tov

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /tˁoːv/, طۆڤ

Navdêr

tovê gulberrojan

Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	tov	tov
Îzafe	tovê	tovên
Çemandî	tovî	tovan
Nîşandera çemandî	wî tovî	wan tovan
Bangkirin	tovo	tovino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	tovek	tovin
Îzafe	tovekî	tovine
Çemandî	tovekî	tovinan

tov nêr

1. dan, dendik, tişta/ê tiştek jê çêdibe
   (bi taybetî dendikên riwekek jê şên dibe)

   tovê gulberrojan

   tovçay (belgên çay jê têt çêkirin)

Herwiha

• tom
• tomik
• tovik
• tuxim
• tuxm

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: تۆڤ‎ (dengnasî: طۆڤ)
• kurdî-krîlî: тов

Ji wêjeyê

• Li ser gerestêra mîrzayê biçûk, wek li ser hemû gerestêrên din, gihayên baş û gihayên xirab hebûn. Wilo jî tovên baş gihayên baş didan û tovên xirab gihayên pîs didan. Lê tov bi çavan nayên dîtin. — (Mîrzayê Biçûk, Antoine de Saint-Exupéry, werger: Fawaz Husên, Weşanên Nûdem)
• Di menî da pirtikên pir piçûk bi navê tor (spermatosit) hene. Mirov nikare wana bi çava bibîne. Ew di ava meniyê da ajnê dikin. Ev tov (bizir) di gehînêka mêranîyê da, di batîyê mêr da, çêdibin. — (Anatomiya Bedena Mirovan, Huseyin Bektaş, Weşanên Deng)

Bide ber

• ber
• berhem

Binêre herwiha

• tav
• tev

Etîmolojî

• proto-hindûewropî: *teuk- ("malbat, binemal, hoz, tuxm")

• proto-îranî:

avestayî: taoχman- ("binemal, tuxm")

farisiya kevn: taumā- ("binemal, tuxm")

farisî: toxm ("tov") … ^{alfabeya arî}

kurmancî: tov ("tov")

soranî: to, tow ("tov")

hewramî: tom ("tov")

zazakî: tom, toxim ("tov")

sanskrîtî: tokmān- ("binemal, tuxm") ...

Tohum ya tirkî û տոհմ (tohm) ya ermenî ji zimanên îranî hatine wergirtin. Peyva kurmancî "tov" e lê tuxm ji farisî hatiye wergirtin û bi maneyeke piçekê jê cuda. Ev diyardeyeke tîpîk ya kurdî ye, bide ber peyv / peyam.

Çavkanî: Horn p.378, MacKenzie P.134

Jê

• tovçay
• tovik
• tovdank
• tovçîn
• tovreşîn
• tovrind
• tovdar
• tovilk
• tovil
• tovavêtin
• tovrêj
• tovavêj
• tovî

Bi zaravayên din

• Kurmancî: tov
• Soranî: to, tow
• Kurdiya başûrî: tom
• Hewramî: tom
• Zazakî: tom, toxim

Werger

• Açehî: bijèh
• Açolî: kodi
• Afarî: mexexu
• Akadî: 𒆰 ( NUMUN /zēru/)
• Aklanon: binhi
• Albanî: farë → sq m
• Almanî: Samen → de n, Saat → de m, Samenkorn nt
• Altayiya başûrî: ӱрен (üren)
• Amayî: ino
• Amharî: ዘር (zär)
• Apaçî:

  Apaçiya rojava: iyigéʼ

• Aragonî: simient → an
• Aramî:

  Siryaniya klasîk: ܙܪܥܐ‎ n (zarʿā)

• Arawak: isi
• Aromanî: simintsã
• Asamî: বীজ (biz), গুটি (guti)
• Astûrî: pebilla m, semiente → ast m
• Avarî: хьон (xon)
• Aynuyî: ピイェ (piye), タネ (tane)
• Azerî: toxum → az, toxumlar pj
• Baskî: hazi
• Başkîrî: орлоҡ (orloq)
• Belarusî: насе́нне nt (nasjénnje), се́мя → be nt (sjémja)
• Bengalî: বীজ (bij)
• Bîslamayî: sid
• Bretonî: hadenn → br, had → br pj
• Bugî: wiji
• Bulgarî: се́ме → bg nt (séme)
• Burmayî: အစေ့ → my (a.ce.), အဆန် → my (a.hcan)
• Buruşaskiyî: ġunó
• Capiznonî: liso
• Çamicuroyî: ijki
• Çeçenî: хӏу (hu)
• Çekî: semeno → cs nt
• Çerokî: ᎤᎦᏔ (ugata)
• Çîçewayî: mbewu
• Çînî:

  Mandarînî: 種子 → zh (zhǒngzi), 種 → zh (zhǒng)

• Çuvaşî: вӑрӑ (vără)
• Danmarkî: sæd → da g, frø → da nt
• Daurî: hure
• Digoyî: mbeyu
• Endonezyayî: biji → id
• Erebî: بِذْرَة‎ m (biḏra), زَرِّيعَة‎ m (zarrīʿa), بِزْر‎ n (bizr)

  Erebiya hîcazî: بِزِر‎ n (bizir)

  Erebiya fasî: زرّيعة‎ m (zərriʿa)

• Ermenî: սերմ → hy (serm)

  Ermeniya kevn: սերմն (sermn)

• Esperantoyî: semo
• Estonî: seeme → et
• Evenkî: чэмэл (çəməl)
• Farisî: تُخم‎ → fa (toxm), بزر‎ → fa (bazr), بذر‎ → fa (bazr), دانه‎ → fa (dâne), ویج‎ (vij)
• Ferî: fræ → fo nt
• Fînî: siemen → fi
• Fransî: semence → fr m, graine → fr m
• Friyolî: samence, semence m
• Frîsî: sied
• Gaelîka skotî: sìol n
• Galîsî: semente → gl m, inzo → gl n
• Gujaratî: બિયું (biyũ), બી → gu (bī), બીજ (bīj)
• Gurcî: თესლი → ka (tesli), მარცვალი (marcvali)
• Guwaranî: táỹi
• Haîtî: grenn
• Hawsayî: tsaba
• Higaononî: liso
• Hindî: बीज → hi n (bīj), दाना → hi (dānā)
• Hîlîgaynonî: liso
• Hmongî: noob
• Holendî: zaad → nl nt
• Îbranî: זֶרַע‎ → he n (zéra')
• Îlokanoyî: bukel
• Îngilîziya kevn: sǣd nt
• Îngilîziya navîn: seed
• Îngilîzî: seed → en
• Îngriyî: seemen
• Îngûşî: фу (fu)
• Îrlendî: síol n

  Îrlendiya kevn: síl nt

• Îtalî: seme → it n
• Îzlendî: fræ → is nt
• Japonî: 種 → ja (たね, tane)
• Javayiya kevn: winih
• Javayî: wiji → jv, winih
• Kambayî: mbeũ
• Kanelayî: hy
• Kannadayî: ಬೀಜ → kn (bīja)
• Kapampanganî: bini, butul
• Kapverdî: simenti
• Karaçay-balkarî: урлукъ (urluq)
• Karaîmî: чачув (çaçuv)
• Kaşûbî: semiã nt
• Katalanî: llavor → ca m
• Keçwayî: muhu
• Kinaray-ayî: binhi
• Kipsigisî: keswek
• Kirgizî: урук → ky (uruk)

  Kirgizî: ۇرۇق‎

• Kîkûyûyî: mbegũ
• Koreyî: 씨 → ko (ssi), 씨앗 → ko (ssiat)
• Kornî: hasen m
• Kreyoliya morîtanî: semans
• Krî: ᐸᑭᑎᓂᑲᐣ (pakitinikan), ᑭᐢᑎᑳᐣ (kistikaan)
• Ladînoyî: semiente
• Lakî: гьанна (hanna)
• Latgalî: sākla m
• Latînî: semen nt
• Latviyayî: sēkla → lv m
• Lawsî: ເມັດ​ພືດ (met phư̄t), ແກບຫລືເມັດ (kǣp lư̄ met), ແກ່ນ → lo (kǣn), ເມັດ (met)
• Lezgînî: тум (tum)
• Lîtwanî: sėkla → lt m
• Loziyî: peu, lipeu
• Luksembûrgî: Som n
• Luoyî: kodhi
• Makasarî: bija
• Makedonî: семе nt (seme)
• Malayalamî: വിത്ത് → ml (vittŭ)
• Malecite-passamaquoddyî: skonimin
• Malezî: benih, biji benih pj
• Maltayî: żerriegħa m
• Mançûyî: ᡠᠰᡝ (use)
• Manksî: sheel n
• Mansî: сам (sam)
• Maorî: purapura, kākano → mi
• Masayî: lantararai, lantarara pj
• Mecarî: mag → hu
• Mîkmakî: nijinj anim
• Mînangkabawî: baniah, bijo, bibik
• Mohegan-pequotî: wuskanim
• Mongolî: үр → mn (ür)
• Montagnaîsî: ushkanaminan
• Nanayî: усэ
• Navajoyî: akʼǫ́ǫ́ʼ
• Nedersaksî: Saad m

  Almaniya jêrîn a almanî: Saat m

• Nepalî: दाना (dānā)
• Normandî: grainne m
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: frø → no nt

  Norweciya nînorskî: frø → nn nt

• Ojibweyî: miinikaan
• Oksîtanî: grana → oc, granas pj
• Oneidayî: ká:nʌhe̲’
• Oromoyî: sanyii
• Osetî: мыг (myg)
• Oygurî: ئۇرۇق‎ (uruq)
• Ozbekî: urugʻ → uz

  Kirîlî: уруғ

• Papyamentoyî: simia
• Penobskotî: skánimin
• Plodîşî: Sot nt
• Polabî: semą nt
• Polonî: nasienie → pl nt, nasionko → pl nt, nasiono → pl nt
• Portugalî: semente → pt m
• Qazaxî: ұрық (ūryq)

  Qazaxî: ۇرىق‎

  Latînî: urıq → kk

• Rajbanşî: दाना
• Romancî: sem
• Romanî: mogočka, magočka, mogočki pj, magočki pj
• Romanyayî: sămânță → ro m
• Rusî: се́мя → ru nt (sémja), семена́ → ru nt pj (semená)
• Samayiya başûrî: bigi
• Samiya skoltî: siõm
• Sanskrîtî: बीज → sa nt (bīja)
• Santalî: ᱡᱟᱝ (jaṅ), ᱤᱛᱟ (ita)
• Sindhî: ٻج‎
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: се̏ме nt, сје̏ме nt

  Latînî: sȅme → sh nt, sjȅme → sh nt

• Sîlhetî: ꠉꠥꠐꠣ (guṭa)
• Slaviya kevn:

  Kirîlî: сѣмѧ nt (sěmę)

  Glagolîtîk: ⱄⱑⰿⱔ nt (sěmę)

• Slaviya rojavayî ya kevn: сѣмѧ nt (sěmę)
• Slovakî: semeno nt, semená nt pj
• Slovenî: seme → sl nt
• Sorbî:

  Sorbiya jêrîn: semje nt

  Sorbiya jorîn: symjo nt

• Sotoyiya başûr: peo, dipeo pj
• Spanî: semilla → es m
• Sundanî: siki
• Sûmerî: 𒆰 (NUMUN)
• Swahîlî: mbegu → sw
• Swêdî: frö → sv nt
• Şinayî: gunȯo
• Tabasaranî: тум (tum)
• Tacikî: тухм → tg (tuxm)
• Tagalogî: buto → tl
• Tamîlî: விதை → ta (vitai), வித்து → ta (vittu)
• Taosî: p’ə̀o’óne
• Tausugî: bigi
• Tayî: เมล็ดพันธุ์, พันธุ์พืช, เม็ด → th (mét), เมล็ด → th (mlét)
• Telûgûyî: విత్తనం → te (vittanaṃ), విత్తు → te (vittu)
• Teteriya krîmî: togum, börtek
• Teterî: орлык → tt (orlıq), бөртек → tt (börtek)
• Tetûmî: fini
• Tigrînî: ዘርኢ (zärʾi)
• Tirkî: tohum → tr, tane → tr
• Tirkmenî: tohum
• Tîbetî: ས་བོན (sa bon)
• Toxarî B: sārm, śäktālye
• Tuvanî: үрезин (ürezin)
• Uab meto: fini, fin'in pj
• Ugarîtî: 𐎄𐎗𐎓 (drʿ)
• Unamî: xkànim, minkw
• Urdûyî: بیج‎ n (bīj)
• Ûkraynî: сі́м'я nt (símʺja), насіни́на m (nasinýna), насі́ння nt (nasínnja)
• Venîsî: semensa m, simensa m, sema m
• Viyetnamî: hột → vi, hạt → vi
• Walonî: grinne → wa m, simince → wa m, po → wa n
• Weylsî: had → cy n
• Ximêrî: គ្រាប់ពូជ (krŏəppuuc), គ្រាប់ → km (krŏəp)
• Yakutî: туораах (tuoraax)
• Yidîşî: זוימען‎ n (zoymen)
• Yorubayî: irúgbìn
• Yûnanî: σπόρος → el n (spóros)

  Kevn: σπέρμα nt (spérma)

• Zêlandî: zaedje nt
• Zuluyî: imbewu → zu 9 an 10, inhlamvu → zu 9 an 10

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Danmarkî

Navdêr

tov nêtar

1. werîs, ben
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Çavkanî

Ev peyv ji wergerên werîs hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}