Lîtwanî: sergantis
• Lîvonî: rujā
• Luksembûrgî: krank
• Luşûtsîdî: ʔəsʔi
• Makedonî: болен (bolen)
• Malezî: sakit → ms, gering → ms
• Maltayî: marid
• Mansakayî: masakit
• Maorî: wheori, tarutaruhea, manauhea
• Maranaoyî: kasakit
• Mecarî: beteg → hu
• Megrelî: ლეხიანი (lexiani)
• Mongolî:

  Kirîlî: өвчтэй (övčtej)

  Mongolî: ᠥᠪᠡᠳᠴᠢᠲᠡᠢ (öbedčitei)

• Normandî: malade
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: syk → no, sjuk → no

  Norweciya nînorskî: sjuk

• Ojibweyî: aakozi
• Oksîtanî: malaut → oc
• Oriyayî: ବେମାରିଆ → or (bemaria)
• Oygurî: كېسەل‎ (kësel)
• Ozbekî: kasal → uz, xasta → uz, bemor → uz
• Peştûyî: بيمار‎ → ps (bimār), مريض‎ (mariz)
• Pijînî: siki
• Plodîşî: krank
• Polonî: chory → pl
• Portugalî: doente → pt n an m
• Qazaxî: ауру (auru), науқас (nauqas), сырқат (syrqat), дімкәс (dımkäs)
• Romagnolî: mêl
• Romancî: malsaun
• Romanî: nasvalo
• Romanyayî: bolnav → ro, abătut → ro
• Rusî: больно́й → ru (bolʹnój), хво́рый → ru (xvóryj)
• Saksoniya kevn: siok
• Samiya bakurî: buohcci, buozas
• Samoayî: ma'i
• Sanskrîtî: अस्वस्थ → sa (asvastha), रुग्ण → sa (rugṇa)
• Sindhî: بیمار‎
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: бо̏лестан

  Latînî: bȍlestan → sh

• Slaviya kevn:

  Kirîlî: больнъ (bolĭnŭ)

• Slovakî: chorý → sk, nemocný
• Slovenî: bolan → sl
• Somalî: bukaan → so, xanuun
• Sorbî:

  Sorbiya jêrîn: chóry

  Sorbiya jorîn: chory

• Spanî: enfermo → es, mareado → es
• Swahîlî: -gonjwa
• Swêdî: sjuk → sv
• Tacikî: бемор → tg (bemor), мариз → tg (mariz), касал → tg (kasal)
• Talysh:

  Talişî: مریض‎ (mariz)

• Tagalogî: may sakit
• Tayî: ป่วย → th (bpùai), ไม่สบาย → th
• Teterî: авыру → tt (awıru)
• Tetûmî: moras
• Tigrînî: ሕሙም → ti (ḥəmum)
• Tirkî: hasta → tr, sayrı → tr
• Tirkmenî: syrkaw, hassa, kesel, näsag
• Tîbetî: ན (na), ནན་ཏེ (nan te)
• Tokpisinî: sik
• Tongî: puke
• Toxarî B: tekiññe
• Urdûyî: بیمار‎ (bīmār), مریض‎ → ur (marīz), علیل‎ (alīl)
• Ûkraynî: хво́рий (xvóryj)
• Viyetnamî: bệnh → vi, ốm → vi
• Volapûkî: malädik → vo
• Weylsî: sâl → cy
• Ximêrî: ឈឺ → km (chɨɨ), ថ្កាត់ → km (thkat)
• Yidîşî: קראַנק‎ (krank), קרענקלעך‎ (krenklekh), געלעגן צו בעט‎ (gelegn tsu bet)
• Yûnanî: άρρωστος → el (árrostos)

  Kevn: ἄρρωστος (árrhōstos)

• Zhuangî: bingh

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

• Almanî: unbequem → de, ungemütlich → de
• Azerî: rahatsız, naqolay
• Bulgarî: неудо́бен → bg (neudóben)
• Çekî: nepohodlný
• Çînî:

  Mandarînî: 不舒服 → zh (bùshūfu)

• Erebî: غَيْر مُرِيح‎ (ḡayr murīḥ)
• Ermenî: անհարմար → hy (anharmar)
• Fînî: epämukava → fi
• Fransî: inconfortable → fr
• Gaelîka skotî: mì-shuaimhneach
• Galîsî: incómodo
• Gurcî: არაკეთილმოწყობილი (araḳetilmoc̣q̇obili)
• Holendî: ongemakkelijk → nl
• Îngilîzî: uncomfortable → en, unconvenient → en
• Îrlendî: anacair, aineascair
• Îzlendî: óþægilegur → is
• Japonî: 心地よくない (ここちよくない, kokochiyokunai)
• Katalanî: incòmode → ca
• Koreyî: 불편하다 → ko (bulpyeonhada)
• Ladînî: ncomper
• Latînî: incommodus
• Makedonî: неу́добен (neúdoben), непри́јатен (nepríjaten)
• Mecarî: kényelmetlen → hu
• Oksîtanî: incomòde → oc
• Plodîşî: Forcht m
• Polonî: niewygodny → pl, niekomfortowy → pl
• Portugalî: desconfortável → pt, incómodo → pt, incômodo → pt
• Rusî: неудо́бный → ru (neudóbnyj), некомфорта́бельный → ru (nekomfortábelʹnyj)
• Sanskrîtî: दुःख → sa (duḥkha)
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: не̏удобан

  Latînî: nȅudoban → sh

• Spanî: incómodo → es
• Tayî: ไม่สะดวก (mâi sàdùak)
• Ûkraynî: незру́чний (nezrúčnyj)
• Yûnanî: άβολο → el (ávolo)

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Navdêr

Zayendên mê û nêr ên binavkirî
Rewş	Mê (yj.)	Nêr (yj.)	Mê û nêr (pj.)
Navkî	nexweş	nexweş	nexweş
Îzafe	nexweşa	nexweşê	nexweşên
Çemandî	nexweşê	nexweşî	nexweşan
Nîşandera çemandî	wê nexweşê	wî nexweşî	wan nexweşan
Bangkirin	nexweşê	nexweşo	nexweşino
Zayendên mê û nêr ên nebinavkirî
Rewş	Mê (yj.)	Nêr (yj.)	Mê û nêr (pj.)
Navkî	nexweşek	nexweşek	nexweşin
Îzafe	nexweşeke	nexweşekî	nexweşine
Çemandî	nexweşekê	nexweşekî	nexweşinan

nexweş mê û nêr

1. Kesa/ê êşek yan hin êş lê hene.

   Nexweşek.

   Nexweşa şekirê.

   • Lê ji bo nekhê dehanî
     Nexweşan ew lê şifa ye
     Mawera belgên gulê bû — (Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640)

Werger

• Almanî: Kranker → de n, Kranke → de m
• Fransî: malade → fr m an n
• Îngilîzî: invalid → en, sick person, ill person
• Spanî: enfermo → es n
• Tirkî: hasta → tr