sar

 Binêre herwiha: şar

Kurmancî

Bilêvkirin

•  IPA^(kilîd): /sˤɑɾ/, صار
• Deng (Bidlîs)^ⓘ
• Kîtekirin: sar

Rengdêr

Pozîtîv	Komparatîv	Sûperlatîv
sar	sartir	herî sar sartirîn

sar

1. tişta/ê pileya germaya wî nizm

   Zivistan sar e lê havîn germ e.

   Berf sar e lê agir kel e.

Ji wêjeya klasîk

• Da 'etaya padişahan bê hed û ijmar-i bit
  Sar dibit dil ma bi sed cewr û cefayan zerreyek
  'işq-i teb'etnar e hingî dê biçit dijwar-i bit — (Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: سار‎ (dengnasî: صار)
• kurdî-krîlî: сар

Dijmane

• germ
• kel

Hevmane

• tezî
• cemidî
• qerisî

Bide ber

• hîn (rengdêr)

Jê

• sarî
• sarîtî
• sartî
• (Lêker) sar bûn
• (Lêker) sar kirin

• (Navdêr) sarbûn
• (Navdêr) sarkirin

• (Rengdêr) sarbûyî
• (Rengdêr) sarkirî

Etîmolojî

proto-hindûewropî *gel- / *gol- ("sar, sar bûn") (di zimanên arî de k/g ya proto-hindûewropî bi piranî dibe s û l dibe r)

proto-îranî

avestayî: ser'te- ("sar")

pehlewî: serd- ("sar")

partî: s'rd- ("sar")

sogdî: s'rt- ("sar")

farisî: serd ("sar")

belûçî: sert ("sar")

osetî: seld ("sar")

kurmancî: sar ("sar")

soranî: sard ("sar")

hewramî: serd ("sar")

zazakî: serd ("sar")

latînî: gelū ("sar")

almanî: kalt ("sar")

îngilîzî: cold ("sar")

Çavkanî: Horn p.161, Cheung p.337, Watkins p.25, MacKenzie P.120, Etymonline
Hevreh: serma, sarma

Bi zaravayên din

• Soranî: sard, serd
• Kurdiya başûrî: serd
• Lekî: serd
• Hewramî: serd
• Zazakî: serd

Werger

• Afrîkansî: koud → af
• Albanî: ftohtë → sq
• Almanî: kalt → de
• Amharî: ቀዝቃዛ (ḳäzḳaza)
• Andî: содо
• Aromanî: aratsi, aratse
• Asamî: চেঁচা (sẽsa), ঠাণ্ডা (thanda), শীতল (xitol)
• Astûrî: fríu → ast
• Aynuyî: ヤㇺ (yam)
• Azerî: soyuq → az
• Baskî: hotz
• Başkîrî: һыуыҡ (hïwïq)
• Bayerî: koid
• Belarusî: хало́дны → be (xalódny), зі́мні (zímni)
• Bengalî: ঠান্ডা (ṭhanḍa), শীত → bn (śit), শৈত্য → bn (śoitjô), হৈম → bn (hoim)
• Bretonî: yen → br
• Bruneyî: sajuk
• Bulgarî: студе́н → bg (studén)
• Burmayî: အေး → my (e:), ချမ်း → my (hkyam:)
• Conxayî: ཁོད་སི་སི། (khod si si)
• Çamicuroyî: me'sawa
• Çeçenî: шийла (šīla)
• Çekî: studený → cs, chladný → cs
• Çerokî: ᎤᏴᏜ (uyvdla)
• Çîçewayî: zizira
• Çînî:

  Kantonî: 凍 (dung³)

  Dunganî: лын (lɨn), бин (bin), хан (han)

  Mandarînî: 冷 → zh (lěng), 寒 → zh (hán)

  Minnanî: 冷 (léng)

  Wuyî: 冷 (lan)

• Çuvaşî: сивӗ (sivĕ)
• Danmarkî: kold → da
• Endonezyayî: dingin → id
• Erebî: بَارِد‎ (bārid)

  Erebiya misrî: برد‎ (bard)

• Ermenî: սառը → hy (saṙə), պաղ → hy (paġ)
• Esperantoyî: malvarma
• Estonî: külm → et
• Evenî: гилси (gilsi)
• Evenkî: иӈинипчу (iŋiņipçu)
• Farisî: سرد‎ → fa (sard)
• Ferî: kaldur → fo, kølin
• Fîjî: batabata → fj
• Fînî: kylmä → fi
• Fransî: froid → fr
• Friyolî: frêt, frêd
• Frîsî: ferkâldzjen, kjeld, kâld → fy
• Gaelîka skotî: fuar
• Galîsî: frío → gl
• Gotî: 𐌺𐌰𐌻𐌳𐍃 (kalds)
• Gujaratî: ઠંડું (ṭhaṇḍũ)
• Gurcî: ცივი (civi)
• Guwaranî: ro'y
• Haîtî: frèt
• Hawayî: anu, anuanu, koʻekoʻe, huʻihuʻi
• Hawsayî: sansanya
• Higaononî: matino
• Hindî: ठंडा → hi (ṭhaṇḍā), शीत → hi (śīt), शीतल → hi (śītal), हिम → hi (him), सर्द → hi (sard)
• Holendî: koud → nl, fris → nl, koel → nl
• Îbranî: קַר‎ → he (kar), צוֹנֵן‎ (tsonén)
• Îdoyî: kolda → io
• Îlokanoyî: ék
• Îngilîziya kevn: ċeald
• Îngilîzî: cold → en
• Îngriyî: kylmä
• Îngûşî: шийла (šīla)
• Înterlîngua: frigide
• Îrlendî: fuar, dearóil

  Îrlendiya kevn: úar

• Îstriyotî: frido
• Îşkaşimiyî: سرد (sard)
• Îtalî: freddo → it, gelato → it, gelido → it
• Îzlendî: kaldur → is
• Japonî: 冷たい → ja (つめたい, tsumetai), 寒い → ja (さむい, samui)
• Javayiya kevn: aḍom
• Javayî: adhem → jv
• Kalalîsûtî: nillertoq
• Kaloyî: barojil
• Kannadayî: ತಣ್ಣನೆಯ → kn (taṇṇaneya)
• Kapampanganî: dimla
• Kapverdî: friu
• Katalanî: fred → ca
• Keçwayî: qasa, ciri, gasa, chiri
• Kirgizî: салкын → ky (salkın), суук → ky (suuk)
• Kîngalî: සීතල → si (sītala)
• Koreyî: 찬 → ko (chan), 차다 → ko (chada), 춥다 → ko (chupda)
• Ladînoyî: frio, yelado, kalade
• Latgalî: solts, soltons
• Latînî: algidus, frigidus → la
• Latviyayî: auksts, salts → lv
• Lawsî: ໜາວ (nāo)
• Lîtwanî: šaltas → lt
• Lombardî: fredd, fregg
• Luksembûrgî: kal
• Mòçenoyî: khòlt
• Maguindanaoyî: matengaw
• Makedonî: сту́ден → mk (stúden), ла́ден (láden)
• Malayalamî: തണുത്ത (taṇutta), ശീത → ml (śīta)
• Malezî: sejuk → ms
• Maltayî: kiesaħ
• Mançûyî: ᠪᡝᡳᡴᡠᠸᡝᠨ (beikuwen), ᡧᠠᡥᡡᡵᡠᠨ (šahūrun)
• Maorî: kōpeke, mātao, hōtoke, māeke, makariri, anu, anuanutanga
• Maranaoyî: matenggaw
• Maratî: थंड (thaṇḍa)
• Mecarî: hideg → hu
• Mîrandî: friu
• Mongolî: хүйтэн → mn (hüjten), хөндий → mn (höndij)
• Nanayî: гичиси
• Napolîtanî: friddo
• Navajoyî: hakʼaz, sikʼaz
• Nepalî: चिसो (ciso), ठण्डा (ṭhaṇḍā)
• Nîvxî: тивдь (tivd̦)
• Normandî: fraid
• Norwecî: kald → no
• Ohloniya bakur: káw̄i'
• Okînawanî: ふぃじゅるさん (fijurusan), ふぃーさん (fīsan)
• Oksîtanî: freid → oc, fred → oc, freg → oc
• Oriyayî: ଶୀତଳ → or (śītôḷô)
• Osetî: уазал (wazal)
• Oygurî: سوغۇق‎ (soghuq)
• Ozbekî: sovuq → uz
• Papyamentoyî: fríu
• Pelayî: kjaʔ³¹
• Peştûyî: سوړ‎ → ps (soṛ)
• Piedmontîsî: frèid
• Pîttcantcatcarayî: wari
• Plodîşî: kolt
• Polonî: zimny → pl
• Portugalî: frio → pt, gelado → pt
• Puncabî: ਠਂਡਾ (ṭhaṇḍā)
• Qazaxî: салқын (salqyn), суық (suyq)
• Rapanuyî: takeo
• Romancî: fraid
• Romanî: śilalo
• Romanyayî: rece → ro
• Rusî: холо́дный → ru (xolódnyj), студёный → ru (studjónyj)
• Samoayî: maalili
• Samogîtî: šalts
• Sanskrîtî: शीत → sa (śīta)
• Santalî: ᱥᱤᱛᱳᱞ (sitol)
• Sardînî: fríghidu
• Sebwanoyî: bugnaw
• Sicîlî: friddu → scn
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: хла́дан, сту̀ден

  Latînî: hládan → sh, stùden → sh

• Skotî: cauld
• Slaviya kevn: хладьнъ (xladĭnŭ)
• Slovakî: studený, chladný
• Slovenî: mrzel → sl, hladen → sl
• Somalî: qabow
• Sorbî:

  Sorbiya jêrîn: zymny

  Sorbiya jorîn: zymny → hsb, chłódny

• Spanî: frío → es
• Sundanî: tiis
• Swahîlî: baridi → sw
• Swêdî: kall → sv, frusen → sv
• Şîngazîcayî: -a ɓariɗi
• Tacikî: хунук → tg (xunuk)
• Tagalogî: lamig
• Tamîlî: குளுழு (kuḷuḻu), பணி → ta (paṇi)
• Tarantinoyî: fridde
• Tarifitî: asemmiḍ n
• Tayî: เย็น → th (yen), หนาว → th
• Telûgûyî: శీతల (śītala), చల్లని → te (callani)
• Teteriya krîmî: suvuq
• Teterî: салкын (salkın)
• Tetûmî: malirin
• Tirkî: soğuk → tr
• Tirkmenî: sowuk
• Tîbetî: གྲང་མོ། (grang mo)
• Tongî: mokomoko
• Toxarî B: krośce
• Tupînambayî: ro'y
• Tuvanî: соок (sook)
• Udî: ми (mi)
• Udmurtî: кезьыт (kezʹyt)
• Urdûyî: ٹھنڈا‎ → ur (ṭhaṇḍā)
• Ûkraynî: холо́дний → uk (xolódnyj), зи́мний (zýmnyj)
• Venîsî: fredo → vec, fret → vec
• Viyetnamî: lạnh → vi (冷), lạnh lẽo → vi, nguội → vi
• Volapûkî: koldik → vo
• Weylsî: oer → cy
• Ximêrî: រងា → km (rɔngiə), ត្រជាក់ → km (trɑcĕək)
• Yagnobî: сорт
• Yidîşî: קאַלט‎ (kalt)
• Yûnanî: κρύος → el (krýos)

  Kevn: ψυχρός (psukhrós)

• Zêlandî: waerm