rûvî

	Bikarhênerek dixwaze ev peyv were standardkirin. Ji kerema xwe tevlî nîqaşa li ser Daxwazên standardkirinê bibin.⁽⁺⁾
	rovî / rûvî / rîvî

Kurmancî

Bilêvkirin

IPA^(kilîd): /ruːˈviː/
- (rojhilatî) IPA^(kilîd): /rʉːˈviː/
Kîtekirin: rû·vî

Navdêr 1

Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	rûvî	rûvî
Îzafe	rûviyê	rûviyên
Çemandî	rûvî	rûviyan
Nîşandera çemandî	wî rûvî	wan rûviyan
Bangkirin	rûviyo	rûviyino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	rûviyek	rûviyin
Îzafe	rûviyekî	rûviyine
Çemandî	rûviyekî	rûviyinan

Rûviyek

rûvî nêr

(guhandar) Heywanekî guhandar ê kûvî yê mîna gur û seyan e lê ji guran hûriktir e û di çîrokan de bi lêb û hîlebaziyên xwe navdar e.
- سارق و لص هر دو چه ناڤی دزان
  هره و سنور پسیک فأره مشک
  ثقب کن و روڤی چیه ثعلبان — (Ehmedê Xanî, Nûbihara Biçûkan, 1683)
Sariq û liṣṣ herdu çi? Navê dizan
Hirre û sinnewr-i pisîk; feʾre mişk
S̤eqb-i kun, û rûvî çi ye? S̤eʿleban
(mecazî) hîlebaz, cambaz, lêbker, şatir, gelac

Bi alfabeyên din

kurdî-erebî: رووڤی‎

Herwiha

Bide ber

rîvî

Jê

Etîmolojî

Hevreha soranî ڕێوی‎ (rêwî), hewramî ruwase, zazakî lûye, farisî روباه‎ (robah), pehlewî robah, partî robas, pehlewî rôbas, sanskrîtî लोपाश (lopāśá), yûnaniya kevn ἀλώπηξ (alṓpēx), lîtwanî lãpė, latviyayî lapsa, ermeniya kevn աղուէս (ałuēs), danmarkî ræv, norwecî rev, swêdî räv... hemû ji proto-hindûewropî.

proto-hindûewropî: *wlp- / *lup- ("rûvî")
proto-îranî: *laupāša- ("rûvî")

avestayî: urupis- , raopi- ("çeqel, rûvî")

pehlewî: rōbās ("rûvî")

partî: rwb's ("rûvî")

sogdî: rwbs ("rûvî")

farisî: rōbāh ("rûvî"), gurbe ("pisîk")

osetî: robas ("rûvî")

belarusî: ropask ("rûvî")

tatî: luwās ("rûvî")

kîrîbatî: lavās ("rûvî") … ^{alfabeya arî}

kurmancî: rûvî ("rûvî")

soranî: rêwî ("rûvî")

hewramî: ruwase ("rûvî")

zazakî: lûy ("rûvî")

sanskrîtî: lopāka- ("rûvî")

yûnanî: alōpēx, ("rûvî")

latînî: vulpēs ("rûvî")

ermenî: alovēs ("rûvî") ...

Çavkanî: Schwartz p.283, MacKenzie P.124, Horn p.139 | Pokorny: 1179

Bi zaravayên din

Soranî: ڕێوی‎ (rêwî)

Werger

Vulpes

Abazayî: бага (bāgā)
Abenakî: ôkwses, wôkwses
Adîgeyî: баджэ (bāǯ̍ă)
Afrîkansî: vos → af, jakkals → af
Alabamayî: chola
Albanî: dhelpën m dhelpër → sq m, dhelpra
Algonquinî: wonkis
Almaniya bilind a kevn: fuhs, foha
Almanî: Fuchs → de n, Fuchsrüde n, Füchsin → de m, Fähe → de m, Fuchsmännchen nt, Fuchsweibchen nt
Elmanîşî: Fuchs n

Almaniya bilind a navîn: vuhs n
Altayiya başûrî: тӱлкӱ (tülkü)
Alutor: татул (tatul)
Amharî: ቀበሮ (ḳäbäro)
Andî: сори
Aramî:
Îbranî: תעלא‎ n (taʿlā)
Arapaho: nouː, beːχou
Arçî: ссол
Aromanî: vulpi m
Asamî: শিয়াল (xial)
Astûrî: raposa → ast m, rapiega → ast m
Avarî: цер (cer)
Aynuyî: チロヌッㇷ゚ (chironnup), シュマリ (shumari), キモッペ (kimoppe)
Azerî: tülkü → az
Baskî: azeri → eu
Başkîrî: төлкө (tölkö)
Batsbî: ცოკალ (coḳal)
Belarusî: ліса́ m (lisá), ліс n (lis)
Belûçî: روباہ‎ (robáh)
Bengalî: শিয়াল → bn (śiẏal)
Bojpûrî: 𑂎𑂱𑂎𑂱𑂩 ()
Bretonî: louarn → br n
Buduxî: сокул (sokul)
Bulgarî: лиси́ца → bg m (lisíca)
Burmayî: မြေခွေး → my (mrehkwe:)
Cimbrî: buks n, vuks n
Çamicuroyî: tus̈huli
Çeçenî: цхьогал (cḥogal)
Çekî: liška → cs m
Çerokî: ᏧᎳ (tsula)
Çeyenî: vóhkéso
Çîkasawî: chula
Çînî:
Kantonî: 狐狸 (wu⁴ lei^4-2)

Dunganî: хўзы (hwzɨ), ехўзы (i͡əhwzɨ)

Hakkayî: 狐狸 (fù-lì)

Mandarînî: 狐狸 → zh (húlí)

Min dongî: 狐狸 (hù-lì)

Minnanî: 狐狸 → zh-min-nan (hô͘-lî)

Wuyî: 狐狸
Çoktawî: chula
Çukçî: ятъёԓ (jatʺjoḷ), чеԓгырэӄокаԓгын (čeḷgyrėqokaḷgyn)
Çuvaşî: тилӗ (tilĕ)
Dalmatî: bualp n
Danmarkî: ræv → da g
Dargwayî: гурда (gurda)
Daurî: xunugw
Dongşîangî: funiegve
Elfdalî: röv n
Endonezyayî: rubah → id
Erebî: ثَعْلَب‎ → ar n (ṯaʿlab)
Erebiya misrî: تعلب‎ n (taʿlab)

Erebiya kendavî: ثعلب‎ n (ṯaʕlab)

Erebiya hîcazî: ثعلب‎ n (taʿlab, ṯaʿlab)

Erebiya sudanî: بعشوم‎ n (baʿšūm)

Erebiya iraqî: حسيني‎ n (ḥsēni)

Erebiya sanaanî: ثعل‎ n (ṯaʿal)
Ermenî: աղվես → hy (aġves)
Ermeniya kevn: աղուէս (ałuēs)
Erzayî: ривезь (rivezʹ)
Esperantoyî: vulpo → eo
Estonî: rebane → et
Evenî: хули (huli)
Evenkî: сулаки (sulaki)
Eweyî: abei nt
Farisî: روباه‎ → fa (rubâh)
Ferî: revur n
Fînî: kettu → fi
Foksî: wâkoshêha
Frankoprovansî: renârd n
Fransî: renard → fr n, goupil → fr n, renard roux → fr n, renard commun → fr n
Fransiya navîn: renard n

Fransiya kevn: gupil n, goupil n
Friyolî: bolp n, volp n
Frîsiya bakur: Fos n
Frîsiya saterlandî: Foaks n
Frîsî: foks n
Gaelîka skotî: sionnach n
Gagawzî: tilki
Galîsî: raposo → gl n, golpe → gl n, renarte n
Gaulisî: louernos
Gondiyî: కొయ్‌లల్
Gotî: 𐍆𐌰𐌿𐌷𐍉 m (fauhō)
Gurcî: მელა (mela), მელია (melia)
Guwaranî: aguara
Hawayî: ʻalopeka, ʻalopeke
Hindî: लोमड़ी → hi m (lomṛī)
Hîlîgaynonî: sora
Holendiya navîn: vos n
Holendî: vos → nl n
Hopîyî: leetayo
Îbranî: שׁוּעָל‎ → he n (shuál)
Îdoyî: foxo → io
Îngilîziya kevn: fox → ang n
Îngilîziya navîn: foxe
Îngilîzî: fox → en
Îngriyî: repo
Îngûşî: цхьогал (cḥogal)
Înuîtî: ᑎᕆᒐᓐᓂᐊᖅ
Îrlendî: sionnach → ga n, madra rua n
Îrlendiya kevn: sinnach
Îstriyotî: bulpo
Îtalî: volpe → it m
Tuscan dialect: gorpe
Îzlendî: refur → is n, tófa → is m
Japonî: 狐 → ja (きつね, kitsune), キツネ → ja (kitsune), フォックス (fokkusu)
Jarayî: mơja
Kabardî: бажэ (bāžă)
Kalalîsûtî: terianniaq → kl
Kalmîkî: арат (arat), үнгн (üngn)
Kannadayî: ನರಿ → kn (nari)
Karaçay-balkarî: тюлкю (tülkü)
Karelî: rebo, repo
Karriyerî: naŋʌz
Kaşûbî: lës m
Katalanî: guineu → ca m, guilla → ca m, rabosa → ca m
Keçwayî: atuq → qu
Keşmîrî: لوو‎ (lōv)
Kirgizî: түлкү → ky (tülkü)
Kîngalî: හිවලා (hiwalā), නරියා → si (nariyā)
Klamatî-modokî: w̓an
Koasatî: cola
Komî-permyakî: руч (ruč)
Komî-zîriyî: руч (ruč)
Koreyî: 여우 → ko (yeou)
Kornî: lowarn n
Krî: ᒪᕁᐁᓰᐢ (mahkesiis)
Krîkî: culv
Kumikî: тюлкю (tülkü)
Ladakhiyî: ཝ་ཙེ (wa tse)
Ladînî: volp n
Ladînoyî: renar n an m
Lakotayî: tokalu, šungila
Latgalî: lopsa m
Latînî: vulpes → la m
Latviyayî: lapsa m
Lawsî: ຈິກຈອກ (chik chǭk)
Lezgînî: сикӏ (siḳ)
Lîtwanî: lapė → lt m, lapinas → lt n
Lîvonî: re'bbi
Lueyî: ᦋᦲᧉᦈᦸᧅᧈ (tsii²ṫsoak¹)
Luksembûrgî: Fochs → lb n, Fuuss → lb n
Luşûtsîdî: sx̌ʷuʔx̌ʷuʔ
Mòçenoyî: vucks n
Magahî: 𑂎𑂱𑂍𑂹𑂎𑂱𑂩 (khikkhir)
Mahicanî: waugoosus
Maithilî: खिखिर
Makedonî: лисица m (lisica)
Malagasî: amboahaolo → mg
Malay:
Malezî: روبه‎, موسڠ‎

Rûmî: rubah, musang
Malayalamî: കുറുക്കൻ → ml (kuṟukkan)
Malecite-passamaquoddyî: qaqsoss
Maltayî: volpi n
Mançûyî: ᡩᠣᠪᡳ (dobi)
Manksî: shynnagh n
Maorî: pōkiha
Maratî: कोल्हा (kolhā)
Marî:
Mariya rojhilatî: рывыж

Mariya rojavayî: ӹрвӹж (ÿrvÿž)
Massaçusettî: wonksis, wonkqŭssis, wonksis, wonkqŭssis
Mayayiya yukatekî: ohč
Mecarî: róka → hu
Menomineeyî: wa·koh
Mingoyî: unõˀkwatkwá
Mixtekiya alcozauca: ikuìì
Mîkmakî: wokwis
Mohawkî: tsitsho
Mohegan-pequotî: wôks
Mokşayî: келазь (kelazʹ)
Mongghulî: funige
Mongolî: үнэг → mn (üneg)
Montagnaîsî: matsheshu
Montana salişî: χʷaχʷáʕ
Mruyî: 𖩔𖩑𖩘
Nanticokeyî: waaks
Navajoyî: mąʼii łitsooí
Nedersaksî: Foß n, Voß n, Voss → nds n
Almaniya jêrîn a navîn: vos
Nîvxî: кʼеӄ (kʼeq)
Nogayî: туьлки (tülki)
Normandî: r'nard n
Norsiya kevn: fóa m
Norwecî: rev → no n
O'odhamî: gaso
Ojibweyî: ᐙᑯᔥ (waagosh)
Okînawanî: 狐 (ちちに, chichini)
Oksîtanî: mandra → oc m, rainal → oc n, guèine → oc n
Osmanî: تلكی‎ (tilki)
Oygurî: تۈلكە‎ → ug (tülke)
Ozbekî: tulki → uz
Paiuteyiya bakurî: waŋ̇i’i
Pawnî: kiwʌ́ku
Penobskotî: kwɑ'ŋk'ʷsəs
Peştûyî: ترودۍ‎ (tródǝ́y), تروری‎ (troráy), تروړۍ‎ (troṛǝy)
Piedmontîsî: volp m
Plodîşî: Foss n
Polabî: laiskă m
Polonî: lis → pl n, lisica → pl m, liszka → pl m
Portugalî: raposa → pt m, raposa-vermelha → pt
Potawatomî: wekshi
Prusiya kevn: lape
Puncabî: ਲੂੰਬੜੀ m (lūmbṛī)
Purepeçayî: kúmi-wátsï
Qazaxî: түлкі (tülkı)
Qiptî: ⲃⲁϣⲟⲣ (bašor)
Romagnolî: vùlpa m
Romancî: vulp m
Romanî: hilpa m
Romanyayî: vulpe → ro m
Rusî: лиса́ → ru m (lisá), лиси́ца → ru m (lisíca), лис → ru n (lis)
Samî:
Samiya kildînî: рӣммьн (rīmmʹn)

Samiya bakurî: rieban

Samiya înarî: riemnjis

Samiya skoltî: riʹmjj

Ter samî: рӣммнӭ (rīmmńe)
Sanskrîtî: लोपाश → sa n (lopāśá)
Sardînî: mrexani, fraitzu, liori, grupi, merxani
Sêriyî: χæːs
Sicîlî: vurpi → scn m
Sirboxirwatî:
Kirîlî: лѝсица m, ли́сац n

Latînî: lìsica → sh m, lísac → sh n
Sîlhetî: ꠢꠤꠀꠟ (hial)
Skotî: tod
Slaviya kevn:
Kirîlî: лисъ n (lisŭ), лисица m (lisica)
Slaviya rojavayî ya kevn: лисъ n (lisŭ), лисица m (lisica)
Slovakî: líška → sk m, lišiak n
Slovenî: lisica → sl m, lisjak n
Sorbî:
Sorbiya jêrîn: liška m

Sorbiya jorîn: liška m
Spanî: zorro → es n, zorra → es m, raposo → es n, raposa m, vulpeja → es m, raboso n, rabosa → es m
Sûmerî: 𒈜 (ka₅ /ka'a/)
Svanî: მა̄ლ (māl)
Swahîlî: mbweha mwekundu, thalabu
Swêdî: räv → sv g
Şawî: abaraɣ
Şerpayî: ཝ་གཟིག (wazik)
Şorî: тӱлгӱ (tülgü)
Tabasaranî: сул (sul)
Tacikî: рӯбоҳ → tg (rüboh)
Tagalogî: soro
Tamîlî: நரி → ta (nari)
Taosî: tùxwána
Tarantinoyî: vurpe m
Tarifitî: ašɛeb n
Taşelhitî: abaɣuɣ
Tayî: จิ้งจอก → th
Telûgûyî: నక్క → te (nakka)
Teteriya krîmî: tilki
Teterî: төлке → tt (tölke)
Tigrînî: ወኻርያ (wäxarya)
Tirkiya kevn: tilkü‎ (tilkü)
Ossetian:
Osetî: робас (robas)

Osetî: рувас (ruvas)
Tirkî: tilki → tr
Tirkmenî: tilki
Tîbetî: ཝ་མོ (wa mo)
Tlingitî: nɑġʌs’é
Torwalî: pūš‎
Tuvanî: дилги (dilgi)
Udî: шул (šul)
Udmurtî: ӟичы (dźićy)
Unamî: òkwës
Urdûyî: لومڑی‎ m (lomaṛī)
Ûkraynî: лис n (lys), лиси́ця m (lysýcja)
Venîsî: volp, bolpe → vec, bolp
Vepsî: reboi
Viyetnamî: cáo → vi
Volapûkî: renar → vo
Voroyî: repän', rebo
Votî: repo
Weylsî: cadno → cy n, llwynog → cy n
Wîlamowî: füks n
Wutunhuayî: gha
Xakasî: тӱлгӱ (tülgü)
Ximêrî: កញ្ជ្រោង → km (kɑñcroong)
Xosayî: impungutye 9 an 10
Xotanî: [skrîpt hewce ye]tneg (rrūvāsa)
Yagnobî: руба
Yakutî: саһыл (sahıl)
Yamanayî: ĉilóea
Yidîşî: פֿוקס‎ n (fuks)
Yolayî: voxe
Yurokî: wergers, wɹgɹs

Yûnanî: αλεπού → el m (alepoú)
Kevn: ἀλώπηξ m (alṓpēx), ἀλωπός n (alōpós)

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Navdêr 2

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	rûvî	rûvî
Îzafe	rûviya	rûviyên
Çemandî	rûviyê	rûviyan
Nîşandera çemandî	wê rûviyê	wan rûviyan
Bangkirin	rûviyê	rûviyino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	rûviyek	rûviyin
Îzafe	rûviyeke	rûviyine
Çemandî	rûviyekê	rûviyinan

Rûviyên mirov.

rûvî mê

(anatomî) Hinav, rûvî beşek ji coga koendama herisê ye.Xwarin(xurek) ji gedeyê derbasî nav rûviya zirav dibe,li vir heriskirin û mijîna xurekan didome. Xurekên neherisbar derbasî rûviya stûr dibe, paşê wek destav ji laş bi der dikevit.
- ظهر پشته سره ناڤک جوف ناڤ
  کبد جرگه کلیه گرچک کدنه بز
  روڤین امعاء مرارت هم ظراڤ — (Ehmedê Xanî, Nûbihara Biçûkan, 1683)
Z̤ehr-i puşt e; sirre navik; cewf-i nav
Kebd-i cerg e; kulye gurçik; kidne bez
Rûviyin emʿaʾ; meraret hem z̤irav

Bi alfabeyên din

(wêjeya klasîk): روڤی‎ (rûvî)

Herwiha

rîvî, rûvîk, rîvîk, rovî, rodî

Têkildar

Jê

Etîmolojî

Etîmolojiya vê peyvê nehatiye nivîsîn. Eger tu bi rastî bizanî, kerem bike bişkoka "biguhêre" ya di ser van gotinan re bitikîne û etîmolojiya vê peyvê binivîse. Çavkaniyên ku te ew etîmolojî jê girtiye jî binivîse.

Werger

Îngilîzî: intestine → en
Tirkî: bağırsak → tr