teqîn

Kurmancî

Bilêvkirin

•  IPA^(kilîd): /tʰɛˈqiːn/
• (Navdêr): Deng (Bidlîs)^ⓘ
• Kîtekirin: te·qîn

Lêker 1

teqîn (lêkera negerguhêz)
Rehê dema niha:
RP. Niha
	ez	diteqim
	tu	diteqî
	ew	diteqe
	em, hûn, ew	diteqin
Fermanî	Yekjimar	biteqe
	Pirjimar	biteqin
Rehê dema borî:
RP. Boriya sade
	ez	teqîm
	tu	teqî
	ew	teqî
	em, hûn, ew	teqîn
Formên din: Tewandin:teqîn

Sê teqîn.

teqîn lêkera xwerû, negerguhêz, t-ya req

1. Peqîn, bi hêz ji hev belav bûn û bi enerjiya xwe ziyan gihandin derdorên xwe jî.

   Bombeyek li bazarê teqî û 5 kes birîndar kirin.

2. Fîşek ji çekê hatin avêtin.
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
3. Bişkivîn, bişkoj derketin.
   • Darên Mehabad hemî şîn hatine û kulîkên wan teqîyane, dara min tenê bi buharê nehesîyaye!! — (Ji http://www.kurdistanamin.org/pirtukxane/70.pdf)
4. birîn, îltihab vebûn
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Herwiha

• teqan
• teqhan
• teqhîn
• teqihan
• teqihîn
• teqiyan
• teqîyan
• teqyan

Jê

• teqizîn
• teqemenî
• teqiyayî
• teqî
• teqînbar
• teqîner
• teqînî
• teqok
• teqokî
• teqteqok
• teqteqokî

Têkildar

• teqandin

Etîmolojî

Ji teq + -în.

Werger

bihêz ji hev belav bûn (û ziyan gihandin derdorên xwe)

• Albanî: pëlcas → sq
• Almanî: explodieren → de, platzen → de
• Astûrî: esplotar
• Azerî: partlamaq
• Belarusî: узрыва́цца impf (uzryvácca), узарва́цца pf (uzarvácca)
• Bulgarî: избухвам → bg (izbuhvam), експлодирам → bg (eksplodiram)
• Çekî: vybuchnout → cs
• Çînî:

  Kantonî: 爆炸 (baau³ zaa³)

  Mandarînî: 爆炸 → zh (bàozhà), 爆發 → zh (bàofā)

• Danmarkî: eksplodere, springe → da
• Divehî: ގޮއްވަނީ‎ (govvanī)
• Endonezyayî: ledak → id, letus → id, letup → id
• Erebî: اِنْفَجَرَ‎ (infajara)

  Erebiya misrî: انفجر‎ (infagar)

• Ermenî: պայթել → hy (paytʻel)
• Esperantoyî: eksplodi → eo
• Fînî: räjähtää → fi
• Fransî: détoner → fr, exploser → fr, sauter → fr
• Galîsî: estoupar, estourar → gl, esbourar → gl
• Gurcî: აფეთქება (apetkeba)
• Holendî: exploderen → nl, ontploffen → nl
• Îbranî: הִתְפּוֹצֵץ‎ → he (hitpotséts)
• Îdoyî: explozar → io
• Îngilîzî: explode → en
• Îtalî: esplodere → it
• Îzlendî: springa → is
• Japonî: 爆発する → ja (ばくはつする, bakuhatsu-suru)
• Javayiya kevn: blĕḍog
• Katalanî: esclatar → ca, explotar → ca
• Koreyî: 폭발적으로 증가하다 (pokbaljeogeuro jeunggahada), 폭발하다 → ko (pokbalhada)
• Makedonî: експлоди́ра impf an pf (eksplodíra)
• Malayalamî: പൊട്ടിത്തെറിക്കുക (poṭṭitteṟikkuka)
• Maorî: pahū
• Mecarî: robban → hu, felrobban → hu, szétrobban → hu
• Mongolî: дэлбэлэх → mn (delbeleh), тэсрэх → mn (tesreh)
• Norwecî: eksplodere
• Polonî: wybuchać → pl, wybuchnąć → pl
• Portugalî: explodir → pt
• Rusî: взрыва́ться → ru impf (vzryvátʹsja), взорва́ться → ru pf (vzorvátʹsja)
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: експлоди́рати impf an pf

  Latînî: eksplodírati → sh impf an pf

• Slovakî: vybuchnúť pf
• Slovenî: eksplodirati impf an pf
• Spanî: explosionar → es, explotar → es, reventar → es
• Swahîlî: -lipuka
• Swêdî: explodera → sv, sprängas → sv
• Tagalogî: sumabog, pumutok
• Tamîlî: வெடி → ta (veṭi)
• Telûgûyî: పేలిపోవు (pēlipōvu)
• Tirkî: patlamak → tr
• Ûkraynî: вибуха́ти impf (vybuxáty), ви́бухнути pf (výbuxnuty)
• Ximêrî: ផ្ទុះ (ptuh)
• Yûnanî: ανατινάζω → el (anatinázo)

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Navdêr 1

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	teqîn	teqîn
Îzafe	teqîna	teqînên
Çemandî	teqînê	teqînan
Nîşandera çemandî	wê teqînê	wan teqînan
Bangkirin	teqînê	teqînino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	teqînek	teqînin
Îzafe	teqîneke	teqînine
Çemandî	teqînekê	teqîninan

teqîn mê

1. jihevbelavbûna bihêz û bi piranî ziyander:

   Hevmane: peqîn

   teqîna mînan, teqîna çekan

   • Ji aliyê kê hatibe kirin jî, em vê teqîna ku zerar daye gelê me, daye welatê me, daye doza azadîia Kurdistanê şermezar dikin. — (Partiyên kurdî teqîna Amedê şermezar kir [arşîv], rudaw.net, 07.11.2016)

Etîmolojî

Ji teq + -în.

Werger

belavbûna bihêz ya enerjiyê, teqîna bombe, mayîn û hwd.

• Afrîkansî: ontploffing → af
• Albanî: shpërthim → sq n
• Almanî: Explosion → de m
• Azerî: partlayış
• Baskî: leherketa
• Belarusî: вы́бух n (výbux)
• Bengalî: বিস্ফোরণ (biśphorôn)
• Bulgarî: взрив → bg n (vzriv), експло́зия → bg m (eksplózija)
• Burmayî: ပေါက်ကွဲမှု (paukkwai:hmu.)
• Çeçenî: эккхийтар (eqːītar), эккхар (eqːar)
• Çekî: výbuch → cs n
• Çînî:

  Mandarînî: 爆炸 → zh, 爆發 → zh

• Danmarkî: eksplosion → da g
• Elfdalî: eksplusiuon n
• Endonezyayî: ledakan → id, letupan → id, eksplosi → id
• Erebî: اِنْفِجَار‎ n (infijār), تَفْجِير‎ n (tafjīr)

  Erebiya misrî: انفجار‎ n (infigār)

• Ermenî: պայթյուն → hy (paytʻyun)
• Esperantoyî: eksplodo
• Estonî: plahvatus → et
• Farisî: اِنْفِجار‎ → fa (enfejâr)
• Ferî: spreinging m
• Fînî: räjähdys → fi
• Fransî: explosion → fr m
• Frîsî: ûntploffing nt
• Gurcî: აფეთქება (apetkeba)
• Hindî: विस्फोट → hi n (visphoṭ)
• Holendî: explosie → nl m, ontploffing → nl m
• Îbranî: פִּיצוּץ‎ → he n (pitsúts)
• Îdoyî: explozo → io
• Îngilîzî: explosion → en
• Îtalî: esplosione → it m, scoppio → it n
• Îzlendî: sprenging
• Japonî: 爆発 → ja (ばくはつ bakuhatsu)
• Kalmîkî: хаһрлһн (xahrlhn)
• Kapampanganî: akbung
• Katalanî: explosió → ca m
• Kirgizî: жарылыш → ky (carılış), жарылуу → ky (carıluu)
• Koreyî: 폭발 → ko (pokbal)
• Latînî: displosio n, diruptio n
• Latviyayî: sprādziens n
• Lawsî: ການລະເບີດ (kān la bœ̄t)
• Lîtwanî: sprogimas n, eksplozija m
• Luksembûrgî: Explosioun m
• Makedonî: експлозија m (eksplozija)
• Malayalamî: സ്ഫോടനം → ml (sphōṭanaṃ), പൊട്ടിത്തെറി (poṭṭitteṟi)
• Malezî: letupan → ms, ledakan
• Maorî: papātanga, pakūtanga
• Mecarî: robbanás → hu
• Mongolî:

  Kirîlî: тэсрэлт → mn (tesrelt), дэлбэрэлт → mn (delberelt)

• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: eksplosjon → no n

  Norweciya nînorskî: eksplosjon n

• Oygurî: پارتىلاش‎ (partilash)
• Ozbekî: portlash → uz
• Peştûyî: انفجار‎ n (enfejār)
• Polonî: wybuch → pl n, eksplozja → pl m
• Portugalî: explosão → pt
• Puncabî: ਧਮਾਕਾ n (dhamākā), ਵਿਸਫੋਟ n (visphoṭ)
• Qazaxî: қопарылыс (qoparylys), жарылыс (jarylys)
• Romanyayî: explozie → ro m
• Rusî: взрыв → ru (vzryv)
• Samiya bakurî: bávkkiheapmi
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: ѐкспло̄зија m

  Latînî: èksplōzija → sh m

• Slovakî: výbuch n
• Slovenî: eksplozija m
• Sorbî:

  Sorbiya jêrîn: eksplozija m

• Spanî: explosión → es m
• Swahîlî: mlipuko → sw
• Swêdî: explosion → sv g
• Tacikî: таркиш (tarkiš), таркидан (tarkidan), инфиҷор (infijor)
• Tagalogî: pagsabog
• Tayî: การระเบิด → th, ภัยการระเบิด
• Telûgûyî: పేలుడు → te (pēluḍu)
• Tirkî: patlama → tr
• Tirkmenî: ýarylma
• Urdûyî: دَھماکَہ‎ n (dhamākah)
• Ûkraynî: ви́бух n (výbux)
• Viyetnamî: nổ → vi
• Weylsî: tanchwa m, ffrwydrad → cy n
• Ximêrî: ការផ្ទុះ (kaaphtuh)
• Yidîşî: אויפֿרײַס‎ n (oyfrays)
• Yûnanî: έκρηξη → el (ékrixi)

  Yûnaniya kevn: ἔκρηξις (ékrēxis)

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.