tirsîn

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /tˁɪɾˈsiːn/, طرسین
• Kîtekirin: tir·sîn

Lêker

tirsîn (lêkera negerguhêz)
Rehê dema niha: -tirs-
RP. Niha
	ez	ditirsim
	tu	ditirsî
	ew	ditirse
	em, hûn, ew	ditirsin
Fermanî	Yekjimar	bitirse
	Pirjimar	bitirsin
Rehê dema borî: -tirsî- / -tirsiya-
RP. Boriya sade
	ez	tirsîm / tirsiyam
	tu	tirsî / tirsiyayî
	ew	tirsî / tirsiya
	em, hûn, ew	tirsîn / tirsiyan
Formên din: Tewandin:tirsîn

tirsîn lêkera xwerû, negerguhêz

1. Hest bi tirsê kirin, tirs di dilî de hebûn.

   Hevmane: behecîn, bizdîn

   Hevmane: behecîn, wêrîn

   Ma kesek ji şerrî netirse heye?!

   Tirsa ji dijminan ti feyde nagihîne me.

   Ber xew da tirsîn. (veciniqîn)

   • Ser nebî ber kufrê zulfê 'aqibet
     Ez ditirsim lê ji îmanê xelet
     Pehniya vê çerx û dolabê dinê — (Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: ترسین‎ (dengnasî: طرسین)

Herwiha

 

• tirisan
• tirisiyan
• tirisîn
• tirisîyan
• tirsan
• tirsiyan
• tirsîyan

Jê

 

• tirsiyayî
• tirsnak
• tirsnakî
• tirsok
• tirsokî
• tirsonek
• tirsonekî
• tirsî

Têkildar

• tirsandin

Etîmolojî

Ji tirs + -în.

• proto-hindûewropî *tres- (“tirsîn”)

• proto-hindûaryanî *thrah- / *trs- ("tirsîn")

Avestayî: thrāh- (“tirsîn”)

Farisiya kevn: tars (“tirsîn”)

Partî: tyrs (“tirsîn”)

Farisiya navîn: tls- tars- (“tirsîn”)

sogdî: trš- ("tirsîn")

farisî: tarsīdan / tars- ("tirsîn")

belûçî: tursit / turs- ("tirsîn")

xunserî:tersā / ters- ("tirsîn")

kîrîbatî: tärsēn / tärs- ("tirsîn") ... ^{alfabeya arî}

kurmancî: tirsîn / tirs- ("tirsîn")

soranî: tirsan / tirs- ("tirsîn")

hewramî: tersay / tars- ("tirsîn")

zazakî: tersayen / ters- ("tirsîn")

sanskrîtî: tras- ("tirsîn")

yûnanî: treëin ("tirsîn")

latînî: terrēre ("tirsîn") ...

Çavkanî:

• Cheung, Johnny, Etymological Dictionary of the Iranian Verb, Leiden, 2007, r. 393
• Watkins, Calvert, The American Heritage Dictionary of Indo-European Roots [arşîv], Houghton Mifflin Co., 2007, çapa 2em, r. 93
• Etymonline. Online English Etymology Dictionary. <etymonline.com> by Douglas Harper.

Dûnde

• → Tirkî: tırsmak

Werger

• Albanî: ka frikë
• Almanî: fürchten → de, Angst haben
• Aramî:

  Siryaniya klasîk: ܕܚܠ‎ (dħel)

• Astûrî: temer, atarrecer → ast
• Azerî: qorxmaq → az
• Belarusî: бая́цца impf (bajácca), пужа́цца impf (pužácca), пало́хацца impf (palóxacca), страшы́цца impf (strašýcca), ляка́цца impf (ljakácca)
• Bengalî: ভয় করা (bhôẏ kôra)
• Bulgarî: боя́ се impf (bojá se), страху́вам се impf (strahúvam se), пла́ша се → bg impf (pláša se)
• Burmayî: ကြောက် → my (krauk)
• Çekî: bát se impf
• Çerokî: ᎠᏍᎦᎢᎭ (asgaiha)
• Çînî:

  Mandarînî: 害怕 → zh (hàipà), 怕 → zh (pà)

• Danmarkî: frygte → da, være bange for
• Elwîrî-wîderî: بترسستن‎ (betersesten)
• Endonezyayî: takut → id
• Erebî: خَافَ‎ (ḵāfa), خَشِيَ‎ (ḵašiya), هَابَ‎ (hāba), رَهِبَ‎ (rahiba)

  Erebiya misrî: خاف‎ (ḵāf)

  Erebiya fasî: خاف‎ (ḵæf), تْخْلع‎ (tḵlæʿ)

  Erebiya başûrê şamê: خاف‎ (ḵāf)

• Ermenî: վախենալ → hy (vaxenal), երկյուղել → hy (erkyuġel), երկնչել → hy (erknčʻel)
• Esperantoyî: timi → eo
• Estonî: kartma
• Farisî: ترسیدن‎ → fa (tarsidan)
• Ferî: stúra fyri, ræðast → fo
• Fînî: pelätä → fi
• Fransî: craindre → fr, avoir peur → fr
• Friyolî: temê
• Galîsî: temer → gl, recear → gl
• Gotî: 𐍉𐌲𐌰𐌽 (ōgan)
• Gurcî: ეშინია (ešinia)
• Haîtî: pè
• Hindî: डरना → hi (ḍarnā)
• Holendî: vrezen → nl
• Îbranî: פָּחַד‎ → he (pakhád), יָרֵא‎ → he (yaré)
• Îdoyî: timar → io
• Îngilîziya kevn: ondrǣdan
• Îngilîziya navîn: anoyen
• Îngilîzî: fear → en
• Îngriyî: hervitä, pölätä
• Înterlîngua: timer, haber timor
• Îrlendî: eagla a bheith ort roimh

  Îrlendiya kevn: ad·ágathar

• Îtalî: temere → it, aver paura di
• Îzlendî: óttast → is, hræðast
• Japonî: 恐れる → ja (おそれる, osoreru), 怖る (おそる, osoru), 怖がる → ja (こわがる, kowagaru)
• Kaşûbî: bòjec
• Katalanî: témer → ca, tenir por de
• Keçwayî: manchay, mancai, manzai
• Kirgizî: коркуу → ky (korkuu)
• Koreyî: 두려워하다 → ko (duryeowohada), 무섭다 → ko (museopda)
• Latînî: timeō, paveō, veror, vereor → la, formidō, metuō
• Latviyayî: baidīties → lv, bīties, bažīties, baiļoties
• Lawsî: ຢ້ານກົວ (yān kūa), ກົວ (kūa), ຂຍາດ (kha nyāt), ຂາມ (khām)
• Lîtwanî: bijoti, baimintis, būgštauti, nuogąstauti
• Makedonî: се стравува impf (se stravuva), се плаши impf (se plaši)
• Malayalamî: ഭയക്കുക → ml (bhayakkuka), പേടിക്കുക → ml (pēṭikkuka)
• Malezî: takut → ms
• Mançûyî: ᡤᡝᠯᡝᠮᠪᡳ (gelembi), ᠰᡝᠰᡠᠯᠠᠮᠪᡳ (sesulambi), ᠰᡝᠩᡤᡠᠸᡝᠮᠪᡳ (sengguwembi), ᡤᠣᠯᠣᠮᠪᡳ (golombi)
• Maorî: uruwehi
• Mbya guaraniyî: kyje
• Mecarî: fél → hu
• Misrî: (snḏ)
• Mongolî: айх → mn (ajh)
• Monî: ဖေက်
• Nepalî: डराउनु (ḍarāunu), तर्सिनु (tarsinu), तर्सिनु (tarsinu)
• Normandî: croindre
• Norsiya kevn: hræðask, ugga
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: frykte

• Oksîtanî: témer → oc, crénher → oc, crentar → oc
• Ozbekî: qoʻrqmoq → uz, hayiqmoq → uz
• Polonî: bać się → pl impf, lękać się impf
• Portugalî: temer → pt, ter medo de, recear → pt
• Qazaxî: қорқу (qorqu), жасқану (jasqanu)
• Rapanuyî: mataku
• Romancî: temair, temer, tmair
• Romanyayî: teme → ro
• Rusî: боя́ться → ru impf (bojátʹsja), страши́ться → ru impf (strašítʹsja), опаса́ться → ru impf (opasátʹsja), пуга́ться → ru impf (pugátʹsja)
• Samiya bakurî: ballat
• Sanskrîtî: बिभेति → sa (bibheti), त्रसति → sa (trasati)
• Santalî: ᱵᱳᱨᱳ (boro)
• Sardînî: tímere, timi
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: бо̀јати се impf, пла̏шити се impf

  Latînî: bòjati se → sh impf, plȁšiti se → sh impf

• Slovakî: báť sa impf
• Slovenî: báti se impf
• Sorbî:

  Sorbiya jêrîn: bójaś impf

• Spanî: temer → es, tener miedo de
• Sundanî: sebér
• Swahîlî: -ogopa, -hofu → sw
• Swêdî: frukta → sv, rädas → sv, befara → sv
• Tacikî: тарсидан (tarsidan)
• Tagalogî: pagtakot
• Tayî: กลัว → th (gluua), หวั่น → th (hwàn), เกรง → th (greeng), ขาม → th (kǎam), คร้าม → th (kráam), ประหวั่น → th, ปอด → th (bpɔ̀ɔt)
• Teterî: курку (qurku)
• Tirkiya kevn: 𐰴𐰆𐰺𐰴‎ (qorq-), 𐰇𐰼𐰛‎ (ürk-), 𐰖𐰃𐰣‎ (ayïn-), 𐰪‎ (ań-)
• Tirkî: korkmak → tr, ürkmek → tr
• Tirkmenî: gorkmak
• Toxarî B: pärsk-
• Ugarîtî: 𐎄𐎈𐎍 (dḥl)
• Urdûyî: ڈرنا‎ (ḍarnā)
• Ûkraynî: боя́тися → uk impf (bojátysja), ляка́тися impf (ljakátysja), поло́хатися impf (polóxatysja), страши́тися impf (strašýtysja), страха́тися impf (straxátysja)
• Venîsî: temer
• Viyetnamî: sợ → vi, hãi → vi, sợ hãi → vi
• Walonî: awè peu → wa, aveur paw, crinde → wa, ricrinde → wa
• Ximêrî: ខ្លាច → km (khlaac)
• Yakutî: куттан (kuttan)
• Yidîşî: מוירע האָבן‎ (moyre hobn)
• Yûnanî: φοβάμαι → el (fovámai)

  Kevn: φοβέομαι (phobéomai), δείδω (deídō), ὀκνέω (oknéō)

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Navdêr

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	tirsîn	tirsîn
Îzafe	tirsîna	tirsînên
Çemandî	tirsînê	tirsînan
Nîşandera çemandî	wê tirsînê	wan tirsînan
Bangkirin	tirsînê	tirsînino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	tirsînek	tirsînin
Îzafe	tirsîneke	tirsînine
Çemandî	tirsînekê	tirsîninan

tirsîn mê

1. tirs, hebûna tirsê:

   tirsîna ji tarîtiyê

   tirsîna ji mirinê

Werger

tirs — binêre tirs