rade

Binêre herwiha: radê

Kurmancî

Bilêvkirin

IPA^(kilîd): /rɑːˈdɛː/
Jihevqetandin: ra‧de

Navdêr

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	rade	rade
Îzafe	radeya	radeyên
Çemandî	radeyê	radeyan
Nîşandera çemandî	wê radeyê	wan radeyan
Bangkirin	radeyê	radeyino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	radeyek	radeyin
Îzafe	radeyeke	radeyine
Çemandî	radeyekê	radeyinan

rade mê

pile, ast, derece, sewiye, hîza, darax, tax, hindav, teng, rêgar,
bilindahî yan nizmahiya tiştekî
ta çi radeyê (çend, çiqas)
- Li Tirkîyê jî du dîtin hene, yek Kurda wekî hindikayî dipejirîne û di nav çarçoweyek teng da mafên kultirî derdêxe pêş. Hêla din, hê li ser siyaseta nijadperest israr dike, qala bi kar anîna zimanê kurdî dike, lê ne di dewsek fermî da. Bi ya vana, divê mafên Kurda di ti dokumantên fermî da cî negrin, bi tenê ziman û kultir di jiyana rojene da û wekî mafên keseyatî bila bi kar bin!. Hikumet, arteş û bi kurtî deshilatîya sîyasîya Tirk, li ser vê sîyasetê israr dike. Lewra, ew dizanin ku mafên Kurda di vê radeyê da bimînin, ji ber ku di destê dewletê da derfetên teknolojîk yên gelek fireh hene, di hindirê demek ne dûr da, asîmîlasyon bi giştî di bandora xwe bavêje ser nirxên neteweyî yên miletê Kurd. Belê navê Kurd û Kurdistanê her tim dê hebin, lê aksîyonek sîyasî û hestên neteweyî dê vemirin, tine bin. Herweha, tê gotin ku ji îro ve li gelek gundên Kurdistanê zarok bi tirkî diaxifin. — (Gelawej.org, 11/2005)

Jê

(lêker) rade kirin
(navdêr) radekirin
(rengdêr) radekirî
radeyî

Etîmolojî

Hevreha tirkî radde, ji erebî رادة‎ (radde^t), رد‎ (red, “wergerîn, zivirîn”), ji eynî rehî: red. Ji vê dawiyê ketiye kurmancî, bi taybetî bi rêya soranî lê di soranî bi xwe de jî di nav gel de peyda nabe. Ihtimalen ji osmanî ketiye kurdî û bi texmîna ku ew peyveka esil-kurdî be hatiye bikaranîn. Bi texmîneka qayim ew ji tirkî derbazî kurdî bûye çunkî bi maneya xwe ya kurdî ew di erebî de ne li kar e.