taze

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /tɑːˈzɛ/
• Deng (Bidlîs)^ⓘ
• Kîtekirin: ta·ze

Rengdêr

Pozîtîv	Komparatîv	Sûperlatîv
taze	tazetir	herî taze

taze

1. (giyayê) ne pîr

   Hevmane: terr

   • Ez çûm li cem wî rûnijtim; min bala xwe dayê, ew mirov dijibiya heyva çardehê; gewdê wî xwej lihev, rengê rûyê wî mîna xurmeyên teze û çermê canê wî mîna krîstal bû. — (Çîroka Hezar û Şevekê, werger: Serdar Roşan, Weşanên Nûdem)
2. nû, ne kevn, cedîd
   • Wî ji gulfirojan hemî gul, ji goştfiroşan berxê herî başsorkirî, çorek û nanê herî teze; mêweyên herî teze û têrşîre kirîn. — (Çîroka Hezar û Şevekê, werger: Serdar Roşan, Weşanên Nûdem)
3. delal, bedew, spehî, xweşik, ciwan, berketî, nestêle
   • Ez li wan çil keçên ciwan fikirîm; ji bîranînên wan ez gelekî dilxwej bûm; ji jêrîniya wan, ji laşê wan yê ter û teze, ji hêtên wan yê esnek û xwejlihev, ji berzikên wan yên narîn, ji kulîmekên wan yên girover û nerm; bi qêrîn û dengên wan yê bi agir û pêtî, yç lerzok: 'Ax çavê min!', 'Ox jiyana min, dilê min!', 'bi Xwedê îşev şeva xêrê ye!' Ez mest bûm.. — (Çîroka Hezar û Şevekê, werger: Serdar Roşan, Weşanên Nûdem)

Ji wêjeya klasîk

• Mudrîk e paşî Xuzeym e, taze 'eyş
  Hem Kenen e, paşî Nedr e, bû Qureyş — (Mela Hesenê Bateyî, Mewlûda Kurdî, ~1720)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: تازە‎

Herwiha

• teze

Bide ber

• tezî

Jê

 

• (lêker) taze bûn
• (navdêr) tazebûn
• (rengdêr) tazebûyî
• tazehî
• (navdêr) tazekirin
• (lêker) taze kirin
• (rengdêr) tazekirî
• tazetî
• tazeyî

Etîmolojî

Hevreha farisî تازه‎ (tazê/taze), farisiya navîn tazek ji texten (bezîn, herikîn, ne genî bûn, rehê dema niha -taz-), avestayî tek-, teçeyti-, ji proto-hindûewropî *tekʷ- (bezîn, lezîn), binere tajî.

Werger

ter, nû

• Almanî: frisch → de
• Aramiya nû ya asûrî: ܬܵܙܵܐ‎ g (taza)
• Aromanî: proaspit
• Asamî: সতেজ (xotez), তাজা (taza), জীয়া (zia), ন (no)
• Astûrî: frescu
• Azerî: təzə → az
• Belarusî: све́жы (svjéžy)
• Bengalî: তাজা → bn (taja)
• Bulgarî: свеж → bg (svež)
• Burmayî: ကောင်း → my (kaung:), လန်း → my (lan:)
• Çamicuroyî: peswatalo
• Çeçenî: керла (kerla)
• Çekî: svěží
• Çerokî: ᎢᏤᎢ (itsei)
• Çînî:

  Mandarînî: 新鮮 → zh (xīnxiān), 新的 → zh (xīn de), 新穎的 (xīnyǐng de)

• Danmarkî: frisk, ny → da
• Endonezyayî: segar → id
• Erebî: طَازَج‎ (ṭāzaj)
• Ermenî: թարմ → hy (tʻarm)
• Esperantoyî: freŝa → eo
• Estonî: värske
• Farisî: تازه‎ → fa (tâze)
• Ferî: feskur, góður → fo, óspiltur
• Fînî: tuore → fi, veres → fi, uusi → fi
• Fransî: nouveau → fr
• Gaelîka skotî: ùr
• Galîsî: fresco → gl
• Gurcî: ახალი (axali)
• Hindî: ताज़ा (tāzā)
• Holendî: vers → nl, nieuw → nl
• Îbranî: רענן‎ → he (ra‘anán)
• Îdoyî: fresha → io
• Îngilîzî: fresh → en
• Îrlendî: úr
• Îtalî: nuovo → it, recente → it
• Îzlendî: ferskur → is
• Japonî: 新鮮な → ja (しんせんな, shinsen na)
• Kapverdî: bisós, visoze
• Karaxanîdî: ياشْ‎ (yāš)
• Katalanî: fresc → ca
• Kirgizî: жаңы → ky (cañı), таза → ky (taza)
• Koreyî: 신선-한 → ko (sinseonhan)
• Kornî: yr
• Latgalî: svīžs
• Latînî: recens
• Latviyayî: svaigs
• Lawsî: ສົດ (sot)
• Lîtwanî: sviežias
• Lîvonî: priš
• Luksembûrgî: frësch
• Makedonî: свеж (svež), тазе (taze)
• Malezî: segar → ms
• Mecarî: friss → hu, új → hu
• Megleno-romanyayî: proaspit
• Mongolî: шинэ → mn (šine)
• Nahwatlî: yancuic → nah
• Norwecî: fersk → no
• Oksîtanî: fresc → oc
• Oriyayî: ତଟକା → or (tôṭôka)
• Ozbekî: toza → uz
• Plodîşî: fresch
• Polonî: świeży → pl
• Portugalî: fresco → pt
• Qazaxî: жаңа → kk (jaña), таза (taza)
• Romanyayî: proaspăt → ro
• Rusî: све́жий → ru (svéžij)
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: све̏ж

  Latînî: svȅž → sh

• Slovakî: svieži
• Slovenî: sveži
• Spanî: nuevo → es
• Swêdî: fräsch → sv
• Tacikî: тоза → tg (toza)
• Tayî: สด → th (sòt)
• Telûgûyî: సరికొత్త → te (sarikotta)
• Tirkiya kevn: 𐰖𐰀𐰽‎ (y¹as¹)
• Tirkî: taze → tr
• Tirkmenî: täze
• Tîbetî: སོས་པ (sos pa)
• Urdûyî: تازہ‎ (tāza)
• Ûkraynî: сві́жий (svížyj)
• Viyetnamî: tươi → vi, mới → vi
• Weylsî: newydd → cy, ffres → cy, ir → cy
• Ximêrî: ស្រស់ → km (srɑh)
• Yidîşî: פֿריש‎ (frish)

• Yûnanî: πρόσφατος → el (prósfatos), νέος → el (néos), φρέσκος → el (fréskos)

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Tirkî

Bilêvkirin

• Deng^ⓘ

Rengdêr

taze

1. teze, tirf, tar

   taze peynir

   penêrê teze

2. ter, law, ciwan

   daha taze ve güzeldi

   hîna xweşik û ter û ciwan bû

3. nû

   taze havadis

   hewadîsa teze

4. hêşîn, teze

   taze fasulye

   lobiyên ter, fasûliyeyên teze, fasûliyên hêşîn

5. xav

   taze süt

   şîrê xav

6. ciwan
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)